9-BOLİVYA

BOLİVYA

1 dolar= 6.85 -6.95  Bolivianos
Yaşam: Ülkenin kendisi de halkı da çok güzel.ucuz.Çok sevdim bu ülkeyi.Bir daha geleceğim.
Bolivya insanı çok yumuşak ve tok gözlüler.
Saçları simsiyah beyaz saçlı görmedim.saçlarını arkada iki örgü olarak renkli kurdalelerle birbirlerine bağlıyorlar. Başlarına minicik fort şapka takıyorlar.Bakmaya doyamıyorsunuz.
Giysi: kadınlar parlak renkli kumaşlardan pieli,büzgülü kat kat fırfırlı etekler giyiyorlar. Omuzlarında şal, ayaklarında düz, arkası açık ayakkabı giyiyorlar.
Dişlerinin etrafını altın veya metal ile cevreletmişler.
Devlet başkanları olan karizmatik ‘Moroles’i çok seviyorlar.eskiden daha da çok seviyorlarmış.



Şili-San Pedro Atacama’dan satın aldığım tur(2 gece 3 gün) ile  Bolivya milli parkını gezerek  Bolivya-Uyuni’ye  geldik.
BOLİVYA MİLLİ PARKI ve UYUNİ TURU
Reserva Fauna Andina Eduardo Avaroa(Bolivya Milli Park): Toprak, kum, küçük taş zaman zaman kayaların olduğu çöl gibi bir alan. jeepler için aralardan toprak yol  acılmış.Sevimsiz olduğunu düşündüğünüz bu yerde göller, gayzerler ve dağları görünce şok oluyorsunuz.Doğada bu kadar güzel renkleri bir arada burada gördüm.Hiç unatamadığım  bir gezi oldu.
Bu göller bölgesi, Patagonya kadar güzel.Çünkü burada ki manzaraları hiçbiryerde göremezsiniz.And dağlarında ki minarelerden ve bitki örtüsünden dolayı ışık ,dağları rengarenk gösteriyordu. Göllerin görüntüsü de inanılmazdı.
Burada kendimi kutladım.Çünkü yağmurlu mevsim olan şubatta   burayı transit geçerek yağmursuz mevsimde geldim.zaman ve para kaybına uğradım ama değdi.
Grubumda ; biri Alanya’da rehberlik yapmış iki İsveçli kız, oğluma benzeyen onun kadar tatlı olan Kostarikalı Kanat adlı genç ve Alman sevgilisi vardı.Harika grup, harika servis, harika doğa…Çok keyifli oldu.Bu turu tekrar yapmak istiyorum.
1.Gün
Şili-San Pedro Atacama ‘da sabah 8’de tur satın aldığım acentanın önünde buluştuk.Kahvaltı yapmadan çıkınız.Yanınıza bir şişe su ve trelik almanız yeterli.İçinize mayonuzu ve onun üstüne ince giysiler en üstünede kalın giysilerinizi giyiniz.Çünkü sabah soğuknolan hava hızla ısınıyor.
Dolmuş  ile hemen San Pedro çıkışından ‘Şili’ çıkışını yaptık.Çoık uzun kuyruk olduğundan bayağı bekledik.
Oradan Salta-San Pedro asfalt yoldan epeyi bir ilerledikten sonra sola kıraç alana doğru döndük. Kısa bir süre sonra  ‘Bolivya girişi’ni küçük bir kulübede yaptık.Artık Bolivya topraklarındaydık.Burada  Uyuni’den aynı turu satın alıp  San Pedro’ya gelenlerin  jeepleri hazır bekliyordu. Burada  ki jeeplere da  diğer firmalardan da beşer kişilik gruplar olarak ayrıldık.eşyalarımız da jeeplere yerleştirildi.Sonra açıkhavada  harika bir kahvaltı sofrası hazırlandı.Çevrede daha önce Şili-Tores parkında gördüğüm ve tilki sandığım, sadece yiyeceğe gelen tehlikesiz  ‘Zorro’adlı hayvanlar geziniyordu.
Önemli: Firma sahibi , milli parka giriş ücreti ödeyebilmemiz için normalde 1 Dolar=6.85 Bolivya parası olan dolarlarımızı 1 dolar=6 Dolardan bozdu.O nedenle siz San pedro ‘da bozdurunuz.
Biraz ilerledikten sonra  Bolivya milli parkını girişine geldik.Giriş ücreti150Bolivya parası=26 Dolar.Ben ‘Diplomatik pasaportum  var’ diyerek ödemedim.
Sirasıyla gördüklerimiz:
1-Licarcabur : Aktif olmayan yanardağ. Bu dağı ,parkıa girmeden göremiyorsunuz.Kasım ayında İnkalar, bu dağda kurban törenleri yapıyorlar.
2-Laguna Blanka: beyaz göl.
3-Laguna Verde:Yeşil göl.4300 metre.Rüzgar eşliğinde gölün rengi içinde ki kükürt ve bakırdan dolayı yeşil oluyor.
4-Rocas De Daly: Dali’nin resimlerine benzeyen büyğk kayaların olduğu bölge.
5-Aguas Termales  ve Polques  Gölü: 4850 metrede ki  termal göl.Artık burada bittim.Bu kadar güzellik olur.   Hepimiz  sıcak suya atladık.Ama yanında ki göl ve dağlar da ki renkler inanılmazdı. Bir  ara   güneş bulutunun arkasına saklanınca  hemen havuzdan çıkıp fotoğraf çektim.Doyamadım manzara.
6-Gaysers(Sol De Manana): İçinde ki minarelerden dolayı fokur fokur kaynayan gri, kırmızı gayzerler var.Kaynayan suyun buharı3-4 metre yukarı
7-Laguna Colorada: Kırmızı göl.4.270metre yükseklikte, 2 km genişlikte, 15 cm derinlikte. Buraya vardığımızda önce5708 rakımda ki tek katlı kerpiç evler şeklinde ki  otellerle karşılaştık. Bazı zamanlar 300jeep oluyormuş.Geldiğimizde saat 16’ydı.Bolivya saati bir saat geri olduğundan 15’di.’Arbol De Piedra’adlı otelimiz çok temiz ve harikaydı.Biraz dinlendikten sonra hazır olan öğle yemeğimizi yedik.Salata, meyvalar ve yemek çok bol ve lezzetliydi.
Yemekten sonra uzak olduğundan jeeple Colorada gölüne gittik.isveçli kızlar ,yükseklik hastalığından dolayı habire istifra ettiklerinden gelemediler.Kırmızı-beyaz gölü görünce mest oldum.Flamingolar , ayrı ir güzellik vermiş.Döndüğümüzde yükseklik hastalığına karşı koka çayı olmak üzere  çeşitli içeçekler, bisküvi, v.b sofrası hazırdı.otelin arkasından  ısırıcı soğuğa rağmen gün batımını izledim.

Akşam yemeğinde  de çok çeşit vardı ve boldu.  Şarap da vardı.
Yatmadan önce grup olarak gökyüzünde yıldızları seyrettik.Gerçekten ışıl ışıl  muhteşemdi.Sanki elinizi uzatsanız yakalayacakmışsınız gibi…
yemekten kısa bir süre sonra jenaratörle çalışan elektrikler kapandığından  yattık ama uyumak da çok zorlandık.Çok yüksekte insanın nefesi daralıyor.bana bir şey olmaz dedim ama zaman zaman yokuş çıkarken nefesim   azaldığından  kalbim duracak gibi oldu.
Gece boyu kanat ve sevgilisi kustular.Diğerleride fenalaştı.ben de baş ağrısı olmadı ama burnumun ve ağzımın içinde süreklü kuruluk vardı.İyi uyuyamadım.sabah göz altlarım torba şeklinde şişmişti.Özellikle sol gözüm nerdeyse kapanmıştı.Yine harika bir kahvaltıdan sonra yola düştük.
Not: Bolivya halkı  çok iyi yürekli ve tok gözlü insanlar.. Bu turda her öğünde her şeyi dolu dolu önümüze yığdılar.Ben çok seviyorum böyle halkı. hele kadınları yerel giysilerine ve saçlarına  hayran kaldık.Verdiğimiz hediyeleri de çok zor kabul ettiler.
Şöförümüz Alberto, çok efendi insandı.Bolivyalıydı.Bize çok yardımcı oldu. Yükselmeye başlayınca  baş ağrıları başlayınca koka poşetini çıkardı.Tadı ve kokusu berbattı.Zor da olsa çiğneyip yanağımın içinde topladıktan 15 dakika sonra etkisini gösterdi.
2.Gün:
Otelden ayrıldıktan biraz sonra ‘Bolivya milli parkı’ sınırı da bitmişti.çıkışta bekçi kulübesinde  park giriş biletlerimizi göstererek park çıkışını yaptık.Ama park dışında da görülecek çok yer var.Sırasıyla:
1-Onda Gölü: derin göl.Ama derinliği 3-7 metre arasında. 2-Arbol De Piedra: Kaya ormanı. Çölde  volkanik çok farklı oluşumlu bu kaya ormanı çok ilginç.
3- Yedi renkli dağları görüyorsunuz.
4-hedionda Gölü
5-Canapa Gölü: Bu gölün yanında taş masalarda piknik şekilde öğle yemeğini yedik.
6-  Kondor kuşu şeklinde kayayı görüyorsunuz.
7-Volkan Ollagüe
*Bu yolculukta çok ‘Vicuna’ sürüleri ile karşılaştık.Yaban tavşanı da gördük.
Küçük küçük kerpiç evlerin oluşturduğu yerleşim birimlerinden geçtik.İnsanların buralarda nasıl yaşadığına insanın inanası gelmiyor. Ben nyalnız olduğumda canım sıkıldığı aklıma gelince bu insanların yaşamı karşısında utandım.
Yerleşim birimlerinde lama sürüleri vardı.Yakın zamanda festival olduğundan  kulakları renkli kurdalelerle süslenmişti.
Birde ‘Avrupalıların kahvaltıda çok tükettiği Kinava’adlı prince benzeyen  harika renkli bitki tarlaları vardı.
Yalnız Bolivya’nın yolları berbat.Uyuni’ye kadar toprak yollardan gittik.
 UYUNİ
Uyuni’ye girmeden önce
1-Tren Mezarlığı: nı ziyaret ettik.Ve Uyuni’de kalacağımız otele geldik.Eşyalarımızı bıraktıktan sonra ertesi gün  için Lapaz biletimizi almaya gittik.
ANI: Akşam yemeğinden sonra zaten çok yorgun olduğumuzdan hemen yattık ama teras kattaki İsrailli gençlerin gürültüsünden uyumak mümkün olmadı. Önce otel görevlilerine, onlar ilgilenmeyince kendim yanlarına çıkarak söyledim .özür dilediler ama gece yarılarına kadar içip içip naralar atınca  çılgına döndüm.4. kata bir daha çıkarak bildiğim tüm kötü cümleleri Türkçe sıraladım. Göz dağı verdim. Fincanı birisine atar gibi yapınca eğildi.zaten hepsi, kızgınlığımdan ürkerek duvarlara çekilip’’tamam.tamam.Affet ‘’dediler. Nihayet sarhoşlar yataklarına gittiler.
Ertesi gün diğer turistlerde çok rahatsız olduklarını ama sarhoş olduklarından bir şey diyemediklerini söylediler.Biz Türkler( veya ben )gerçekten tahammülsüz ve gözü karayız.Uykusuz bir geceden sonra
3.Gün:
2-Salar De Uyuni(Uyuni tuz gölü): sabah 5 gibi söför bizi alarak 30km ilerde ki Uyuni tuz çöl-gölüne götürdü.Güneşin doğuşunu izledik.Harikaydı.oradan tuz oteline gittik. Ancak alışveriş yapıldığında tuz otelin müzesine giriliyormuş ama kimsenin alışveriş yaptığı yoktu.Fotoğraflarını çaktik.daha sonra da   şöförümüzün getirdiği yiyecek ve içeçeklerle tuz otelde tuzdan yapılma masa ve oturaklarda kahvaltımızı yaptık.Diğer turist grupları da vardı.
Dışarda tuz ve suyun yansımaları ile harika manzaralar oluşmuştu. Bol bol fotoğraf çektik.
Yine şöför bizi tuzun transfer olduğu kamyonların olduğu bölgeye götürdü.Burada da sıra dışı fotoğraflar çektik.küçük bir çukur açılıyor. İçinde ki su buharlaştıktan 15 gün sonra çukurda ki tuz küreklerle kamyonlara yükleniyor.
Tuz çıkarmak için derinliği 10cm olan
Uyuni’ye saat 11 gibi döndüğümüzde artık turumuz bitmişti.Zaten sabah eşyalarımızı bir odaya koymuştuk.
YÜKSEKLİK HASTALIĞI
Sıcaklık her 200 metrede 1 derece düşer.Buna göre deniz kenarında ki sıcaklık 21 derece iken 4200 metrede 0 derece olur.
Yüksekliin artması ile birlikte hava inceliyor ve bulutlar daha aşağı seviyede kaldığı için hava güneşli veçok yakıcı bir hale geliyor.kapalı bir alanda cam kenarında  durursanız hava ciddi anlamda sıcak gelir.yanarsınız.Dışarı çıkarsanız da donarsınız.
Bu yükseklikte deniz seviyesine göre oldukça oksijen var.İnsan vucudu birden yükseklik değiştirmeye alışkın değil.Normalde günde 300 metre yükselmek en doğrusu.
Genel belirtiler; kusma,yorgunluk, nefes darlığı,uykusuzluk, baş dönmesi ve ağrısı gibi şeyler.
Azalan oksijenden dolayı ya uyuyamıyorsunuz ya da hep uyumak istiyorsunuz.
Koka Bitkisi: Kandaki akyuvar oranını artırarak tansiyonu dengeliyor.Ayrıca kan dolaşımını dengeliyor.
En önemlisiyükseklikten dolayı oluşanbasınç farkını dengeliyor.
Koka yapraklarını çiğneyipyanağınızda beklettiğinizde 15 dakika sonra etkisini gösteriyor.Veya koka çayi şeklinde içebiliyorsunuzda.hatta koka şekeri de var.


Uyuni→Lapaz(10 saat, fiyatı 100-230P arasında değişiyor.)Veya
Uyuni→Uroro(8 saat, 35P)→Lapaz(4 saat, 15P,eğer Uroro’ya gidecekseniz.)
Hepsi akşam 20’de kalkıp ertesi sabah 7-8 gibi Lapaz’da oluyor.
Ururo:Burada  Şubatta çok ünlü festivali  oluyor.
LAPAZ
Nüfusu 1-1.5 milyon olan 3632 yükseklikte ki dünyanın en yüksek başkenti.Gezmek için iki gün yeterli.şehri gezmek çok kolay.İsabel Katalica meydanından kırmızı iki katlı gezi otobüsü kalkıyor ama değmez.Yürüyünüz.
Taksi, dolmuş çok ucuz.Ama heryere yürüyerek ulaşabiliyorsunuz.
1-San Fransico Meydanı:
A-san Fransıco Müzesi: kuleye çıkmak 20B. İçeride pek bir şey yok ama müzeden kilisenin içinin görüntüsü harika.hemen yanında
B-kilisesi var.İçi de çok güzel.
C-Meydanın üst kısımlarında harika alışveriş dükkanları var. Deri ve yerel el işciliği v.s hem kaliteli hem de ucuz  herşey bulabiliyorsunuz. Tüm turizm acentaları da burada.
D-Museo De la Coca(Koka Müzesi): Yine meydanın üst kısmında Market sokağında .Giriş 10B.Kokanın tarihini, nasıl yapıldığını anlatan ilginç müze.
San Fransisco meydanından yürüyerek
2-Plaza Murillo ( Downtown): Çok hareketli ve renkli meydan.
A-Başkanlık sarayı: İçi gezilmiyor.
B-Katedral: İçi de güzel.
C-kongre sarayı
D-Munillo’nun heykeli: meydanın ortasında. 1809 isyanında asılan Bolivyanın milli kahramanı.Asıldığı bu alana ismi verilmiş.
3-Museo nacional De Etnografia Folklore: Meydan da ‘Jaen’ sokağına giderken.hergün açık.giriş 20B.Binanın içi de dışı da çok güzel.kesin gidiniz. Çok dolu müze. Yürümeye devam
4-Jaen Sokağı: bu sokakta ki evleri restore edip rengarenk boyamışlar.Çok şık olmuş.Birkaçkafe ve hediyelik eşya dükkanları var.
Bu sokakta 4 tane müze var. Biri kapalı diğer üçüne giriş bileti4B.hepsi de görülmeye değer.9:30-12:30 ve 15- 19 arası açık.Pazartesi günü kapalılar.
Museo Costum Brista: Genellikle karnaval giysileri tanıtılıyor. Toplu bilet de buradan satın alınıyor.
Museo De Mateles: Altın ve gümüş takı materyallar var.
Museo Casa De Murillo: Murillo’nun evi.
Bu sokağın bitiminde
5-Museo De İnstrumentos Musicales De Bolivia(Mzik Müzesi): Giriş 5B.hergün açık.Gördüğüm en güzel müzelerden biri.Bolivya2ya ait müzik aletleri tanıtılıyor.kesin görünüz.
6-Kılılıllı Tepesi: PTT’nin önünden belediye otobüsü ile 1B’a gidiliyor. Mirador’da inip lapaz’ı tepeden seyrediyorsunuz. Dönüşte 10 daikada yürüyerek Murillo meydanına iniyorsunuz.
7-Valle De La Luna=Moon Valley(Ay vadisi): PTT’nin üst tarafından ‘Mercado Rodriouez’meydanından küçük dolmuşlarla ‘Mallasa’ dolmuşlarına bininiz.(2.5B).Vadinin giriş kapısında ininiz.
Vadinin girişi 15B.Burada çok ilginç oluşum var.Bizim Kapadokya’ya benziyor.Yolun karşısında ki vadiyi de gezebiliyorsunuz.
Bu vadide biri 45 dakikalık, diğeri 15 dakikalık iki parkur var.İkisini de görünüz.
Bu vadiye giderken zenginlerin oturduğu çok güzel evlerin olduğu kasabaları da görüyorsunuz.
8-Yine San Fransisco meydanından geçen ve lapaz’ın en büyük caddesi olan ’16 de julio’ dan yürüyerek Lapaz’ın modern kısmını geziniz.Burada yüksek apartmanlar,şık restorantlar cafeler var.
9-Ölüm Yolu: Ayrıca turizm acentalarından birçok tur satın alabilirsiniz.
Bunlardan biri’Ölüm yolu’ dur.Bisikletle tehlikeli yollardan geçiyorsunuz. Bisikletinkalitesine göre 350-450B arasında değişiyor.Twanako harabeleri var.Bu tura gitmedim.
*Yine dağa tırmanma, ve hava sporları yapabilirsiniz. Diğer yakın çevrelere yapılan turlara katılabilirsiniz.
*pazarlarında özellikle satılan deri çantalar harika. Alışverişlerinizi lapaz’da yapınız.Daha ucuz.
Lapaz→Copacabana(otobüsüne göre 15, 40B.3 saat. Otobüsler mezarlık yakınından kalkıyorlar. Yemyeşil ve çiçekli yol manzarası çok güzel olduğundan cam kenarında oturunuz.
COPACABANA(Titicaca gölünde ki Bolivya kasabası
Titicaca Gölü: 3800 metre yüksekliği ile Dünyanın en yüksek     ve Güney Amerika’nın büyük volkanik gölü.Gölün kıyılarında Bolivya ve Peru kasabaları var.
Otobüs yol kenarında ‘Taguine’ boğazına gelindiğinde yolcular motorla(1.5B) otobüsle birlikte sal ile gölün karşı tarafına geçilip tekrar kara yolu ile devam ediliyor.Manzara çok güzel.
Göl kenarında ki küçük bu  turistik  kasaba da balık yiyip dinlenebilirsiniz.Ama ben böyle sakin yerlerde sıkılırım.
Kalma: Göle yakın, göl manzaralı hostellerde kalabilirsiniz.
Kasabanın içinde çok güzel bir katedral , katedralin ilerisinde ‘İntikala’denilen dev İnka taşlarını görünüz.
Miradora kesin çıkıp doyumsuz manzarayı seyrediniz. Miradorda insanların mum yakarak ibadet ettiği birimlerde çok ilginç.
Copacabana→Isla Del Sol(1.5 saat, tüm firmaların tekneleri 8:30 ve 13:30’da kalkıyor.)
*O nedenle eğer Copacabana’da kalmayacaksanız en erken lapaz’dan en erken sabah 5 otobüsü ile  gelip Copacabana’yı gezip Güneş adasına geçebilirsiniz. Yani adada kalabilirsiniz. Zaten kesin ada da kalınız.
ANI: Şehir parkında köyünden getirdiklerini öğle yemeğinde yiyen aileye katıldım.Beni davet eden gence bilezik hediye ettim.o kadar mutlu oldu ki  ir türlü kendisine verdiğime inanamadı.Bolivyalılar bu kadar da tok gözlüler.
İSLA DEL SOL(Güneş Adası)
İnka medeniyetinin doğduğu ve üç enerji merkezinden biri olduğu söylenen ada.
Yalnız bu adanın bir güney(Yumani) bir de kuzey(Challapampa) yerleşimi var. Taracalar olan daha çiçekli, güzel olan güney daha turistik.Buraya giriş ücretli .250 basamakla köye çıkılıyor.
Kuzey ise daha naturel.Göl kenarında sahilde kamp da yapıp yüzebiliyorsunuz.gezilecek yerler de burada.
Bazı botlar;  Copacabana →Adanın Güney kısmı(15B)→kuzey kısmı(22.5B)
Bazı botlar ise; Copacabana→Adanın kuzey kısmı(Direk, 15-20B.)
O nedenle planınızı yapınız. Adanın kuzey ile güney kısmı arasını 2.5 saat yürüme mesafesinde.
Bana göre en iyisi; yükünüzü capacabana2da bırakıp direk kuzeye gelip, gezip,yürüyerek  güneye inip güneyde kalmak.tur almanıza da gerek yok.
*ben önce güneye(15B)gittim.Çantalarımı  tepeye para ile otele bıraktırdım.oradan bot ile kuzeye822.5B) geçtim.Dönüşte grup ile tekrar güneye  geç saatte geçtik. Dönüşte inka harabelerine uğradık ama zaten  bottan giderken görüyorsunuz. Ve yattık.

Yerleşimler tepelere doğru olduğundan çantalar çok dert oluyor.Hele güney kısmı çok dik yamaçlardan oluşmuş.tekrar çantalarımızı sahile indirmek için 10B ödedik.
Kalma: Güneyde  20B’den başlıyor. Kahvaltı da 15B cıvarında.Buranın pizzası meşhur.
Eğer  adada sadece bir yer görecekseniz   gezilecek yerler ve plaj  olduğundan kesin kuzeye gitmeniz gerekiyor.daha da ucuz.
Chicana Bölgesi(Adanın kuzeyinde )
1-harabeler. Giriş 10B.müze de var ama önemli değil.
A-Önce güneş tapınağı ve güneş kapısı(Puerto Del Sol)’dan geçiliyor. Ama bir şey kalmamış.Burası, 21 haziranda güneşin adada da ilk geldiği yer.
B-enerji merkezi olan kutsal alan: Kurban törenlerinin yapıldığı eski sunak taşı ve ruhban sınıfının törenleri izlediği alan ve harabeler.Sunak taşının tam karşısında Puma’ya benzeyen kaya var.
       C-En güzeli muhteşem manzara.ve sahilde yüzebilirsiniz. Burada 20B’ye kalabilirsiniz.
D-Güneşin doğuşunu ve batışını kaçırmayınız.inanılmaz.
Adadanopacabana’ya   dönüş: 10, 11 13:30 ve 16’da bot  var.
BOLİVYA-COPACABANA’DAN  PERU-PUNO’YA GEÇMEK
Copacabana→Puno3 saat, birçok firma var,fiyatı 25-35B arasında,aktarmalı veya direk gidebilirsiniz.)Veya

cabana→Copakasani(Bolivya-peru sınırı, 15 dakika, 2.5B, Bolivya çıkışından yüryerek peru girişi yapılıyor. )
*Ben daha önce peru’ya girmeme rağmen bu küçük sınır kapısında sorun çıkarırlar ,diğer yolcuları bekletirim diye  önce sınıra kadar gittim.Görevli ısrarlarım sonucu birkaç yere telefon açarak sonunda damgayı vurdu.Sınırda bekleyen dolmuş ile bir aktarma yaparak Puno’ya gittim.
Peru-puno’da görüşmek üzere