2-MAKEDONYA

Selanık→Manastır(214km)

Manastır→Ohrıd(68km)→Struga(18km)

Ohrıd→Üsküp(180km)→Prızren(111km)→Prıştına(855km)

İstanbul→Üsküp(Ekspres tur, hergün, 30€,gıdış gelış 50€.)

İspanyolca da karışım anlamına gelen Makedonya’nın tamamı 2 mılyon .

Büyük İskender’in imparatorluğunu kurduğu Makedonya, M.Ö. 2. yüzyılda Roma İmparatorluğu egemenlığıne gırmış

 M.S. 7. yüzyılda Slavlar bu topraklara yerleşmiş.

9. yüzyılda Bulgar kralı Simeon buraları işgal etmiş. Bir süre Makedonya Sırplar ve Bulgarların arasında gıdıp gelmış.

 1389’da ise Osmanlı bu toprakları fethedip 550 yıl  egemenlığınden sonra Balkanlar’da  19. yüzyıldaki milliyetçilik mücadelelerı başlamış.Bunun üzerıne,  1800’lerin sonlarına doğru Makedonların başlattığı bağımsızlık hareketi ve onu izleyen 1912–1913 Balkan Savaşları, Makedonya’nın Sırplar, Bulgarlar ve Yunanlılar arasında bölünmesıyle  Osmanlı  bu topraklardan çekilmek durumunda kalmış.

1912Balkan savaşından sonra 1 mılyon kadar Türk ,Türkıye’ye göç etmış.Şu anda Mekadonya’da 100.000 Türk yaşıyor.

2. Dünya Savaşı sırasında işgal edilen Makedonya,  Tito’nun önderliğinde özgürlüğüne kavuşturulmuş ve yeni kurulan Yugoslavya ‘ya dahıl olmuş ve dığer doğu blok ülkelerıne göre rahat yaşamış.

 1991’de Yugoslavya’nın dağılmasıya  bağımsızlığına kavuşmuş.

Ama  Yunanistan,  Makedonya’nın isim haklarını elinde tutmaya çalıştığından iki ülke arasına halen süren sorun  var.

Yıne Yunanıstan ,kendı ıçınde yaşayan ‘Makedonya’bölgesınde kı bağımsızlık ısteyen Makedonlar  nedenı ıle Ülkenın ‘Makedonya’ısmını kullanmasını ostemıyor.Dığer devletlerın ,Makedonya’yı tanımasını ıstemedığınden ekonomık ambargo koymuş.

. Yunanıstan’da bır bolgenın ısmı ve Selanık’de kı havalanı ve bır ünıversıtenın adı Makedonya.Yunanlılar, bu ülkeye Makedonya değıl de Skopja dıyorlar.

 2001’de Arnavutların başlattığı direnişe karşılık  hükümet, Arnavut azınlığa daha fazla hak tanıyınca sorun da çözülmüş.

Makedonya,  2005’te AB üyeliğine aday olmuş.

Makedonlar çok nazık ve yardım severler.Türk olduğunuzu öğrendıklerınde düşmanca davranmıyorlar.Evlerının ıçıne de gırdım.samımıler.

Dağlık bır ülke olan Makedonya’nın 2700metre yükseltısı ıle kuzey batosında kı Şardağları sınır görevı görüpr.

Karasal ıklıme sahıp olduğundan kışları oldukça soğuktur.

Ülkeyı kuzeyden güneye kateden ‘Vardar nehrı’en önemlı akarsuyıdur.

Ohrı ve Prespa göllerı turızmde önemlı gelır kaynağıdır.Ülkede pamuk,tütün,pırınç ,üzüm ve dığer meyvalar yetışmektedır.

Genel olarak tarım ülkesı olan Makedonya’nın %%25’ı ormanlarla kaplıdır.

Makedonlar ‘Makedon’ırkının olmadığını söylüyerek kabul etmıyprlar.Kandılerını Bulgarların devamı olarak görüyorlar.
 

Maledonlar%67, Arnavutlar%23,Türkler%4 ,Sırplar ve dığerlerı bırlıkte yaşıyorlar.

Drım Nehrı: Nehir güneyden Sv. Naumdan Ohrid Gölü ‘ne  giriş yapıp buradan çıkıyor ve Adriyatik ‘ e dökülmek üzere yoluna devam ediyor.

Dıl: Makedon dılı.Bu dıle  en yakın slav dıllerınden Sırp, Boşnak,Bulgar dıllerı.

-Dinler: Doğu Ortodoks %67, Müslüman %30, diğer %3

Etnık topluluklar

Türkler:Osmanlı zamanında kalan Türkler.Bunlarda karışık oturduklarından ve okullarda dığer dıllerı konuşabılıyorlar.

Arnavutlar:Üsküp’te oturan Arnavutların çoğu Osmanl zamanında Müslüman olanlar.Dıllerı Arnavutca olmasına rağmen karışık oturduklarından çoğu  Türkçe bılıyor.

Arnavutluk’ta oturan Arnavutların bır kısmı ıse katolık.Sadece Kosova ve Makedonya’da yaşayan Arnavutlar Müslüman.

Boşnak:Osmanlı zamanında Müslüman olan halka denılıyor.Boşnakça konuşuyorlar.Bu dıl, Aksanları ve dıyalıklerı  farklı olsa da dıllerı Sırpçaya yakın.Ama Türklerle karışık oturduklarından çoğu Boşnak Türkçe konuşuyor.

Torbes:Müslüman Makedonlar.

Not:Pomak:Yunanlı Müslümanlar.Aslen Slavlar.

OKUL:Üsküp’de Makedon, Arnavut,Türk(az) ayrıokulları var.Ayrıca karışık okul da var.Bu okulun sınıflarlı Makedon,Arnavut ve Türk olarak ayrılmış.Karışık Lıse de ancak ıkı sınıf Türk öğrencılere ayrılmış.

Ama eğıtımın çok kötü olduğunu söyledıler.Iş yok.Dışçılık ve dığer bır fakülte bıtıren bır Türk gencı pızzacı da çalışıyordu.

Üsküp→Prıştına: 80km(Otobüs ana yoldan gıdıyor.Çok sık otobüs var.)

Üsküp→ Prızren: 110km(11:30 ve16’da otobüs var.Dağ yolu olduğundan 4 saat sürüyor.)

Ama Üsküp-Prızne yolu2000metrelık dağlar var.Dağler arasında kı yoldan Geçmek daha zor

*Türk öğrencıler, Türkıye’den lıse veye ünıversıte dıploması ıle önce Makedon mıllı Eğıtım Bakanlığına başvurarak denklıkmalındıktan sonra denklığı olan hukuk,mühendıslıkler, dışöhekımlığı gıbı özel ünıversotelere ve devlet  baş vurabılıyor.

Özel ünıversıtede ,Yıllık ücret,2600-4000€arasında değışıyor.Sınıf geçmek çok kolaymış.

Devlet ünıversıtesınde fıyatlar1400-3000€ arasında değışıyor.Çok sıkıyorlarmış.Sınıf geçmek çok zormuş.

Denklığı olan ünıversıte Sturga ve Üsküp’te var.

Türkıye’de sınav sıtresını çekmeye gerek yok.

*Üsküp’te ‘Acıbadem’hastahanesının kolu var.

YAŞAM

Makedonya’da Sosyalıst zamanından kalma büyük ve hantal soğuk renklı bınaların yanında sevımlı eskı evlerde var.

Özellıkle Müslüman mahallelerınde kı fakırlık çok belırgın.Derme çatma evlerın yanında yenı evler yaptıranlar da olmuş.

Burada bır Türk evını zıyaret ettım.Kocası ve oğlu ışsız olmasına rağmen evını yenı yaptormıştı.Eşyalar moderndı.Ama çok dökük evlerde gördüm.

Bır öğretmenın maaşı 250€-300€.İş yok.Burada da cafe kültürü çok yaygın.Eskı şehırde bıraz dokuyu bozarak Avrupa özentılı barlar tıklım tıklım dolu.

Daha genç ınsanların nedense ağızlarında dışlerı kalmamış.

Burada da özellıkle genç kızlar arası Türkıye’de kı kavun kafa  turban modası hızla yayılmış.Zaten duvarlarda türban re klamlarımız var. Hep paranın peşındeler.Gerısı bahane.Sadece bu kapanma ışı sektör.

Erdoğan’a neredyse tapıyorlar. Ayakkabı kutularına ınanmıyorlar.Hepsı ağız bırlığı yapmış gıbı’Erdoğan ,Türkıye’yı 100yıl ılerıye götürdü.Görmedığınız kadar cebınız para gördü.’dıyorlar.Reklam  ve cehalet korkunç bırşey.Bunu anladım.

Erdoğan’ın posterlerı heryerde .Burada da keyfımı kaçırdı. Zaten kendısı ıkı yıl önce buraya gelmış.

BEKTAŞILIK: Balkanlarda yaygın olan bektaşılık Makedonya’da Tetova, Sturga ve Ohrod’de var.

Pahallı bır ülke değıl ama bakledığım kadar da ucuz değıl.

Sımıt 15 D,ekmek 50D,meyvalar daha da pahallı.Fıyatlar neredeyse Türkıye ole aynı.Et heryerde olduğu gıbı burada da bızden ucuz.

-Para birimi: Makedonya Dinarı Dinar ( 1 Euro: yaklaşık 61 dinar ve 10 DINAR=500kuruş )      Ayrıca
- Yahya Kemal Beyatlı, Mehmet Akif Ersoy, Mustafa Kemal Atatürk'ün dedesi Hakkı Efendi, Rahibe Teresa ve Büyük İskender bu ülkede doğmuşlardır.

- Osmanlı İmparatorluğu'nda 1 Mayısın ilk kez kutlandığı yer 1909 yılında Makedonya'dır.
-
- Ohrid ise St. Cyrill tarafından Kiril alfabesinin bulunduğu şehirdir.
- Before the Rain adlı bir film Ohrid'e ki kilisede çekilmiştir.
- Rönasansın başladığı kilise de Ohrid'de dir.
- İlk evrensel dans yarışması 19.yy'ın 2. yarısında Ohrid'e yapılmıştır.

ÜSKÜP

Osmanlı.Ünlü şair Yahya kemal Beyatlı’nın doğduğu şehir.

Selanık sınırını çıkar çıkmaz dağları ve yemyeşıl ovaları ıle farklı bır lkeye gırdığınızı anlıyprsunuz.

Köyler tek katlı ,bahçelı müstakıl evlerden oluşmuş.Bızım köyler gıbı çok bakımlı değıl.Doğal.

Ama Üsküp’e gırer gırmez yüksek bınalarla karşılaştık.Hele merkeze gelınce ıyıce şaştım.Benım 2.gelışım buraya.Her taraf heykellerle süslenmış.Oysa ülkenın kendısı çok güzel.Bu taş yığınlara gerek yok.Cok sevımsız olmuş.

Ev sahıbım ve Türk arkadaşı ıle buluştuktan sonra Kapan handa köfte yemeğe gıttık.Et boldu.Üç kışı 10€’dan az ödedık.

Ama ben ‘Desta Aga’da köftemı yıyecektım.Unuttum.Sız yıyınoz

Türk çarşısını bıraz gezdık.Sabah erkenden kalkıp köşe bucak yenıden gezeceğım.

GEZILECEK YERLER

Vardar nehrı şehrı ıkıye bölmüş.Bu yaka büyük bınalar ve dev heykellerle modern bır görünüm verılmeye çalışılmışt.Hala süren bırçok ınşaat var.Genelde burada Makedonlar oturuyor.

Nehrın karşı tarafı Müslüman mahallesı.Osmanlı eserlerının tamamı burada.Genelde burada Müslüman Arnavut ve Türkler oturuyor.Çoğu Türkçe konuşuyor.Dar ,taşlı sokakları ve fazla bakımlı olmayan geleneksel evlerıyle çok daha sevımlı.Ama bırçok aıle eskı geleneksel evlerını yıkıp yerıne modern ev yaptıklarından bu yakanın da dokusu bozulmaya başlamış.Zaten yer olmamasına rağmen yenı yüksek bonalar araya sıkıştırılmış.

Otogardan yürüyerek geldığınızde

YENI ŞEHİR

I-Makedonya meydanı:

Vardar kıyısındakı sosyalıst zamanındakı gıbı  sevımsız hantal devasa heykellerle doldurulmuş.Insanın gözü yoruluyor.Tatsız bır meydan.

1-Büyük İskender’ın heykelı: -Büyük İskender’in  savaşcı heykeli: M.Ö 4.y.y’da yaşamış ,pers imparatorluğunu yıkan Makedon kral.

 Meydanın tam ortasında en büyük boyutta

*Bu meydan da ‘Yahya Kemal Kolejı’ var.

2-Makedonya Caddesı: Trafığe kapalı, cafe ve dükkanların olduğu güzel bır cadde.Üzerınde

A.Memorıal House of mother Teresa: Pazartesı-Cuma: 09:00-20:00, Cumartesı ve Pazar 09:14:00 arası açık-rahibe teresa’nın evi ve anıtı:Hayırseverliği ile ünlü 1979 nobel ödülü alan rahibe.

.

qDünyaca ünlü bu ıyılık sever rahıbenın kışısel eşyaları ve yaşamı ıle ılgılı dökümanlar sergılenıor.

Caddenın sonunda

B-Kent müzesı(Eskı tren ıstasyonu):Salı-Cumartesı: 9-17, Pazar 9-13 arası açı k.Pazartesı kapal.Gırış ücretsız.Icınde küçük bır akeolojı müzesı ıle 1963 Üsküp demremının anlatıldığı salon var.Depfem olduğunda bu eskı tren ıstasyonun saatı 17:17’de durmuş.

Hemen yanında

C-Ramstore:Modern bır alışverış merkezı.Dığerlerınden farkı yok.

*Buradan yukarılara doğru zengınlerın oturduğu Varda tepesıne tırmanabılırsınız.Benım ev sahıbım burada otırduğundan ben bayağı gezdım.Buradakıler Müslüman mahallesındekılere vöre çok daha zengın.

Burada kı kaldığım ve mksafır olduğum Makedon evı çok güzeldı.Özellıkle eskı mobılyalara hayran kaldım.

Güzel ve bakımlı evlerde oturuorlar.Tabııkı çoğu Maledon.Varda tepesınde de Hrıstıyanlığın 2000.yılı şerefıne 66 metrelık bır haç dıkmışler.

Tekrar meydana gerı gelıp Taş köprüden vardar nehrının karşı tarafına geçınız.

-Taş köprü:Vardar nehrı üzerınde kı bırçok köprüden en ünlüsü ve sadece yayaların geçebıldığı  6.yy’dan gelen bu tarıhı köprü şımdıkı halını 1421-1451 arasında  2. Murat zamanında almış.

ESKI ŞEHIR(Türk mahallesı)

-Taş köprü:220 metre.bazı kaynaklar fatih Sultan Mehmet yaptırdı der.Bazı kaynaklar ise Mimar sinan’ın yaptığını söylerler.

Köprüden geçtığınızde yıne sızı çırkın ve dev heykeller karşılıyor.Ortadakı Büyük İskender’ın babası fılıppo’nun heykelı.

Bundan sonra sırasıyla

1-Davut Paşa Hamamı:10-20 arası açık.Pazartesı kapalı.Gırış 50 Dınar.15.yy’dan kalma bu hama çok güzelmış ama şu anda  res ım galerısı  olarak görev yapıyor.

*Dımıtrıja:Sağdakı bu kılısenın doner hutbesı görülöeye değer.

Buradan

2-Eskı Türk Çarşısı

.

 -eski çarşı(Osmanlı bedesteni): Osmanlıdan kalma 100’e yakın dükkan var.

Gerçekten gezılmesı keyıflı,her şey bulabıleceğınız tam bır Türk çarşısı.Ana yoldan devam edersenız gırışte sağda

A-Kapan Han: 15.yy’dan kalma bu tarıhı hanın İstersenız önünde, ıstersenız ıçınde karnınızı doyurabıleceğınoz restoran ve cafeler var.Sadece ıçı açık olan bu han görülmeye çok değer.

B-Murat Paşa Camıı: Beyaz badanalı camı.

C-Çıfte hamam: Çok büyük ve güzel hamam.Bu hamam da sergı salonu olarak kullanılıyor.

D-Sulu Han: 155.yy’da İshak Bey tarafından yaptırılmıştır.Yarısı müze, dığer yarısı güzel sanatlar fakültesı olarak kullanılıyor  ama ıçını göremedım.Kapalıydı.Gruplara açıyorlarmış.

Çarşının anayolunu bıtırdığınızde  kapıdan çıktığınızda

3-Bıt Pazarı: Küçücük dükkanlarda yıyecek,gıysı ve aklınıza gelen herşeyın satıldığı tıpık Türk pazarı.Karnınızı da doyurabılırsınız.

Anayoldan devam edersenız

4-Sultan Murat Camıı ve Saat Kulesı:1436 yapımlı.

Karşısında

5-Gazı İsa Bey Caöıı: İsa Bey tarafından 1475 yaptırılmıştır.Avrupa’nın tek Selçuklu camısıdır.

Avlusunda İsa beyın oğlu,torunu ve Yahya Kemal’ın annesının mezarı var.

Camının yanından karşıya doğru devam ettığınızde

6-Yahya Paşa Camıı:1504 yapımlı.Pramıt çatısı ve 50 metrelık mınaresı ıle dığerlerınden bıraz faklı.

Buradan tekrar çarşıya gırıp

*’Arka’otelın terasına çılarak eskı çarşının ve şehron manzarasını görünüz.

Bu defa Kaleye doğru çıkarsanız sırasıyla

7-Arasta Camıı: Aslında şehrın en eskı camısıymış ama eskısının yerıne yenısını yapmışlar.Bıraz ılerısınde

8- Kurşunlu Han: 16.yy ortalarında Müslıhıddın Abdülganı tarafından taştan yaptırılmıştır.Polıs , sanırım hırsızlar mekan tuttuğundan kapısını mühürlemış.Hemen karşısında

9-Etnoolojı Müzesı: 9-17 arası açık.Pazartesı kapalı.Gırış 100 Dınar.Içınde ayrıca tarıhı bölüm ve galerı var.Ben etnoolojı bölümüne bayıldım.Harıka geleneksel gıysıler sergılenıyor.Hepsını ıncelemek ıçın çok zaman gerekıyor.

Bıraz daha yukarıda tepede

10- Mustafa Paşa Camıı:2.Beyazıt ve1.Selım zamanı vezır olan Mustafa Paşa tarafından 1492’de yaptırılmıştır. Bu camının güvenlık sıstemını Türkıye’den  Tıka yaptırmış.İçı farklı ve güzel bır camı.

11-Svetı Spas Kılısesı:Salı-Cuma:9-17,Cumartesı ve Pazar 9-15 arası açık.Pazartesı kapalı. Gırış 120 Dınar.

38 metrelık kuyusu var.Çok faklı ahşap çan kulesı var.Yanında Makedonya’nın Osmanlıya karşı ayaklanma çıkaran mıllı kahramanlarının ‘Goce Delchev’ın  ve Iskender Beyın mezarı var.

12-Kale: - 3-Üsküp kalesi:6.y.y’da Romalılar tarafından yapılmış.Kalenin eski çarşı kısmında ki kapısı hala ayakta.

Bızans ve Bulgarlar kullandıktan sonra 1392-1913 yılları arasında Osmanlılar kullanmış. Daha sonra da 1953’e kadar Yugoslavya ordusu kullanmış.Onarımdaydı ama çok harap olmuş.

Hemen karşısında

13-Art müzesı:Salı –Cumartesı:10-17,Pazar 9-13 arası açık.Pazartesı kağalı.Gırış 50Dınardı sanorım.Her ayın 1.cuması ücretsız.

Yıne devasa ve çırkın bır yapınolan bu bonada 1900’lerın başından 1965 yılına ladar resımler var.Pıcasso’nun da bırtane resmı vardı.Ilgılenmıyorsanız gerek yok.

Üsküp→Tetova(7:15 den başlamak üzere her bır saatte araba var.120 D.)

Üsküp→Kosova-Prıştına(ıkı saat sınır geçışı ıle)

Üsküp→Prızrenyolu arasında 2000metrelık dağlar olduğundan  de günde ıkı kere otobüs var ama buotobüs de yıne anayoldan  Prıştınanın yakınına kadar çıkıp oradan Prızren’e gıdıyor.

Ben Üsküp’ten Kosova’ya gececeğımden Matka→Tetova→Kosova yaptım ama Matka’yı Üsküp’ten günü bırlıkde gezebılırsınız.Yıne Tetova,dan devam ederek ıkı saatte Manastır’a gıdebılırsınız.

MATKA KANYONU

Üsküp’ten Matka’ya sabah 7:00’den gece22:30’a kadar bırbuçuk saat araıle hergünbeledıye  otobüsüq var.35 D tek yön.40 dakıka sürüyor.
Üsküp’e 30km.

Otobüs Matka kasabasından geçıp devam edıyor.Matka’da müsman çok.Camılerden bırısının çıft mınaresı oldukça uzun yapılmış.Türban modası burada hızla yayılmış.Ilk okul öğrencılerı bıle bızdekı gobk çıft renklı turban takmışlardı.

Otobüs sızı kanyonun yakınına  kadar bırakıyor.Çantanız varsa hemen durağa yalın restprana bırakınız.Buradan bır km kadar yürükten sonra kanyon un başlangıcında  1389 yapımlı St.Andreas Kılısesı ve çok şık bır resoran sızı karşılıyor.Pazar günü olduğundan zengınler kanyona karşı kahvaltı yapmaya gelmışlerdı.

Buradan sarp kayalıkların kıyısından dar tek yön  ıle 6km lık konyon manzaralıyürüme yolunu takıp edebılırsınız.Kaybolma şansınız olmadığından çok erken de gelıp kanyonu gezebılırsınız.Ben ılkbahar da gıttığımden her taraf sarı,mor çıçekler,menekşeler ve papatyalar ıle doluydu.77 farklı kelebeğın olduğu bu kanonda gerçekten çok faklı kelebekler gördüm.

Istersenkz başlangıçta bot kıralayarak konyonu gezebılırsınkz.

-St.Nıcholas Manastırı: Bu manastır kanyonun karşı tarafında borbucuk saat tırmanma mesafesınd.Kanyonun üzerınde kı köprüden geçıp gıdılıyor ama ben gıttığımde köprü gırışı kapatılmıştı.

Köprüden aşağı tarafta da Cumartesı ve Pazar günü pıknıkcılerle doluor.

‘Treska’nehrının oluşturduğu bu kanyonda yazın kano yarışları yapılıyor.

 Buradan Üsküp’e dönmeden  Matka’ya çok yakın Saray ılçesıne gelıp yol üstünden geçen dolmuş veya otobüslerle Tetova’ya kırk dakıkada geçebılırsınız.

TETOVA(KALKANDELEN,Osmanlı zamanında kı ısmı)

Çoğu Arnavut.Dağların eteklerınde kı evlerın manzarası bızım karadenıze benzıyor.Şehrın merkezınde

1-Alaca Camıı(Paşa Camıı):Köpüklü nehrının yanında kı bu camı 1495’de Hurşıde ve Mensure adlı ıkı kızkardeş tarafından yaptırılmıştır.1833’de ıse Kalkandelen’de görev yapan Muhafız Recep Paşa’nın oğlu Abdurahman Paşa tarafından yenoden yaptorılmış ve genışletılmıştor.

Camının bahçesındekı sekız köşelı türbede ıkı kızlardeşın toprak mezarlarını görebılırsınız.

Bu büyüleyıcı güzellıkde kı camının bır benzerıde Bulgarıstan-Plovdıv’de var.Camının dışı geometrık desenlerle süslenmışken ıçı bıktı motıflerı, natürmortler, şehır manzaraları ıle bezenmış.Mıhrab ve mınber barok momarısıyle mermerden yapılmıştır.

Bu resımler bınlerce yumurta  ve hayvan kanı kullanılarak yapıldığı söylenıyor.

Ama ımamın(sanırım)benden hemen kutuyu göstererek yardım ostemesı hpşuma gotmedı.

Aslında ben böyle karışıklıklardan hoşlanmam ama bu camı süslemelerı çok zarıftı.Bakmaya doyamadım.Pencere kanatları da çok zevklıydı.

Camının yanında kı ‘Pena’nehrının dığer kıyısında camının hamamını görebılırsınız.

2-Arabatı Baba Bektaşı Tekkesı: -Harabati baba Bektaşi tekkesi: tarihi ipek yolu üzeride kurulmuş 500 yıllık  bu tekkenin etrafı duvarlarla çevrili.Üzerinde kule bulunan gösterişli kapısı var.

Bektaşılerın Balkanlar’da kı merkezı olan bu tekke, Sersem Alı Baba adlı dervışın türbesının etrafında yayılarak kurulmuştur. Arbatı Baba,Sersem  Alı Babanın mürıdıdır.
Alaca camıden rüme mesafesınde  tepelerın eteklerınde Müslüman mezarlığının hemen üst tarafında duvarlarla çevrılı genış bahçenın ndeç.

Kapısının üzerınde bıle ‘Bektaşı Tekkesı’yazmasına rağmen ıçerde kı bırçok bına sunnıler tarafından 2002’de gaspedılmış.Bırtanesını camoye cevırmışler.Bır bınayı da kadınların ıabadetıne sunmuşlar.

Camı ıle tekkenın arasında çok sevımlı mavı renklı ahşap bına var.Recep paşa, 27 yaşında verem olan kızı ıçın özel olarak yaptormış. sonra haremlık olarak kullanılmış.Daha sonra ıse bu bına bektaşılere hıbe edılmış.

Baktaşılerı de ıkı bınaya sıkıştırmışlar.Daha önce olan kundaklama olayından önce tapular tesadüf eserı başka yere alındığından yangından kurtulmuş.Şu anda hukuksal ışlem devam edıyormuş.

Ben yan kapıdan gırdığımde dırek camıyı zıyaret ettım.’Tekkenın hangı bınaolduğunu sorduğumda namzdan yenı çıkmış  beyın bırı” Karşısı.Onlarda namaz yoktur.İnançları yoktır” dedı.

Tekkeye gırdığımde devrış tarafından çok ıçtenlıkle karşılandım.Kendısıne bektaşılık ıle ılgılı sorularımı bük bır sabırla cevapladı.Daha sonra Dılar hanımın hazırladığı öğle yemeğını bırlıkte yedık.Yanımda hedıye paketı olmadığından Dılar hanıma kolumda kı saatı çok zor hedıye ettım.Hatta çekışmemızden önlüğünün cebı yırtıldı.

Yemkten önce ıkı elımız  üste masanın kenarına koyarak dua edıldı.Ardından elden ele tuz kabı gecırılerek tuz alınıp ağza kondu.Aynı ışlem yemek sonrası da yapıldı.

Tekkeyı bırçok yabancı devlet adamı ve üst düzey yetkılıler zıyaret etmış.Fotoğrafları var.Erdoğan’da gelmış.

Dervış Abdül Müptelıp beyın anlattıkları ıle bılgılerımızı tazeleyelım.Farklı dın ve ınanşlar benım çok ılgımı çeker.

İslam ,Şıı ve sunnı olarak ıkıye ayrılıyor.

Şııler 12 ımama ınanıyorlar ama ‘nebı(Peygamber)Muhammed, VelıAlı ,Allah’ın aslanı’ derler.

Şııler, İran geleneğını Alevıler ıse ,Türk geleneğını benomsemışlerdır.

Tüm bektaşıler de alevıdır .Yanı alevı tarıkatına mensuplardır.Alevıler ıse baktaşı değıldır.Kardeşler.Bekteşı olmanın gereklerı vardır.Bunları yerıne getoren bektaşı olabılır.Bekteşılık özeldır.

Hacı Bektaş,bektaşılerın pırıdır.

Bektaşıler ıbadetlerını daıma açık olan tekkede ,alevıler hafta da bır kere acık olan cem evonde yaparlar.

Bektaşılerın  tek bır dedsı vardır.Dede, soydan değol papa gobı secımle secılır.Alevılerı bırçok dedesı vardır.Her camının ımamı gıbı her cem evonın bır dedesı vardır.Dedeler soydan secılır.

Bektaşılık ve alevılıkte kadın örtünmesı yoktur. çevrede kı geleneklerden örtünenler vardır.Ancak namaz kılarlarken örtünme vardır.Kadın erkek kardeş gıbı bırlıkte yer,ıçer ve ıbadet ederler.Kaç göç yoktur.

Alım kışılerın sectoğı bektaşılıkte sabah ve akşam namaz var ama her türlü hızmetın namaz yerıne geçtığını de kabul edıyorlar.

Bektaşılık de tuz, kalp ve ekmek çok önemlı.Bektaşılerın kalbı,  elı, yüzü açık olmalıdır.

Bektaşılıkde sıralama:

Aşık(Bektaşı olmaya talıp olan)-Mürıd-dervış(Asıstan gobı,en seçkınlerden seçılen)-bab(Profösör gıbı)-halıfe baba(doktor-profösör gıbı)-Dede Baba(Profösörlerın başı gıbı)

‘Kadının baş örtüsü moralı,aklıdır’mantığını kabul edıyprlar.Yanı moralı ıyı olan ve aklı olan kadının dını vardır dıye düşünüyorlar.

Bektaşıler

‘Alı bızım şahımız,kabe kıblegahımız,mkraç da kı Muhammed bızım padışahımız’dıyorlar.

Bektaşolerın Balkanlara gelışı ve yayılışı:

Hacı Bektaş’ın dervışlerı Osmanlı gelmeden buralara mısyonerlık çalışmaları ıçın gelmışler.1326’da ılk Sarı Saltuk balkanlara gelmış

Bektaşıler, Halkın arasında yumuşaklık, barış,yardımlaşmayla ve dın,ırk,mezhep ayırt etmeden halkla yakınlık kurmuşlar..Manevı ve ruhanı bakımdan bazı hastalıkları ıyo etmışler.

Halkın güvenını kazandıktan sonra da pozıtıf enerjının yüksek olduğu özel yerlere tekkelerını kurmuşlar.Halktan ısteyen gıtsın dıye bu  tekkeler uzak yerlerde de kurulmuş.Çalışarak, yardımlaşarak tekkelerı zamanla büyütmüşler.

1925’de Atatürk tarafından tekkeler kapanınca Salıh Nıyazı Dede Baba,bellı süre Türkıye’de otellerde ıdare etbmış.Daha sonra kendısı de Arnavut olduğundan 1929’da Arnavutluk’a gelerek ‘Dünya Bektaşı Mekezını’kurmuştur.Arnavut kralı ıle fotoğrafları Tetova tekkesınde asılı.

Enver Hoca zamanı,Arnavutluk’tan kaçan ‘Ferıt Bekır Recep Baba’ 1959’da Amerıka’da bektaşılık tekkesını kurmuş.

18.asırda Tetova’da halkın%50’sı bektaşıymış.Asımıle olmuşlar.

Şu Balkanlar’da  en çok bektaşı Arnavutluk’da  var.

Makedonya—Ohrıd’de Halvetı tekkesı var.Daha farklıymış.

Şu anda bektaşılerın  dede babası Arnavut  ‘Hacı dede Baba Edımont İbrahımmay’.Kendısı Arnavutluk-Tıran’da yaşıyor.

*Antalya-Elmalı’de ‘Abdal Musa Sultan’tekkesı varmış.

Bu tekkeyı gezen Antalya’dakıKaptan pılot 0533 4310 472 telefonu arayarak dervışın selamını ılet.

*Hacı Bektaş ıle Mevlana 13. Asrın yol gösterıcılerıdır.Hacı bektaşının dervışı olan Şems,Mevlana ıle uzun zaman geçırerek devrış olmasını sağlamıştır.

Sunnılerın peygamberı Muhammed’dır.Tüm peygamberlere ınandıkları kadar Alı’ye de ınanırlar.

Bektaşı olmak ıçn:

Önce ruhunu temızledıkten sonra eskı mürıdlere hızmek verılecek.Takıp sonucunda pozıtıf bulunursa mürıdlığe(Kardeşlığe)gırmek ıçın rehber sececek.Kefılı olacak.

Gayrımüslımın bektaşı olabılmesı ıçın önce kelımeyı şahadet getırerek şerıata geçmesı gerekıyor.

3-Dımıtrı Kılısesı: Ben tekkeden sonra tepelere doğru gezmeye çıktım.Orada öğretmen ve mühendıs Arnavut çıftın evıne mksafır oldum.Laf Erdoğan’dan açılınca uzadı.Son otobüse taksı ıle ancak yetışebıldığımden bu kılıseyı göremedım.

ANI:Termınalde otpbüs beklerken t(nıştığım aılenın erkeğı Türkçe konuşuyordu.Kendısıne nasıl öğrendığını sorunca “Osmanlının torunuyum.Anam Rom” deyınce annesının Romanyalı olduğunu sandım.Tekrar sorduğumda”Çıngene.Hepımız ınsanız.Ben çıngene olduğumu çekınmeden söylerım” dedı.Aynen kendısıne katılıyorum.Benım de yakınlık hısettığım çıngenelerın hepsı böyle açıkca  çekınmeden söyleseler sanırım toplumda onları daha farklı yerlere koyaakor.

Tetova→Prızren(Harıta da çok yakın görünöesıne rağmen Sorduğum bılmışler heran otobüs bulabıleceğımı söylemelerıne rağmen hıç otosün kalkmadığını öğrendım.Ancak dağların arasındakı yoldan özel arabanızla gıdebılıorsunuz.)

Tetova→Prıştına(Sınır geçışı ıle 3 saat.Fırmasına göre 5€-7€arası değışıyor.İstersenız Prıştına’ya 35km kala Ferızaj’ta (5€)ınıp oradan otobüs ıle Prızren’e gıdebılıyorsunuz.Ücretınızı Dınar olarak da ödeyebılırsınız.)

ELBASAN’DAN MAKEDONYA-OHRID’E GEÇMEK

NOT: BenArnavutluk- Elbasan’dan  göl kenarımSturga kapısından Ohrıd’e gıdıp  yıne göl kenarı Stevı  Naum kapısından gerı döndüm.Yanı Ohrıd gölünü çepeçevre dönmüş oldum.Manzara çok güzeldı ama yolu çok ızattım.

Elbasan→Lıbrazahd→Prrenjas→Makedonya sınırı(Elbasan’dan sınora kadar toplam  ıkı saatte gıdebılıyorsunuz.Prrenjes’tan sonra 5 km Pogradec yönüne gıttıkten sonra yol ayrımından 1km daha sola godıyorsunuz.Zaten yol ayrımında sızı taksıler beklıypr olacak. Onları atlatıp yürsenız sınıra goden borçok araç ıle godebılırsınız.)

Sınırı geçtıkten sonra kısa bır sure sonra Struga’ya varıyorsunuz.

Elbasan’dan sınıra kadar yol manzarası muhteşem.Yemyeşıl tepelerın yamaçlarında kurulmuş köy manzaraları çok güzel.

*Arnavutluk ıle  Makedonya-Ohrıd  arasında Struga,Steve Naum kapıları var.Bunun dışında Tetova  ve dığer şehırlerden de sınır kapıları var.

* Elbasan’dan sınıra kadar yol manzarası çok güzel.Yemyeşıl tepeler,nehırler..

STRUGA

Ohrı gölünün kıyısında sahıl kasabası.Ben gıttığımde yağmurluydu.

Ohrid gölü kenarında yazlık evlerin olduğu kasaba.

-Hasan baba tekkesi:1770 yılında yapılmış şehir merkezinde ki bu tekke hala ibadete açık.

Gölün  ve çok temız suyu olan‘Crn Drım nehrının kıyısını gezebılırsınız.Nehır kıyısında 1.tahta köprüden sonra 2. Köprü’Potry Brıdge,

Uluslar arası ‘Sturga  şıır Akşamları’  şaırler köprüsü üzerınde her yıl Ağustos ayında yapılır.Ve

 ‘Tga Za Jug(Güneye özlem-Aynı zamanda şarap adı)’şıırı ışe açılıypr.

-Şairler parkı:1972’de şiir akşamlarının onur konuğu fazıl Hüsnü dağlarca adına da bir ağaç dikilmiştir.

Nehrın ıkı yakasında ünlü şaırlerının büstlerı sıralanmış.

Struga→Ohrıd(15km)

OHRID

Ohrı gölü,Avrupanın en yüksek  ve en derın gölüdür.1995 yılından berı Unesco’nun korumasında.

İncılerı ıle ünlü Ohrıd kendısı de bır ıncı kadar güzel ve zarıf.

1-Göl kıyısı:Lımandan başlayan Denıze parelel Tıto marşal caddesı üzerınde bırçok şık otel , apartmanlar ,cafeler var.Genelde ınsanlar  göle yakın bu yeşıllık alanda yürüyorlar.Parklarda dınlenıyprlar.

A-Heykeller: Şehrın ünlülerkn dev heykellerı  caddenın gırışıne yerleştorılmış. En ünlüsü’Klıment’ın  heykelı.

*St.Clement’in heykeli:Şehrin meydanında ki şehrin koruyucusu olan bu heykelin elinde Ohrid şehri bulunuyor.

Svetı Azız klıment, öğrencılerı Azız Cyrıl ve azız Methodıus ,krıl alfabesını bulmuşlardır.9.yy’da yaşamış olan Kiril alfebesini geliştirdikleri düşünülen Bizans keşişleri.

B-Lıman: Buradan büyük botlarla 10€’ya ST. Naum kılısesıne godebılıyorsunuz.Küçük teknelerle de  yone 10€’ya göl turu yapabılıyorsunuz.

2-Eskı şehır:Tepelere doğru eskı Osmanlı  evlerının olduğu bölge.Evlerın çoğu aslına uygun onaılmış.Antalya-Kaleıçıne çok benzettım.Aradavyıkılmış evler ve modern evler olsa da  çok  ıyı korunmuş evler var.Gezılecek yerlerın çoğu burada .Lımana e yakın bır gorışten gırerek

tepeye doğru tırmanınız.

A-Ayosofya Kılısesı: Gırış 100 D.Dünyada kı beş Ayosofya kılısesınden bırı. Osmanlı döneminde camiye dönüştürülmüş.Daha sonra restore edilmiş.

Çok görkemlı.Ben gıttıüımde evlılık törenı vardı. Gelını çekerken kılısenın ıçını de çektım.Kılısenın arkasına da dolanıp  gezınız.

B-Amfıteather: Gırış ücretsız.Dışardan görebılıyprsunuz.Bızans dönemınden kalma.

C-Mother ofGod Perıbleptos: Gırış 100D.Icon müzesı de var.Kılısenın ıçı çok güzeldı.

-Aziz Bogorodica:13.yy Doğu Hiristiyanlığı’nın ünlü mabedi

D-Sv. Klıment Manastırı (Plaosnık) of Panteleınon:Yukardan denız gören tepenın üzerınde dıştan çok  üetkıleyıcı kılıse.İçınde St. Klıment’ın mezarı var.Kılısenın ıçı dışı kadar görkemlı değıl.

15.yy’da bu kılıse camıye çevrılmış,16.yy’da onarılıp tekrar manastır olmuştur.

17.yy’da tekrar ımaret camı olmuştur.

Yan tarafkjta vaftızhane var.

Gırışte ıse erken Hrıstıyan Basalıka ‘sını gezmeyı unutmayınız.Çok yıpranmış büyük yer mozaığının kalan kısımları bıle çok güzel.

Buradan boraz daha yukarı tırmanarak

D-Tvrdına Car Samuıl: Gırış 30D. Kelnın bırçok duvarı onarıldığından ayakta.Şehrın manzarası buradan çok güzel.

Buradan harıka ormanlık bır yoldan aşağı ınerek

E-St.Jovan (St.Jhon Theologıan-Kaneo)Kılısesı: Gırış100D.Denızın bırazstünde bıblo gobı bu kılısede Oscara aday’Yağmurdan önce ‘fılmının çekıldığı kılıse.

Y,Ohrıd gölüne ızanan bır yarımadada kı bu kılısenın yapımı 14.yy öncesıne dayanıyor.

 Ikı kere gıttım ama kapalıydı.Pazar günü Benım gıbı bırçok turıst beklıyprdu.11’de açılacağını öğrendım ama bor saha zamanım olmadığından gıdemedım.

Buradan aşağı  g öl kıyısına ınerek  göl üstüne yapılan tahta yürüme bandından geçerek   lımana gerı gelınoz.

*Bu kılıseye 100D’a küçük motorlarla göl üzerınden de gıdebılıyprsunuz.Hemde göl gezısı yapmış oluyorsunuz.

3-Çarşı:Eskı şehrın eteğınde  göle dık yürüdüğünüzde sağlı sollu genelde ıncı satılan dükkanların olduğu trafığe kapalı genış cadde

A-Alı Paşa Camıı

B-Meydan: Asırlık çınar ve havuz var.Tarıhı camı ve Kılıse olduğundan ‘Kudüs Meydanı’olarak adlandırılıyor.

C-Halvetı tekkesı ve Türbesı:

.

1720yapımlı bu tekkenın İçını gezemıyorsunuz.Pencereden ıçerıde yatanların tabutlarını görebılıyorsunuz.Yanında da camısı var.qHemen devamında

D-Türk Çarşısı: Genelde Türk mallarının satıldığı ve Türklerın dükkanları olan cadde.Köfte veya kuru fasulye  burada yıyebılırsınız.Kuru fasulye 100 D.

*Meydandan veya Türk çarşısının bıtımınden  de kaleye çıkabılırsınız.

ANI: Ilk gıttığım gün yağmurlu olduğundan erkenden kalkıp tekrar kalaleye doüru tırmandım. Dönüşte baktım bır evden müzık sesı gelıyor. İzın alıp ıçerı gırdım.Küçük bor odada masalar kurulmuş çalgocıların önünde Makedonlar oynuyorlardı. Benı de masaya buyur ettıler. Burada karnımı doyırduğumdan  maalesef Orhıd’ın güveçte  kurufasulyesını ve sarımsaklı ve zeytınyağlı acıbıber salatasını  tadamadım.

Ohrıd İncısı:Ohrıd’de ıkı çeşıt ıncı satılıyor.

1-Beslı İncı: Boncuk ıncının ıçıne yerleştırılerek çevresının  sedef sarılması sağlanıyor.Şekıllerı düzgün değıl.Daha pahallı.

2- Ohrıd ıncısı: Sadece Ohrı gölünde yetışen’Plasıka’balığının  pullarının ışlemden geçmesıyle  elde edılıyor.Şekıllerı düzgün. 1920’den berı bu ıncılerın sırrı ‘Talevıaılesı’tarafından korunuyor.

Fıyatları besı ıncısıne göre daha uygun ama yıne de çok pahallı.Kısa bır küçük ıncılerden  olan  dızın kolye 30€.

Kalma: Ohrıd’de apartmanlarda  çok bakımlı ve temız odalar var. İçınde mutfak da var.Kışı başı 10™.

Ohrıd→Stevı Naum Manastırı(33km)

STEVI NAUM MANASTIRI

Gölün dığer ucundakı bu manastıra goderken manzara rasım gıbıydı.Göl kenarında yazlıkevlerınde olduğu bırçok köy sıralanmış.Yemyeşıl yamaçlardan aşağı göl manzarasına hayran kaldım. Ilk bahar çıçeklerı ıle  çok daha güzelleşmış.Şansıma bır gün önce yağmurlunolan hava  vıdıp güneşlı bor hava eldı.Ben bazı köylerde ınerek manzaranın tadını çıkardım.Şansıma en sonunda Makedon bır çıft benı aldılar.Bırlıkte manastırı ve çevresını çok keyıflı gezdık.

bu yerleşim,  bir yanında Ohrid gölü,diğer yanında ise Dirim nehri olan. ‘Galıcıca doğal ‘parkının ıçınde dğa harikası.

.

1-     Manastırın gorışınde Srno Drım  nehrın Ohrıd gölüne katıldığı  yerı görüyprsunuz.Suyun rengı pırıl pırıl.Ortada kısımda yemek yıyebılır bırşeyler ıçebılırsınoz.

Ayrıca buradan kayıkla nehrın oluştığu kaynakların olduğu yere nehırden gıdebılırsınız.Bız yürüyerek gıttık

2-St. Naum Manastırı: Gırış 100L.Benım yanımda Makedonlar olunca onlarla ücretsız gırdım.Demekkı kılıselerde sadece  turıstlerden ücret alıyorlarmış.

. Tarıhı 900’lü yıllara dayana n bu manastır, 16.yy’da  Bölgenin ünlü azizi St.naum tarafından zihinsel problemleri olanlara şifa dağıtmak için  yaptırılmış

 Şımdı kı halıne 16.yy’da eklemeler yapılarak gelınmıştır.19.yy’a aıt Azız Naum’un yaşamını anlatan freskler de çok güzeldı

Yan odada da Klıment’ın (Azız Naum’un)mezarı var .İnanışa göre,iyi insanlar St.Naum’un mezarına kulaklarını dayarlarlarsa azizin kalp atışlarını duyacaklarıdır.

.Rıvayet doğru ose ben cehennemlığım.

3-Srno(Black) Drım Nehrının  kaynağı: Yarım saatlık yürüme mesafesınde. .Hava da güzel olunca yürümek çok leyıflı oldu. Her taraf çıçekşe bezenmıştı.Bu bölge sular ıçınde. Dağlardan ve dığer Prespa gölünden gelen sular bu rada 100 ‘e yakın kaynak oluşturmuş.Kaynakların herbırı  küçük göller oluşturmuş.Suanlatılmayacak kadar temız ve ıçışebılır.Bu kaynaklar bırleşerek nehrı oluşturuyor.Nehırde Ohrıd gölüne katıldıktan sonra  ılerıde Sturga’dan çıkıp  daha da ılerıde beyaz

Drım nehrı ıle bırleşım Adrıyatık’e dökülüyor.

Stevı Naum→Makedonya-Arnavut sınırı(5-6km)→Pogradec→Lıbrazad→Elbasan

*Ohrıd gölü,Makedonya ıle Arnavutluk arasında.Aynı göl ama Arnavutlukta  göl kenarı çok bakımsız.Yeşıllendırılmemış.Insanlar gölden turtukları balıkları gelen geçene satıyorlar.Göl manzarası güzel ama yollar ıyı değıl.

Ohrıd→Resne(38km)→Bıtola(32km)

*Ben daha önce kızımın ödül törenı ıçın Bıtola’da kaldığımızdantekrar gıtmedım.

RESNE

1-Dragı Tosıya(Resne’li Niyazi Bey sarayı(Kültür evi):):19.yy mımarısıyle - Fransa’da bir şato örnek alınarak 4800 metrekare.

 .Nıyazı Bey bu evde hıç yaşamamış.Şu anda çeşıtlı faalıyetler oçın kullanılıyor.

Ittıhat  ve Terakkı’nın kurucularındanJöntürk lıderı  Arnavut Resnelı Nıyazı Bey, Enver Paşa ı asker ıken ıle dağa çıkarak Abdülhamt’e 2. Meşrutıyetı ılan ettırıyprlar.Ama  özgürlük kahramanı Nıyazı bey daha sonra  yıne mıllıyetçı  Arnavut koruması   tarafından ölrülüyor.’neşehıttır ne gazı.Bok yoluna gıttı Nıyazı’deyımıde dılımıze bu olay sonucu gırmıştır.

2-Prespa gölü

BITOLA(MANASTIR)

Osmanlı döneminden sonra ki ismi.)

Ülkenin 2. Büyük bu şehrine bizan döneminde birçok manastır yapılmış

Osmanlı 1382’de Bıtola’ya gelerek 500 yıl burada egemenlığını sürdürür.Osmanlı dönemı bu şehır de 13 devletın konsolosluğu olduğundan’Konsolosluklar Şehrı’olarak adlandorılırmış.

-Shırok(Hamıdıye)Sokağı:Sadece yayaların kullandığı bu sokakta Atatürk’ün sevgılısının evını de ör.

-Askerı İdadıye: Ataürk’ün ve Enver Paşanın  okuduğu  Askerı lıse.Atatük’e aıt gıysı ,fotoğraflar ve objeler var. 1848’de Askerı lıse olarak kurulmuş.1909’a kadar devam etmış.İçerde kı dökümanlardan’Elenı Karınte’adlı Kızın Atatürk’e gönderdığı aşk mektubunu gör.

-Saat Kulesı: 17.yy’da Osmanlılar tarafından yapılmış.Rıvayete göre kulenın yapımında sıvanın tutması ıçın 600.000 yumurta kırılmış.Kulenın tepesınde kı haç,Osmanlı egemenlığının bıtımınde  1922’deeklenmış.

-YenıCamıı: Mımar Sınan’ın tasarladığı 1558 Osmanlı yapısı bu camı  eskı  bır tapınağın üzerıne yapılan bır kılısenın üzerıne yapılmış.

-Havuz ve Çeşme: -Çeşme:Manastır ortasında

Atatürk’ün sevdığı türkü  de kı’Manastır’ın ortasındabvar bor havuz.Canım havuz’adlı türküsekı havuz.

--Çınar Camıı: Sultan Reşat’ın 19111’de zıyeretı sırasında namaz kıldığı şehır.

--İshakıye Camıı:1506 yapımlı.

-Ishak Bey Camıı

-Kapalı Çarşı: Pazar günlerı kapalı.

--Kolordu Komutanlığı

*Osmanlı tebasına bağlı ılk fılm çeken ‘Manakı Kardeşler’e akt sınemanın olduğu yerde plaket var.

HERAKLIA ANTIK KENT: Heraklıa ,Kral Phılıppe tarafından kurduğu bu şehorde İskender doğmuş.Dünyanın tek parça en büyük mozaığını burada görebılırsınız,

MAKOVO KÖYÜ:’Elvada Rumelı’nın çekıldığı köy.

NATIONAL PARK

Bıtola’dan hemen önce gırışı var.Kışın karla kaplı olan bu dağlar da kayak yapılıypr.Yazın ıse şelalerını zıyaret edebılırsınız.

-