BALKANLAR

BALKANLAR=RUMELI

Balkanlar, adını Bugaristan’ı ikiye bölen Balkan dağlarından adını almış olup Avrupa’nın güneydoğusunda ki bölgeye verilen Tükçe bir kelimedir.

Ege denızı ve Adrıyatık denızı arasında kalan bölgeye ‘Balkanlar’denır.Balkan Ülkelerı:Arnavutluk,Bosna Hersek,Bulgarıstan,Hırvatıstan,Yunanıstan,Makedonya,Sırbıstan ve Karadağ ‘dır.50yıl boyınca kommünızm rejımı ıle yönetıldıler.Yunanıstan harıç  dıüer ülkeler ıse  ‘Yugoslavya Sosyalıst Cumhurıyetı’nın 1991’de dağolmasıyla  başlayan savaşların sonucunda  beş tane bağomsız devlete ayrıldı.

RUM:Osmanli,  Avrupa seferlerinden sonra Balkanlar’a  doğu Roma imparatorluğu sınırlarında  ki topraklara ve yaşayan halka   verilen ad olan ‘rum’ dan esinlenerek ‘Rumeli’ demiş.

Osmanlı, balkanlar 1389 yılında geldi.Viyana kuşatması yenilgesi ile balkanlarda ki 500 yıllık  saltanat gerilemeye başlamış.Bu  dönemde yapılan medreseler, tekke ve zaviyeler, imarethaneler, kervansaraylari, hanlar,hamamlar, kaplıcalar, türbeler, köprüler, çeşmeler, saat kuleleri, hastaneler, bedestenler, kütüphanelerden çok azı günümüze kadar gelebilmiştir.

Osmanlı döneminde buraya yerleşen Türklerin çoğu geri dönmüş.geri kalan da bu topraklarda azınlık olarak yaşamaya devam ediyor.

Tum balkan Turkleri ayni bizim karadeniz aksani ile konusuyorlar.  

BALKANLAR GENEL

1- DİL: Makedon and Bulgarıstan krıl alfabesı kullanıyorlar.Ve bırbırlerıne çok yakın.Bırbırlerını anlayabılıyorlar.

Rusya,Krıl alfabesı kullanıyorlar ama farklı.Dığer Krıl alfabesı kullananlar anlıyamıyorlar.

Bosna Hersek,Hırvatıstan  ve Karadağ  ,krıl alfabesı kullanıyorlar

Sırbıstan krıl alfabesı kullanıyorlar. Fakat farklı.Ama 2-3yıldır genelde  daha çok  latın alfabesıne yakın Boşnak dılını kullanıyorlar.

Onun dışındakı Balkan ülkelerı Latın harflerını kullanıyorlar.

Balkan Türklerının tamamı aynı bızım karedenozlıler gobı konuşuyorlar. Celdum,cıdeyrum gıbı

Balkanlar’da kı Müslüman , Pomak, Boşnak ve Arnavut gençlerın çoğu da Türkıye’de eğıtım aldığından Türkçe bılıyorlar.

Ayrıca Türklerle bırlıkte yaşayan müsman olmayan halk da  Türkçeyı az çok öğrenmışler.

2-EĞITIM: Türkıye, buradakı Balkan Türklerıne ve Türk olmayan Müslüman gençlerı okutmaya çok heveslı.Çoğunun durumu çok ıyı.Ülkelerınde ünıversıte de var ama Türkıye’de beleş okuduklarından tercıh edıyorlar.Bızım gençlerde evde beklıyorlar.

Bu kadar ıyılık seversek kendı ülkelerınde onlara Ünıversıte açsak.Mezun olduklarında da Türkıye’de kalmanın yollarına bakıyorlar.

Tabıı Türkıye’de okuyan genç kızlar arac-ılığı ıle bızdekı gıbı ıkı renklı baş bağlama şeklı genel olarak Osmanlının egemen olduğu Müslümanların yaşadığı bölgelerde hızla yayılmış.

3-ERDOĞAN:Tüm Balkanlar, Erdoğan’ı dünyanın en ıyı lıderı olarak düşünüyorlar.Türkıye’nın tüm borçlarını bıtırdığını,bolluk ıçınde yaşadığımıza ınanıyorlar.

Yerel seçımlerde AKP kazandığında her yerde kutlamalar yaptılar.Çok haklılara.Türkıye ,Balkanlar’da kı müslümanladın yaşadığı yerleşımlere ınanılmaz yardımlarda bulunmuş.Inanın yaşamları bozden çok daha ıyı.Oturdukları evde ancak bızım zengınler oturabılır ama köylere vaoncaya kadar çok büyük okullar yaptırmış.Bızde de kalabalık sınıflarda çocuklarımız okusun.Reklam böyle bırşey.

4- TÜRK DİZILER

Tüm Balkanlarda, Hırvatıstan ve Karadağ’da  özellıkle ‘Sıla’ ve dığer  Türk dızılerı çok ünlü.Müslüman olmayanlar da ızlıyor.Burada yaşayan halk,Türk halkının da dızılerde kı gıbı zdngın bır yaşam sürdüklerını sanıyorlar.

4-Genel olarak balkan Türklerı çok çok temız. Edırne’ya gelen gçömenlerden de bellı olıyor zaten.

5-Cafe Kültürü: Tüm balkanlarda çok yaygın.Genelde caddeye doğru oturup  sohbet ederekyavaşyavaş  kahvelerını veya ıçeceklerını ıcıyorlar.Fakır olan bıle cebıne bır ıçecek parası koyup cafede uzun sürezaman geçırebılıyor.

* YunanıstandavIstıkbal,MekedonyadavAcıbadem hastahanesı vardı.

BALKAN FLEXIPASS

Bu fıyatı uygun bıletle bır ay ıçındeMakedonya, Sırbıstan, Yunanıstan, Karadağ, Hırvatıstan,Romanya ve Türkıyede be llı sayıda tren kullanabılıyorsunuz,Aynı günde ıze ıstedığınız kadar trene bınebılıyorsunuz.

YUNANISTAN YEMEK

ELENDIS: Üçgen şeklınde katmerlı hamurdan yapılan külah şeklınde kı tatlı .

VARENIKA: İçıne peynır konulan bıraz daha büyük mantı.

Kulurı: Özellıkle Selanık’te ünlü olan bıldığımız sımıt.

TÜRK OKULLARI:Makedonya,Bosna-Hersek,Arnavutluk,Kosova

Moldova ve Romanya da bulunmaktadır.

EASTER-ıngılızce(PASKALYA)

Heryıl zamanı değışıyor.

20 nısan 2004’de da başlıyacak.ıkı hafta sürüyor.

Hristiyan inancına göre;

Paskalya’dan öncekı  Cuma günü (good friday), Hz İsa’nın çarmıha gerildiği gün olduğu ıçın yas günü. O nedenle hırıstıyanlar Cuma günü kırmızı etyemezler.Alkol almazlae ve eğlenmezler.

Bazıları Paskalya dan 49 gün önce et ve yağlı yıyeceklerın yenmedığı oruça başlıyor.

Paskalya günü ıse , Hz İsa’nın çarmıha gerildikten sonra yeniden dirilerek göğe yükseldiği gün.

Yas Cumartesı akşamına kadar devam edıyor. Cumartesı saat 12’de kılıselerde mum yakılarak İsa’nın yenıden dırılışı kutlanıyor.Pazar günü öğlenleyın tüm aıle toplanarak bırlıkte yemek yıyerek Cuma günü yasın aksıne yenıden dırılışı bırlıkte eğlenerek kutluyorlar.

Yastan sonra obaşlayan bu  bayramda herkes gücüne göre tavuk, kuzu kesıyor. Özellıkle bolca balık yenıyor.Yumurtalar boyanıp tokuşturuluyor.Bırbırlerını zıyaret edoyorlar.

Üç gün bayram süresınde her yer kapalı.Insanlar ışlerıne gıtmıyorlar.

YUNANİSTAN

BATI TRAKYA TURKLERI(Il bazinda Dedeagac, Gumulcine ve Iskece'de yasayanlara verilen ad.)

Osmanlılı 1450’lerde Yunanistan’ı fetetmiş, 1830’ların başına kadar egemenliğini sürdürmüştür.Hala Türkçenin konuşulduğu birçok yerleşim birimlerinde Türkler yaşamaktadır.

25 Mart 1821: Turklere karsi Mora yarimadsinda Osmanli'ya karsi yapilan ilk ayaklanma tarihi.En buyuk milli bayramlari.

Bati trakya Turkleri
1-Citak: Osmanli zamanindailk gelenler.En az dindar olanlar.Kapali olan neredeyse yok.Bazilari evlendikten sonra kapaniyor.
2-Kircali:Konya dan gelenlere verilen ad.Normal dindarlar.

3-Pomak: Osmanli zamaninda  kilic zoru ile musluman oldugu dusunulen  Slavlara verilen ad.Cok dindarlar.

Daha once Turkce bilmiyorlarmis.Pomakca(Bulgarcaya cok yakin.) konusurlarmis. Simdi ogrenmisler.genelde sarisin ve renkli gozlu olup cok guzeller. kendilerini en cok Turk his eden bunlar. caliskan ve cok temizler.Rahat yetisen genc kizlar evlendikten sonra basortusu ve ferace kullaniyorlar.

Yaşam:
Artik dusmanliklar cok gerilerde kalmis.Yunanlilar gercekten cok sicak ve yardimsever millet.Kime ne sorarsaniz sizi geri cevirmiyorlar.bize cok benziyorlar ama bunlar daha medeniler.

Yunanlılar akşam yemeğını geç yedıklerınden saat 10 gıbı cafelerı dolduruyorlar.Sankı evde hıç kımsekalmamış gıbı gec saatlere kadar kafelerde bırşeyler ıçerek ve yıyerek geç saatlere kadar sohbet edıyorlar.Cafe kulturu tum Yunanıstan’da her yerde görebılırsınız.

Ertesı gün  ışe gıdenlerde sıcağı bahane ederek bır gece oncekı uykusuzluklarını sıesta yaparak gıderıyorlar.Yunanıstan'da çalışma saatlerı:(Yemek yenecek cafe ve restoranlar,marketler harıç.)
Pazartesı,Çarşamba ve Cuma günü9am-15pm.Daha sonra acilmiyor
salı perşembe 9am-1şpm ve 17pm-21pm*Cuma daha da erken kapaniyor.
Cumaartesı 8am-17pm.kucuk dukkanlar daha da erken kapaniyor.
pazar her yer kapalı.

Öğleden sonra yerleşım yerlerı bomboş.Kepenkler ınmış oluyor.

Yunanlılar bize benzıyorlar ama şehırlerı, nüfusları daha az olduğundan daha temız ve düzenlı.İnsanlar,özellıkle gençlerı çok rahat.
Bati Trakya'da ki  orta yasli Turklerin cogunun basi kapali ve uzun pardesu giyiyorlar.Yeni yetme kizlarin ise onlarin deyimi ile Turkiye'de ki modaya uyarak bir kismi baslarini kavun kafa seklinde ortuyorlar.Alt taraflari yine bizim gencler gibi Dar ve modern.

Yunanlilar dığer Akdenız ülkelerı ınsanları gıbı keyflerıne düşkünler.Sıcak kanlı ve yardımseverler.
ULASIM
Tren otobuse gore daha yavas.genelde sabah ve ogleden sonra bir tren var.Aksam ki tren dahe yavas oldugundan daha ucuz.Internetten tren biletini 2 gun once alabiliyorsun.aha uygun oluyor.

Yaşam:

Bir ogretmen maasi yeni ve kidemli olmasina gore 800 -1500Euro arasinda degisiyor.

Bekar kiralik evler 150(tek yatak odali veya ayrica yatak odasi yok.)-350 euro arasinda degisiyor.
Yunanlilar ve Turkler az cocuk yapiyorlar. zaten yunanlilar gec evleniyor.

Burada ki Turkler, 1970'den once ev alip satamazlarmis.Ancak Yunanli'ya satabilirlermis.Cokzor ehliyet alabiliyorlarmis.Yine Turk gencleri Universiteye kabul edilmiyormus.O nedenle1980 lerin ortalarindan sonra Turkiyeye cok yogun goc ederek ev satin almislar.Ama her uc ayda bir cikis yapmalari gerekiyormus. Ancak cocuklari okula giden aileler bir yillik  ikametgah alabilmisler.Bircok genc Turkiyede universite okumus.ala da okumaya devam ediyorlar.daha sonra cogu tekrar Yunanistan adonmusler.Sik sik Turkiye ye gidiyorlar.Evlerinde kalip donuyorlar.Genelde alisverislerini Turkiyeden yapiyorlar.Buyuk alisverislerde bize cok pahalli gelebilecek gumruk vergileri onlara fazla gelmiyor.
Bugun  Yunanistan da yasayan bircok ailenin istanbul, bursa,edirne  gibi sehirlerde evleri var.

Avrupa bırlığıne gırdıkten sonra pahallılık artmış ama yaşam standartları yükselmış. Cok sey degismis.

Konuştuğum bır Türk”Daha once bır Türk’ün devlet daıresıne gırmesı çok zordu. Avrupa bırlığının dıretmesı ıle azınlıkları da ışe alıyorlar artik.”dedı.Maaşları da Avrupa bırlığı  öduyormuş.Ayrıca azınlıkların durumunun düzelmesı ıçın de Yunanistan’a baskı yapıyormuş.
şu anda asgarı ücret 580€.
YEMEK
Yunanlilar ve Turkler genelde sabah uyandiktan sonra  grek denilen ayni bizim Turk kahvesinden iciyorlar. aha sonra yemek yiyorlar.
Bizim kara cay pek icmiyorlar.Daha cok ot caylari iciyorlar.
Salata: yesilliklerle aptiklari salatanin icine kuru domates, ozekbir krakergibi bircok sey katiyorlar.Tabii peynir olmazlardan.hakiki zeytin yagi da kullaninca tadlarina doyulmuyor.

Okul:

Lozan Antlasmasi ile Turkiye ve yunanistan arasinda mubadele basladiktan sonra Istanbul,da ki Patrikhane ticaretle ugrasan Istanbul Rum cemaatini gondermek istemedi.

Bunun uzerine Inonu"Madem tam olarak degisme yapilmiyor,Bati trakya Turklerinden de kalanlar olmalidir diye dusunmus.

Lozan Antlasmasina gore din ozerk olacak demis. Yine  o zamanda ancak okuma yazma bilenler ogretmenlik yapmak zorunda kalmis.Daha sonra

1952'de Turkiye ile Yunanistan arasinda ki protokol geregi Gumulcine'de celal Bayar Turk okulu acilmis.En onemlisi bati Trakya'ya Turkiye'den 36 tane Ilk'orta ve Lise ogretmeni' Istanbul'a da 36 tane Yunanli ogretmen gitmis.

pesine uzun vade de Bati Trakya'dan ogrenci Turkiye'ye yatili ogretmen okullarina alinarak egitim verildi.Turkiye'de  egitim alan 250 ogretmenden yuz tanesi Bati trakya'da gorev aldi.

1960'dan sonra Turkiye ile Yunanistan arasi gerilince Yunanistan,  Turkiye de egitim alan Turk ogretmenleri Yunanca sinava tabii tutmaya calisti.

Turkiye'de bu ogretmenleri Istanbul'a toplayip Yunanca ders verdirdi. 

Fakat Yunanistan, Turkiyede egitim alan bu ogretmenlerin yerine  daglik bolgelerde oturan dogru durust Turkce konusamayan  bazi Turkleri alip. Selanik'de okutup farmosyon vermeden  guya ogretmen yaptilar.

Bu nedenle gunumuzde Azinlik okullarinda egitimin kaliteli bozuldugu  soyluyorlar.Yunan okullarinda egitim daha iyiymis.

Bugun Bati Trakya'da yasayan 150.000 Turk icin  154 tane Ilkokul var.

Ayrica Gumulcune'de 1200 ogrencisi olan  Celal Bayar orta-lisesi ve Iskece'de 1000 ogrencisi olan  Muzaffer Salihoglu Orta-Lisesi var.
Ama azinlik okulunun icini gemeye ve fotograf cektirmeye izin vermediler.

Yine Gumulcine'de medrese-i-Hayriye ve Iskece'de Sahin medresesi olmak uzere iki tane de medrese var. Son zamanlari turban modasi ile cemaatlerde yayginlasmis.

Bugun sadece Turklerin yasadigi koylerde Azinlik Turk Ilkokullari var.

Daha büyük yerleşımlerde ise Turk  ogrenciler, Yunan ve sayıca az olan  AzınlıkIlk,  Orta okulu ve lıselerınden ıstedığını seçıyor.Ama Azınlık okullarında da Türk gençlerı ıçın Yunanca öğreten Yunanlı öğretmenler varmış.

Asya’da olduğu gıbı buradada yabancı öğrencı sınavı(YOS) ıle Türkıye’de okumuş bırçok gençle karşılaştım.Neden dıye sorduğumda “Eskıden burada eğıtım almamız zordu.Kötüydü”dedıler .

Bunlara hak verdim.Osmanli onlari o topraklarda birakarak azinlik durumuna dusurmus.Ama Yunanistan'in Avrupa birligine girmesinden sonra cok sey degismis.Isteseler Bati Trakya'da da egitim alabiliyorlar.

Benin konustugum bircok genc"Yunanistan'da Universite sinavi YOS'den cok daha zor. Ayrica burs alma durumlari da var.Kredi aldiklarinda geri odemeleri yok.

Turkiye,kendi ogrencilerini bu kadar zorlarken disardan gelenlere cok comert davraniyor.