13 - YUGOSLAVYA

SIRBİSTAN
1 Euro=112.00 Sırbistan Dinarı
hemen hemen herkes İngilizce bilyor.okullarda çok iyi öğretiyorlarmış.
halk genelde söğuk ve sevimsiz.adres sorduğum birçok kişi cevap vermeden gitti.
kadınların yüzde 90'ı  saclarını ten renklerine yakışan çiğ sarıya  byamışlar.
bir öğretmenin maaşı 300-400Euro.
devler kreşine giden tek çocuk  için 70Euro, iki kardeş için 100Euro   ödenyor.
Sırbistan'da da Muhteşem Süleyman, Ezel gbi  diziler çok izleniliyor. Bilbordlarda  Muhteşem Süleyman dizisinin artistlerinin resimleri, kitapcıda da kitabını gördüm.
sırbistanda ekenomi kötü. Çoğu evler ve yollar bakımsız.
ULAŞIM: Şehir içinde belediye  otobüsü için tek biniş için bilet 70D.Pahallı aslında.trenler ucuz ama çok yavaş.
Şehirler arası otobüs fiyatları ise kalkışsaatlerine göre değişiyor.Ayrıca coğu extra bavul ücreti alıyor.
*nis'den Sofya2ya giderken birçok  al taşıyan Türk kamyonları gördüm.

TARİH:Ülke,1389-1903 arasında ki Osmanlı hakimiyetinde kalmış.
Kosava savaşı: 1389'da Kosova savaşında  1.murat hkosava'yı aldı   aldı ama  ama   Miloş adlı devşirme, 'din değiştireceğim' diyerek yanına girdiği  bir  sırb tarafından  hançerlenerek şehit edildi.
1389 tarihi, sırplar için çok önemli.her yerde, duvarlarda bu  tarih var.sırplar, 'müslümanlığı biz engelledik.hiristiyanlığı biz koruduk'diyerek çok övünüyorlar.

aslında istanbul'un fethinden dört yıl sonra  1459'da Fatih Sultan Mehmet , Belgrad'a geliyor ama kendisi yaralanıyor.Çok kayıp vererek geri dönüyor.
Daha sonra Kanuni, 1521'de alıyor.tam tersi olarak 1878'de Berlin antlaşması ile bizden çıkıyor ama daha önceden Osmanlı zaten ayrılmış buradan.

osmanlı'dan geçen  yorgan, sandık, kale, cezve, kafa,(kahve), cadda(Cadde), çardak, cami, çorba, çeşme, maşallah, keten helva, şeker, civilik,(askı), kestahane, sarma, börek, haydee, super gibi aynı olan 3000 kelimelerden duyacaklarınız.
yemek kültürümüz çok benziyor.turşu, kebap, sarma, börek, kayısı, nar, ıspanak  aynı.
elma, armut, üzüm, gibi meyvalardan rakı yapıyorlar.
sırplar, çok miliyetçi ve koyu ortodakslar.

sırbistan'da evler çok eski ama bir o kadar da ihtişamlı.ama bakım olunması bekleniyor.
Çok güzel halkı var ama çok sigara içiyorlar.Kadınlar çok güzelolmasına rağmen çok makyajlılar.özellikle bıçok kadın  uzattıkları saçlarını sapsarıya boyamışlar.
Özellikle  Sırp kızların bacak ve kolları çok ince olduğundan kırılma olayları çok oluyormuş.
Sırbistan'da çingeneler  müslümanlar.Çingenelre politika ile ilgilenmiyorlar ve hiç taraf olmamışlar.
NOT: Tuna nehri, Almanya'dan başlıyarak on ülkeden geçiyor.Almanya, Avusturya(Viyana)Slovenya(Lubniana), Sırbistan(Novi Sad), Belgrad, Yunanistan(küçük yerleşimlerden), Budapeşte, Bulgaristan(Küçük yerleşimlerden) ve Romanya'dan geçerek karadenize dökülüyor.
subotica---Novi sad(100km)---belgrad
*Subotica , mimari açıdan ço ilginçmiş.

NOVİ SAD(Vojvodina eyeletinin başkenti)
Tarih:
bu şehir yüzyıllarca osmanlı ve hasburg imparatorluğunun himayesinde kalmış.ve 49 kere el dğiştirmiş.
Novi Sad kalesinde Petervradin (Biz petro Vradin dermişiz.) de 10-15 gün ara ile  zeta ve Petrovradin muharebeleri  oluyor.her ikisinde de Osmanlı yeniliyor.Petrovradin   muharebesinde osmanlı kaleyi kuşatıyor ama içimizdeki bir devrişme tüm planlarımızı Sırplara  verdiğinden pusuya düşürülerek 30.00 şehit vererek yeniliyoruz.
Damat Ali Paşa (Komutan) burada yaralanıp Belgrad kalesine getiriliyor ama burada ölerek şehit oluyor. türbesi Belgrad'da.



Novi Sad'a yaklaşırkenaynı bizim köylerde ki gibi tarlalarda çalışan insanlar vardı. traktörler, kamyonlar dousu  beyaz lahanai patates, soğan ve havuç  yüklenmişti.
Novi Sad, obsijek'ten çok daha güzel ama yine de zamanınız yoksa gitmeye aman aman değmez.şehir merkezi yarım  günde gezilebilir ama ben iki gün kalıp gezdim ve dinlendim.
Şehirden çok genis olan  'Danube' nehri geçiyor.sevimli bir nehir değil ama şehre deniz havası vermiş.
I-Şehrin merkezi Katolik katedral ve meydanı
1-katolik kadetral: renkli kiremitli  damlı  ve çan kulesi ile bu katedral her daim kalabalık.
Bulunduğu meydanda güzel binalar var. çevresinde lüks alış veriş merkezleri, açık hava cafeleri, restoranlar, pasajlar...
2- Sinagog: Katedrale yakın ama daha önce.Dışı çok ilginç.
3- Üç Galeri: meydana yakın yanyana bu galerilerde çok güzel resimler vardı. İkisininde de resim sergisi vardı. Ortadakinde ise  çok iyi çalışılmış 1700'lerden kalma resimler vardı.(salı-cuma 10-18 arasıi cuma 12-20, acık. pazar ve pazartesi sadece gruplara açık. giriş ücretsiz.
geri meydana gel.nehre doğru açık hava cafelerin olduğu caddeden yürürsen
4-ortadoks kilisesi: İçi ve kulesi altın yaldızlı ve gösterişli.
5-hystory Müzsi: 9-16 arası açık.pazartesi kapalı.100D.Çok çok güzel bir müze. özellikle balkan giysilerinin sergilendiği salona bayıldım.
*albert Ayten'in evi:  taksi ile gittiğimden tam olarak neresinde olduğunu  söyleyemeyeceğim.
Yüryerek nehri geçince
II-eski şehir:
bakımsız , ama çok güzel evlerin olduğu burada, çoğu alan yemyeşi.eski evleri geçince beyaz saat kulesini gördüğünüz kaleye , ara sokaklardan merdivenle çıkınız.
1- Kale: restorant , cafe, v.s var.arkada
*City Musum: 9-17 arası açık.1500D.Girmedim.
kaleden şehrin manzarası güzel.burada çok güzel açık hava cafeleri var. çevrede yürüyüş yapabilirsiniz.
ben biraz ileride Güzel sanatlar Akademisine gttim.
KARLOVCI
Eski şehirden devam ederseniz araba ile 20 dakikada bu güzel yerleşime varıyorsunuz.Harika eski bir şehri var. gezilecek yerler:
1-Papaz yetiştiren Hıghschool
2-home of Patrıck
3-Sn Nıcolas Ortodoks Kilisesi
4-Sirbistan'ın en eski 200 yıllık en eskı hıghschool
5-cıty Hall
6-şarap Evi: 1864 yılından beri hizmette olan bu yer çok naturel döşenmiş.
7-Sapel of Hope: *Karlovçi Antlaşması: 1699'da Venedik, Avusturya-macaristan(Almanlar) ile  Rusya ve Osmanlı  arasında çadırda imzalanıyor.İngiltere gözlemci olarak katılıyor.
Osmanlı ilk  gerilemeye başladığı dönemde imzalanan bu cadırın yerne daha sonra dört kapılı  küçük bir şapel yapılıyor. Türk heyetinin girdiği kapıyı bir daha giremesinler diye örüyorlar.
*sadece hafta sonu kurulan 2.el herşeyin satıldığı pazar da çok ilginçti.

karlova---Krusedol Manastırı(5 km, kral Milan Obrenoviç   ve Arsenic Çarnoyeviç'in mezarları var.)
Novi Sad---Belgrad (85 km,otobüs, 1.5 saat, 705D,ayrıca 40D bavul parası alıyorlar.yolmanzarası güzel değil.Yol boyu evler çok bakımsız ve kirliydi.)
*tren, çok pis  ve çok yavaşmış.(3 saat)

BELGRAD


 1999 'a kadar savaş olan bu şehirde çok çevreye dağılmayacaksanız 1-2 günde gezebilirsiniz.

I-Old Town(Beogradska Turdava): sava'nın doğusu.Kuzeyinden de Tuna nehri geçiyor.

1- Kale meydanı: Keltlerin olduğu bu kalede osmanlılar yaşamış.Kale,tuna ile Sava nehirlerinin birleştiği noktanın tepelik kısmında  kurulmuş.Sag taraftaki kapısından girince
A- History Müzesi: Pazartesi kapalı. 100D.Girmedim.
B- istanbul Kapısı ve eski caminin yıkıntıları: sadece kemerleri kalmış.
Osmanlı zamanında  270 tane camii varmiş. şu anda bir bayraklı camii var.
C- Askeri Müze: pazartesi kapalı.Diğer günler 10-17 arası açık. 150D.
içinde Osmanlı'ya ait birçok silah çeşitleri ve giysiler de sergieniyor.
Ama Osmanlı, 1800'lü gerileme yıllarında burada ki idreyi yeniçerilere bırakmışlar.onlarda otorite  sağlamak ve vergi alabilmek için halka zulum yamışlar. isyan eden 592 kişiyi öldürüp kafataslarından  Niş'de yaptıkları  kulenin  hikayesini anlatan  tabela ve sembolik kafa tasları da sergileniyor.
D- Ali paşa Türbesi: Bu komutan 1716'da  Novi sad'da ki petervradin  kale muharebesinde  yaralanıp belgrad'a getiriliyor.urada şehit oluyor.
E-Sokullu çeşmesi: aslında sırp olan Osmanlı da 14 yıl gibi uzun süre sadrazamlık yapmıştır.
*sola doğru gittiğimizde tuna ile sava'nın birleştiği çok güzel bir manzarayı görebiliyorsunuz.
yine şehrin sembolü olan kuşlu, cıplak erkek heykelini de göreiliyorsunuz.
*Kaleden aşağı birkaç ınişden nehir kenarına inebiliyorsunuz.
ANI: Tam kaleye girerken  belgrad askeri ateşesi Yücel bey, Kosova  ve Bosna'da görevli komutanlaına rastladım. Birlikte kaleyi birlikte gezdik.Kafesinde birşetyler içtik.Yücel Bey kalenin tarihini anlattığından çok iyi oldu.Ertesi gün en tek başımada tekrar gezdim.
Kale meyanından biraz yürüdüğünüzde .aslında buralar eskişehrin dışı oluyor.

2- bayraklı camii:cami aslinda merkez camiymis.ezan vakti bu camiye bayrak asilinca diger camilerde ayni anda ezan okumaya baslarlarmis.1800'li yillarda bu cami, 18 yil Avusturya-Macaristan yonetimi sirasinda kilise olarak kullanilmis.
su anda osmanli yapisi olarak sapasaglam ayakta duruyor.Genelde Sirplar, Turklere ait mezarliktan camiye kadar herseyi yikmislar.

3-Dort Jol(Dort Yol): Ayni adla anilan bu mahalle,zamaninda Turklerin mahallesiymis ama tabii ki yikilan Turk evlerinin yerine yeni evler yapilmis.

4-Seyh Mustafa Turbesi: Baki tarikatina bagli bu sih muslumanligi yaymak icin cok calismis.efsaneye gore bu kucuk ve bakimsiz  turbeyi yikmaya gelen dozerdekiler kaza gecirip olmusler,Simdi onariliyordu.

5-Knez Mihalova(kral Mihalova Caddesi): bizim istiklal caddesine cok benziyor.Ayni sekilde tas dosemisler ama bizdeki gibi kirik dokuk degildi.Ayni genislikte benzer binalar.bir ortadan tramvay gecmiyor.
Sik dukkanlarin, restorantlarin, cafelerin oldugu bu caddede bircok sokak sanatcicinin gosterisini de izleyebilirsiniz.Hele canli muzik esliginde bale gosterisi yapan kiza hayran kaldim.bu Avrupalilarin hepsi mi sanatci?
Aslinda bu cadde direkt Kalemaydana gidiyor.
Cadenin baslangicina yakin meydanda  iki binadan

A-Ulusal Muze: Bu cok gosterisli binanin icini onarimda oldugu icin gezemedim.
B-Tiyatro: 1869-1922 yillarindan.

caddenin bitiminden kalemaydana girmeden  asagi tarafta

C- Prensen Ljubica Residans: 16.yy-19yy binasi.10-17 arasi acik.Pazartesi kapali.

6- nehir kenari
residansi gordukten sonra hemen merdivenlerden  hemen Sava nehrinin  kenarina iniyorsunuz.Buradan da yuruyerek Kalemeydanin eteklerinde ki nehir kiyisini gezebilirsiniz.
Yani Kalemaydan da nehir kiyisina dogru inisler var.nehir kiyisinda; cafeler, bisiklet ve yuruyus rotalari var.Yine botlar, restorant botlar daha cok nehrin karsi tarafinda siralanmis.
*Nehir kenarindan ulasim olarak sadece tramvay var.otobus yok.

7-Skadarska Caddesi: cafelerin, barlarin oldugu keyifli meydan.Aksamlari canlaniyor.Muzikli yemek icin ideal mekanlar var.
ANI: Ben bu caddeyi gezerken kulagima "Katibim" muzigi geldi.geri dondugumde  restoranta cingene muzisyenlerin caldigini gordum. Istanbul'dan gelmis ana ve iki kiz icin caliyorlardi.Cok tatli aileydi.tabii Turkler olunca sohbet uzadi da uzadi.Nesemizle renk kattik ortama.
Buradan yuruyerek veya 2 nolu tramvayla 

8-Meclis(federal parlemento): Cok ihtisamli bina.Hemen karsisinda 

9-Sveti Makro Sirp Ortadoks Kilisesi: 12.yy'da bagimsiz Sirp Ortadoks Kilisesini kuran Sveti Sava, aziz ilan edilmis. Ve kendisi icin bu devasa kilise yapilmaya baslanmis ama bircok nedenden dolayi cok uzun surmus.



10-Tas Meydan: Kilisenin oldugu parki gectikten sonra siradan bir park.Hitler, herzaman dogayi kendine siper ettiginden 1940'larda buraya gelip yerlestiginde tas meydanin altinda ki maden ocagi magaralarini kendisi icin elektrik, su v.b doseterek savas alani yaratmis.Aslinda burasi gezilebiliyormus.
10- Dedinje: Guneyde otobusle gidebiliyorsunuz.Zenginlerin oturdugu muhit.

II-Sava Nehrinin batisi

1-Ciganlija Adasi Sava nehrinin uzerinde ki bu adaya otobusle ada duraginda inip kopruden gecerek gidebiliyorsunuz.
Ben gittigimde kasim basi oldugundan mevsim kapanmisti.aslinda yurumek ve bisiklete binmek icin cok guzel bir ada.yazin da plajlarinda yuzebilirsiniz.
Ada da tenis, basket, futbol, golf v.s spor sahalari var.Agaclikli adanin diger tarafina gectiginizde dubalar uzerinde yazlik evler cok ilginc.Bot ile bu adadan direkt yeni Belgrad'a gidebiliyorsunuz. Veya tekrar yola gelip otobusle de gidebiliyorsunuz.

2-New Belgrade: Buyuk, sevimsiz,cirkin apatmanlarin oldugu bu bolgeye hic gitmesenizde olur. Cok genis parklar, yesillikler bile guzellestirmemis bu bolgeyi.

Tuna nehrinin uzerinde 

3-Zemun: eskiden Avusturya'ya ait olan  bu bolge cok daha guzel.sevimli guzel evler, sirin sokaklar var,Gardes tepesine cikinca
A-gardes Kula(Sahat Kula): Cok guzel bir kule. tamir oldugundan icine giremedim.1000D.
B-nehir kiyisi : Cok guzel kafeler, yuruyus yollari, genis parklar var.

*Burada ki pazar, bizim ilk Rus pazarlarina benziyor. bu pazarlarda insanlar, parasizliktan  ellerine ne gectiyse satmaya calisiyorlar.

*Yazin buradan karsida ki  yerlesim olmayan 'Great War Island'adasinin 'Lido' adli sahiline botlar kalkiyor.
Great War Island: Bu ada Tuna nehri uzerinde tam sava nehrinin Tuna  nehrine karistigi  bolgede.Kaleden bu agaclikli ada cok rahat gorunuyor.

4- Hram Sava(Saint Sava Church): Guneyde otobusle gidebilirsiniz.Buyuk ve gosterisliymis.ben gitmedim.
Belgrad----Nis(3 saat,cok sik otobus var, 1300D, tren de var ama 5 saat suruyor.)

NIS
Yarim veya bir gunde gezebilirsiniz.Cok gezilmeye, ugranilmaya deger bir sehir degil,turist ifodan harita alip gorulecek yerleri gezebilirsiniz.
1-Tvr dava(The Fortress): osmanli kalesi
A-Stambolija Konak: Kalenin girisi ama ben konak goremedim.
B-tarihi Arsiv Binasi: Su anda sergi salonu
C-Hamam: Su anda restorant
D-Osmanli Camisi: su anda sergi salonu olarak kullaniliyor.
Kalenin ilerisinde universite var.
Kaleden cikip sehrin merkezi sayilan  meydana geliyorsunuz.Meydana yakin

2-Bali bey Camii: Minarenin basi yok. Iki kere gittim.kapaliydi.

3- Kazancilar Sokagi(Tinkers Alley): barlarin, cafelerin oldugu bu hareketli sokakta Turk evleri de var.

4- cele Kula(The Skull Tower-kelle Kule):Giris 130D.Ama diger dort yere birlikte giris 180D.ama zamaniniz yoksa digerleri degmez.

bu kule buyuk bulvarin uzerinde meydandan 20 dakika yurume mesafesinde.

daha once de yazdigim gibi Osmanli gerileme devrinde  yonetimi teslim ettigi Yeniceriler,otorite saglamak icin oldurdugu insanlarin kellelerinden kule yapmislar.

5-otobusle veya yuruyerek memorial park v.s var.

SIRBISTAN'DAN BULGARISTAN'A GECMEK
Nis----Sofia (hergun sabah 4:30 ve aksam 16'de otobus var. 

1350D.tren gece 2:30'da var.Ancak ertesi gun saat 8'de variyor.