01- MOĞOLİSTAN / ORTA VE DOĞU ASYA

ESKİ GEZİ NOTLARI(Bu gezide fazla not almadığımdan olanı yazdım.)

MOĞOLİSTAN: Uzansanız bulutları tutabilirsiniz.

Bu ülkede, insanların yaşamının çok zor olmasına rağmen özellikle bayanların giyim kuşamı ve rahat davranışları beni şaşıttı. Ülkede Rus kültürünün etkisi fazla.

TARİH ve ORHUN YAZITLARI:

1-Büyük Hun Devleti:M.Ö 220-M.S 216

Orta Asya’da tarihi bilinen ilk Türk devletidir.

 Orta Asya  göçleri sırasında  bölgeyi terk etmeyen Türk boyları, Büyük Hun devletini  Teoman önderliğinde Orta Asya-Ötüken’de  kurdu

Teoman zamanında Çin’e yapılan akınlardan dolayı Çin Seddi yapıldı.

Ancak en parlak dönemi Mete zamanıdır.Oğuz kağan destanı,Mete için yazıldığı söylenir.İpek yolu kontrol altına alınıp Çin’i vergiye bağşamışlardır.

Daha sonra 48 yılında ikiye ayrılan Hunlardan Güney Hunlar Çin egemenliğine girerek Çinlileştiler. Böylece Orta Asya Türk yurdu  Çin hakimiyetine girdi.

KuzeyHunlar ise batıya göç ederek daha sonra Avrupa Hun devletini kurdular

2-Kavimler Göçü(M.S 375):

BU gAnadolu'ya

Güneye gidenler Hindistan’a göç etmişlerdir.

Doğuya gidenler Çin’e göç etmişlerdir.

Kuzeye gidenler Sibirya’ya göç etmişlerdir.

*Böylece farklı coğrafyalarda karşılaştıkları dinleri kabul etmişlerdir.

Asya Hunlarının yıkılmasından sonra Çin hakimiyetine girmek istemeyen Türklerin bir bölümü Avrupaya Göç etmeye başladı.

Bu arada Akdeniz kıyılarında gelişmiş Roma İmparatorluğu ,Kuzeyde ise  barbar denilen ilkel kavimler yaşamaktaydı.

Hunlar’ın bu kavimleri itelemesiyle ,bunlar Avrupanın değişik yerlerine göç ettiler.Böylece

Avrupanın siyasi ve etnik yapısı belirlendi.Ortaçağ Avrupasının siyasi hayatına egemen olan Feodalite(Derebeylik)doğdu.

Birçok bölgeden Roma’ya gelen barbar kavimler 476’da Roma’yı ikiye ayırdı.

*Avrupa Hun Devleti:8375-469)Balamir Komutasında batıya yürüyen Hunlar kurdular.Ve kavimler göçünü başlattılar.

Avrupa Hunlarının en parlak dönemi Atilla ve kardeşi Bleda zamanıdır.

Bizans ile ilk siyasi ilişkiler geliştirilmiştir.İtalya seferi düzenlenmişl, ve Batı Roma vergiye bağlanmıştır.

Barbar kavimlerin ayaklanması ve Bizans baskısı sonucu yıkıldı.

Hunlar doğuya çekilmişler,bir kısmı da hiristiyanlığı kabul ederk bugünki Macaristan’ın oluşmasında etkili olmuşlardır.

3-GÖKTÜRK DEVLETİ(552-658)Orta Asya-Ötüken’de Bumin Kağan tarafından kurulmuştur.

Türk adının geçtiği ilk devlet örgütlenmesidir.

Asya Hun devleti yıkıldıktan sonra bir süre Çin hakimiyetinde kalmışlar,daha sonra da Avar Kağanlığına girmişlerdir.

Sonra çıkan isyanda Avarları yenipBumin Kağan önderliğinde 1.Göktürk devletini kurdular.

582’de Batı ve Doğu Göktürkler olarak ikiye ayrıldılar.

Göktürk- Bizans ittifakının Sasanileri  zayıflatması ,H.z Ömer döneminde İran’ın fethini kolaylaştırmıştır.

Önce doğu,sonra da batı Göktürkleri Çinliler yıktı.Orta Asya yeniden Çin hakimiyetine girdi.

4-2.GÖKTÜRK DEVLETİ(KUTLUK DEVLETİ)(628-745)

Çin egemenliğinde yaşayan Doğu Göktürkler;Kultuk(İlteriş)yönetiminde ayaklanarak Çinlileri bölgeden çıkarıp Kutluk devletini kurmuşlardır.

Devletin en güçlü dönemi ;Bilge Kağan döneminde devlet işlerinde kardeşi Kültigin ile Vezir Tonyukluk yardım etmişlerdir.

*Kutluk devletinin en önemli belgeleri Orhun Yazıtları(Kitabeleri)dir.Bu kitabeler 725’de Vezir Tonyukuk,732’de Kültigin,735’de de Bilge Kağan adına (Şimdiki Moğolistan topraklarında-Ulan Batur’a yakın)dikilmişlerdir.

*Ergenekon destanı Göktürklerindir.

Göktürk devleti Çin entrikaları ile değil ,Basmil ve Karluk Türkleri ile birleşen Uygurlar tarafından yıkıldı.Uygurlar Ötüken’de Uygur Devletini kurdular.

ULAN BATUR

PARA: 1 Dolar=1170Tuğruk

ULAŞIM:

Ulan Batur→Darkhan(tren,5 saat)

Darkhan→Erdenet(Tren,3-4 saat)

Ulan Batur→Pekin(Tren,14-15 saat,810 Euro)

*Ulan Batur’da iki tane okulu var.Ayrıca Darkhan  ve Erdenet’te de Türk liseleri var.
Biz tesadüfen öğrendiğimiz burada ki Türk yatılı kız  lisesinde konakladık. Özellikle müdür bey bizimle çok ilgilendi. Geziye çok iyi başlamamıza neden oldular. Ama bazı nedenlerle kendilerine daha sonra ulaşamadım. Çok mahçup oldum.Bana yazarlarsa çok memnun olacağım.

*ger(Yurt):Şehir içi,çöl ve steplerde bu çadır evlerde kalabilirsiniz.

YEMEK:

-Buuz(Mantı):

-Khushuur(Çiğ Börek)

*Döner Türkish Restoran-3.Mahallede

*Dünya-Pimapen  ve Mobilya mağazası var.

GEZİLECEK YERLER:

)Moğolistan açık hava tren müzesi

)Choijin Lama Tapınağı:İşkence sahnelerini görebileceğiniz Budist tapınak.

)Budist Gandan Manastırı:

)-ORHUN ANITLARI:Moğolistan’da 600’den fazla Türk anıtından en önemlisi olan ve Tarihte ilk Türkçe kayıt M.S728’de yapılan bu anıt 3-4 metre yüksekliğinde.Her yüzü başka bir dilde yazılmış.

Bu dikili taşın etrafında başka taşlar ve taş kaplumbağalar var.

Gobi çölünün sekiz ayrı yerine dağılmış .Ulan Batur’a en yakın olanı güneyde ki “Tonyolkuk”adına dikilmiştir.

) *2013 fiyatları ile Ulan Batur’dan 11 günlük Gobi çölü turu,her şey dahil jeep ile 800 Dolar.7 kişi paylaşmışlar.

ANI: Şöförlü özel bir araç kiralayarak anıtlara gittik. Ben kendimi toprağa atarak ''atam.teşekkür ederim size. iyi ki göç etmişsiniz. Bizi bu ucsuz bucaksız düzlüklerde bırakmamışsınız'' diye dua edince oradaki  at üzerinde gezen moğol çok şaşırdı.
Yine bu düzlüklerde at sürmenin keyfini de çıkardım.
Dönüş yolunda Ger'de yaşayan moğol ailesini ziyaret ettik. yerel süy yiyeceklerden ikram ettiler ama o denli kirlilik var dı ki anlatılır gibi değil. Ama ben yine de denedim.

......... de akşam gerde konakladım. üOtantik döşenmişti ama yine de turistikti. Ama sokaklardaki okul çocukların ve halkın hali perişandı.Burada anıtlara giden yolubir Türk firması yapıyordu. Biz le de çok ilgilendiler.

ERDENET

Çok büyük açık maden ocağı var.
Buradan da tren ile Çin'e geçtik.