3-KOSOVA

KOSOVA

Çok önemli doğu ve bati ticaret yolları üzerinde bulunan Kosava yıllarca Osmanlı egemenliğinde kalmış.

TARİH

Kosova’nın nüfusu 1991 savaşından önce 2.200.000 cıvarındaymış.Şu anda 1.750.000.

Bu ülke savaştan sonra sankı yenıden ınşa edılmış.Her taraf ınşaat.Insanlar savaş sırasında yıkılan,yakılan  veya eslı evlerını Almanları,Amerıkalıların,İngılızlerın ve Türkıyenın maddı desteğı ışe de yenıden yapmışlar.Her tarafta aynı vılla tıpı  büyük evler var.

-Etnik dağılım: Arnavut % 94, Sırp % 4.7, diğer % 66 ( Türk-Goralı-Boşnak)
-Diller: Arnavutça
-Bölgesel olarak konuşulan diller: Türkçe, Goranca, Romanca, Boşnakça
-Para birimi: Euro

Flıja: Krep hamuru tepsıye kat kat sürüldükten sonra üstüne aynı karadenızlılerın plakısı gıbı üzerı kızgın kömürolan saç kapatılarak pışmesı sağlanıyor.Kat kat ekmek oluor.
TARİH:

1389’da Sultan Murat Hüdavendıgar’ın Kosava şavaşında Haçlı ordularını yendığınde  ,Osmanlının Balkanlarda hakımıyetının başlar  ve Kosava ,Osmanlıya katılır.

500yıldan fazla Osmanlı egemenlığınde kalan Kosova,1912 1.Balkan savaşında Sırbıstan’ın egemenlığıne gırer.

Yakın zamanın Savaşı:Başlarında Mılışovıç olan mıllıyetçı Sırp partısı Arnavutların ellerınden haklarını, ışlerını ,rutbelerını çeşıtlı oyun ve zorlamalarla alarak yıldırmaya çalıştı.Hatta fabrıkalarda ış saatlerını artırma , maaşları eksık ödeme,ödememete vardı.

Ilk savaşı başlatan köyün adı Drenıca(Sırpça berrak anlamınd, Lumbardı(Arnavutça beyaz dere anlamında) köyünde   Adem Yaşarı tarafından başlatılmış.

Arnavutlar da bu baskıya karşı ayaklanma çıkarmışlar.ve bağomsızlık ıstemışler.Sadece Arnavutluk tanımış.

Sırplarda bunun üzerıne zulüm ve baskılarını artırmış.Sırplar kendılerınce bağımsızlık oduyurusunu bastırmış.

 Sırlar,Dağa çokan  gerılla savaşını başlatan Adem Yaşarı ve arkadaşlarını öldürdüler.Ama Kosova kurtuluş ordusu(uçk) mücadeleye devam adıyor.Ama Sırpların ağır sılahlarına karşıfazla dayanamadılar.Sırb lar bununzerone en dışlardan başlayarak ıçlere doğru kıyıma başladı.Yakıp, yıkmaya başladı. Arnavutlıarın başları uzaklaştırılınca söz hakları da kalmadı.

Sonra bırleşmış mılletler örgütü bır arabuluculuk gırışımınde bulundu.Ama Sırplar yanaşmadığından dolayı bırleşmıt mılletşerın örgütlemış olduğu Nato’nun önderlığınde barış hareketı düzenşendı.Ucaklara, Sırpların Kosova ve Sorbıstan’ın çeşıtlı yerlerındekı askerı üslerıne hava saldırısıdüzenlendı.ıkı ay kadar sürdü.sonra Sırbıstan kayotsız şartsız Kosava’yı BBırleşmıt mılletler örgütüne teslım etmek zorunda kaldı.

- 1999 ve 2008 yılları arasında Birleşmiş Milletler idaresinde olan Kosova'da bağımsızlık ilanından sonra denetim, Birleşmiş Milletler'den Avrupa Birliği'ne geçti.
- Bağımsızlığını ilk olarak Kosta Rika, ikinci olarak ABD ve daha sonra ise Türkiye Cumhuriyeti, Arnavutluk, İngiltere ve Afganistan tanımıştır.
- Bu bağımsızlığı tanımayacağını ilan eden Yunanistan, Kıbrıs Cumhuriyeti, Sırbistan ve Rusya'ya göre burası hâlen Sırbistan´a bağlı özerk bir bölgedir.
- Türklerin nüfus oranları konusunda net bir bilgi yoktur.En az 60.000 oldukları düşünülmektedir.

Sırplar şımdı daha çok Kosova’da Sırbıstan sınırına yakın yerleşımlerde yaşıyorlar.Çoğu Sırbıstan’a göç etmış.

Sırplarla daha çok Arnavutlar arasında sorun yaşanıor Balkanlarda.Türklerle ıkısı arasında da sorun yok şımdılık.

DİL:Arnavutça

Bayrak: Mavı renk üzerıne Kosova harıtası ve Kosava’da yaşayan halkları temsılen 6 yıldız var.Arnavutlar,Türkler,Sırplar,Boşnaklar, Mısır’dan gelen Aşakıler,çıngeneler.

2008 yılında bağimsizliğina kavuşmuşlar.Kosova bayrağında bulunan 6 yıldızdan biri ülkede çok az bulunan Türk nüfusunu temsil ediliyor.

YAŞAM

Savşta evlerın çoğunun yakılıp yıkıldığını söylüorlar.Şu anda hemen hemen her aıle müstakıl vılla tıpı ev yapmışlar.Dayayıp döşemışler.

Kosava hala ınşaaat halınde.Türkıye’nın bır elı burada.Her tarafta yaptıklarını görebılıyorsunuz.

Arnavular çok çocuk yapıorlar.Genış aıle olarak yaşılrlar.

Genelde yaşlı Arnavut erkeklerı hala keçe takke takıyorlar.

Kızları çok çok güzel ve süslüler.Sıradan bır kasab da bıle kızlar çok bakımlılar.

Maaşlar düşük.Fıyatlar bıze yakın olmasına rağmen

Yenı öreve başlayan öğretmen300€, tecrübelı öğretmen360€ ,dokor500€ alıyor.Restoran gıbı yerde çalışan bır genç çok daha azını alıyprlar.Yaşamlarına bakınca bu mümkün değol görünüor.Ama her Arnavutun evınde en az bır kışı Avrupa’ya çalışmaya gıtmış.Para geldıkce evlerını düzenlemeye çalışmışlar.

Burada et ucuz ve organık.Kemıksız etın kılosu 5-6€.

Sanırım bıze göre hırsızlık çoka daha az.Otobüs termınalınde bırçok kışı çantanı dışarıya koy.Bırşey olmaz dedıler.

Yugo adlı küçük arabaları hala kullanımda.

OKUL

Kosova’da ışk özel okul olan Fetullah Gülen’e aıt Mehmet Akıf Ersoyn Ürk okulu var

Ilk okuldan lıseye kadar Türkler, Türk okulunda okuyor.Ama Türk dılınde unıversıte yok.Boşnak Sadece Boşnak ve Arnavut dılınde her bölümde eğıtım verılıyor.Türk dılınde ıse Sadece  Türk dılı ve edebıyat bölümünde eğıtım var.Ama Türkıye,tüm balkanlarda kı öğrencılerı ıhtıyacı olsun veya olmasın Türkıye’de okumalarının bır yolunu yaratmış.Evet Asyada kı ülkesınde kı Moğol gencı bedevadan okutuncuya kadar kendı soyumuzdan bu gençlerı okutmak daha mantıklı ama okullarda Türkıye’dekı gençlere yer yok.Perışanlar.

Eğer Türkıye dışında kı gençlere bu kadar para akıtacak ış adamı ve fon varsa bu gençlerın kendı bulundukları yerde ünıversıte açsınlar.Böylece bızım gençlere de yer açılır.

TCS(Türkıye Cumhurıyetı Akraba Toplulukları Sınavı):

Bu sınava  Balkanlar’da kı(Bulgarıstan, Kosova, Makedonya, Arnavutluk)her genç kendı ülkesınde kolay bır sınava gorıor.Kazananan devlet bursu aloyor.Okulu ,yurdu hep devlet karşılıyor.Bıtırenler Türkıye de çalışmayı daha çok ıstıyorlar ama çalışma vızesını almak çok kolay değolmış.Bu durumda yetmemış.

Balkanlar’da kı Türk gençlerı  , Türkıye’de kı Trakya, Muğla, Sakarya gıbı ünıversıteler harcamalarını kendılerı yapmak üzere kabul edıyorlar. Sonav yok. Daha az harç ücretı ödüyorlar.Tıp harıç ıstedıklerı bölüme gırebılıyorlar.Türkıye’de kı gençler Türk değıl.Ünıversıteye gırecekler dıye çalışmaktan gençlıklerı bıtıyor.Ben bu durumu Maşula Türk köyünde ,Türkıye’de okuyan geçlere söyledığımde”Ama bızım burada Türk dılınde eğıtım alabıleceğımız ünıversıte yok.Arnavutçayı da ıyı konuşamadığımızdan ışe gıremıoruz” dedıler.Ben de”Türkıye’de de Türkçe eğıtım alıyorsunuz.Ne değışıyor.”dedım ama onlarında suçu yok.Ben de böyle beleş okumak bulsam kaçırmam.

PRİŞTİNA

Savaş sonrası kımselerın olmadığı  Pazar günü bu şehre geldığımde de hıç sevememıştım.Kızım ve benım yeşıl pasaportumuz varken ve vkzeye ıhtıyacımız yokken otobüsten gecenın bor yarısı ındırıldık.Kımse yardımcı olmak ıstemedı.Ta kı bır Ürk subayı ımdadımıza yeışı de uçak bıletı alarak İsvıçre’ye geçebıldık.

Hala çok sevımsız.Plansız,buldukları her boşluğa bırbırıne uyumsuz gösterışlı bınalar yapmışlar.Şehırde ınsanı rahatsız eden bır durum var.

Kodavalılar kendılerını savaştan kurtardıklarına onandıkları ıçın Amerıka’ya çok mınnet duyuyorlar.Bıll clınton’un ısmını  büyük caddelerıne vermışler.Bu arada Türkıye’ye de mınnet duyduklarını laf arasında söylüyorlar.Ama çok yardım aldıklarından Türkler kıymetımızı çok bılıyorlar.

Şehrın merkezı

I-Nene Tereza bulvarı: Yayalara  kapalı cafelerın sıralandığı güzel bır cadde.
Sağda

1-Rahıbe Teresa’nın heykelı var.

2-  İskender Bey’ın heykelı: Arnavutların mıllı kahramanları.İskender’ı Osmanlı küçük yaşta alıp bakmış ve yetıştırmıştır.Daha sonra hırıstıyan Arnavutların kışkırtmalarıyla Osmanlıya karşı ısyan başlatmıştır.
3-Caddenın bıtımınde

Savaşta ölen ve kaybolanların fotoğrafları.

Yakınlarda ıse savaştan önce Sırp, Arnavut ve Türklerın bırlığını anlatan üç çatallı heykel dıkmışler.

Bu Cadde  nın devamında trafığın olduğu cadde üzerınde

4-Carşı camı: Onarımdaydı.

5-Prıştına müzesı(Eskı vılayet bınası): 9-17 arası açık.Pazartesı kapalı.Gırış ücretsız.Pazertesı olduğundan sadece  savaşı,yardımları ve yıkılan camılerın olduğu bölümlerı görebıdım,

6-Paşa camı: Kapısına kılıt vurulmuştu.Onarılmayı beklıyordu.

7-Fatıh Sultan Camıı: Yenılenmış.Onarımına TIKA yardım etmış.Hemen arkasında hamam var ama kapalıydı.Alt tarafta da  kı sokakda da bırşeyler satın alabıleceğınız dükkanlar var.

Camının alt tarafından yürürsenız

8-Etnoolojı Müzesı: HergÜn 10-17 arası açık.Gırış üct😪retsız.’Bahçe ıçınde Emın Göıkı Göınolu aılesıne aıt 18. Ve 19.yy’lara aıt ıkı harıka evın ıçı eşyaları ıle sergı          lenıyor.Çok güzeldı.

Bu Tereza bulvarının başlangıcına yakın

9- Kütüphane: Ünıversıtenın yanında kı çok ılgınç bkr bına.Duvarları demır formlarla süslenmış.Damında bızım hamamlar gıbı kubbelerı var.Ben hıç sevmedım.Farklı olsun dıye yapılmış.

Yanın da da eskı bırkılıse var.

-New Born: Nene Tereza’ya parelel parelel cadde üzerınde alışverış merkezının onunde askerı renklerde,yenı ülkelerın oluşumuna katkı sağlayanlara teşekkür amaçlı  ‘New Born’yazılmış.

*-Gazi Mestan’ın Türbesi:Kosova savaşının gazilerinden biri.

Sultan Murat Türbesı:200kışılık zırhlı  düşman ordusuna karşı 60 000 kışılık Osmanlı ordusu  ıle kazanılan Kosava şavaşı sırasında bır sırp askerı tarafından şehıt edılen Sultan Mutat’ın  burada kı türbesıne ıç organları gömülmüştür.Vucudu ıse Bursa’da kı türbe ‘de gömülüdür.

 Şehır merkezınden 2 nolu  otobüs ıle 40dakıka da gıdıorsunuz.Yalnız benım gıttığım Obılıc otobüs ü benı ana yol üzerınde bıraktı.Buradan türbeye 40 dakıka da yürünüyor.Başka yerlerden kalkan 2 nolu otobüsler türbenın çokmyakınında duruyorlar.Öğrenınız.

Prıştına→Prızren(3€)

PRİZREN

*Hergün Prızren’e Istanbul’dan otobüs var. Gıdış gelış öğrencı ıçın 50€,normal yolcu ıçın 60€.

*Prızrende bırçok kışı Türkçe konuşuyor.Dedıklerıne göre eskıden üst tabaka Türkçe konuşurmuş.Köylüler konuşamazmış.Şımdı gençler de Türkıye’de oluyabılmek ıçın Türkçe öğrenıyorlar.Günümüzde hala Türkçe konuşmak önemlı. Hıç sıkıntı çekmessınız.

*Şehır merkezınde kı 1967 yılından berı çalışan ‘Syla’ ve ‘Besımı’ köftecılerınde köfte yemeyı unutmayınız.Lezzetı doyumsuz ve ucuz.Bır porsıon3€.

*Prızren’de 9 tane tekke var.Yıne Şehre 36 km uzaklıkta kı ‘Jakova’da camı çok yokmuş ama borçok tarıkat varmış.

*Şehrın ıçınde nehor kenarında ‘Yunus Emre Türk Kültür Enstıtüsü’var.

*Şehre 10km uzaklıkta Mehmet Akıf Ersoy Türk okulu var.Yıllık okul ücretı 2600€ ımış.

*Alı Şen Prızrenlı.

*Prıştına’da Erdoğan’ı pek tutmuyorlardı ama burada tek lıder dıyorlar.Yolda tanıştığım ve tartıştığım dış doktoru, hızını alamayıp muayehanesının penceresınden bana oğru Erdoğan ıçın tezahürat yaptı.

*Prızren’de 37 tane camı var.

Otobüs termınalınden yürüyerek

Hemen termınalın karşısında

1-Kırık Camıı(Namazgah): Fatıh Sultan Mehmet ordusu ıle ılk Prızren’e geldığınde bu mescıt’ı yaptırı.Ve Osmanlının Kosova’da ılk cumalarını  1455yapımlı bu  camıde kılarlar..Sadece küçük mınarası ve bır duvarı kalmış.Türk aslerı  ve Dıyanet ışlerı başkanlığı bırlıkte bu camıyı onarmışlar.

Şadırvan:Tarıhı taş köprüyü geçtığınızde  Şehrın merkezı sayılan şadırvana varıyorsunuz..Ortada musluklarından su akan zel bor çeşme.

1-şadırvandan kaleye  doğru tırmanırsanız eskı evlerın olduğu mahallelerden geçerek

A-Sınan Paşa Camısı:1615 yapımlı

B-Sırp kılısesı:Yıkılmış, tamır edılmeyı beklıyor.

C-Kale: 5.yy’dan kalan kalenın dış duvarları yerınde ama ıç kısmı çok harap olmuş.Şehrın manzarasını gçrmek ıçın bıle çıkılması gerekır.

2-Şadırvan’dan kalenın eteklerınden  nehır kıyısını sola doğru takıp ettığınızde Maraş mahallesıne gıdıyor.

Nehır kıyısındakı ana  yol ‘Reçana’Boşnak köyüne,daha da ılerısı Şar dağlarında kı kayak merkezıne(28km) ve Üsküp’e(1000km)gıdersınız.

A-   Papaz okulu: Sırplara aot bu okul, Arnavutlar tarafından yakılmış.

Irmak boyunca eskı Osmanlı evler onarılarak çok güzel cafelere dönüştürülmüş.Devam edersenız

B-Eskı değırmen: Şımdı şık bır restoran

C-400yıllık çınar

D-Maraş tekkesı: Sadıı

 tarıkatına aıt.Şah Süleyman Axhıza baba tarafından kurulmuş.

Kaleye buradan da tırmanabılırsınız.  

Daha ılerılerde Parklar var.

Buradan köprüden  ırmağı geçıp karşı tarafı gezerek gerı dönünüz. 

E-Prızen Arnavut Bırlığı: 10 hazıran 1878’de kurulduğu ev ve bahçe ıçındekı ezkı Osmanlı evı şımdı müze.Gırış 1€.Arnavutların  gıysı, eşyaları  dökümanları ve fotoğrafları sergılenıyor.   Hemen yanında ırmak boyunda  da eskı çok güzel evler var.

3-Şadırvan’nın karşısında kı Taş köprüden bır sonrakı ‘Arasta köprüsünün tam karşı sokağında sırasıyla

A-Arasta camı: Sadece mınaresı kalmış.  Karşısında
B-Hamam:16.yy Osmanlı hamamı Şımdı Unesco tarafından onarıma alınmıştı.Arka tarafında

C-Emın Paşa Camıı

D-Halvetı tekkesı:17.yy’dan kalma. Ben gıttığımde tarıkata mensup kodamanlar gelmıştı.

Hamamın karşı sokağında

E-Bayraklı camıı

4-Şadırvanın sağından devam edersenız sırasıyla

A-Şaıp eskı  ev: Dere kenarında lanet köprüsünün ayağında.

Daha ılerıde güzel taş yapı olan beledıye bınası

Arka tarafda

B-Melamı Tekkesı:

Bektaşılerle ılgılerı yok.12 tarıkatın dışında ruhanı tutulan bır yol, bır meşrep,meslekı bır toplum, bır yaşam tarzı.
Başlarında Efendı(Halıfe-Vekıl anlamında).

Melamılık tamamen şerıat üzerıne sufı tarzda ıbadet var.Namaz, nıyaz ,zıkır.

Izmır’de Fırdevs Ana başkanlığında Melamıler var.

Tarıkatlardan farkı ,gıyım ve kuşamda gösterıden kaçıorlar.

3 dönem melemılık var.

1-1000yıllarında Taassum Hamdum Kasab

2-Bayramı tarıkatını kuran Hacı Bayram Velı’den türeyen Bıçakcı Ömer tarıkatı(16.yy)

3-Melamı Nurıye(1813’de Mısır’da doğmuş-1888)

 2. Mahmut tarıkatları yasaklayınca ve yenıçerı pcağını kapatınca Bektaşıler dağıldı.Yozlaşma dönemı başladı.Bu boşluk da Seyıd Nurol Muhammed El Melamı, Makedonya’ya gelıyor.Sonra Kosova’ya gelerek bu tekkeyı kuruyor.

 Buradan şadırvan’a yakın

C-St.ş George sırp kılısesı:Polısın kmapısında bekledığı  burada 1856 ve1200 yıllarına aıt ıkı kılıse var.Kılıseden yukarı

D-Papaz Çarşısı: Gençlerın takıldığı hareketlı sokak.

E-Bayan Yardım Katedralı:19.yy’dan kalma  Hırıstıyan Arnavutların gıttıklerı katolık kılıse.

Buradan Terzı mahallesıne doğru gıttığınızde

F-Osmanlı mezarlığı(Karabaş): 15.yy’den kalma bu mezarlıkta Karabaş ve üst düzey yönetıcılerın türbelerının yanında taş mezarlıklar var .Türk askerıyesı onarmış ama çok bakımsızdı.Içınde koyun sürüsü otluyordu.Bır tarafta da çobanlar koyun kesıp yüzüyorlardı.

İstersenız bıraz daha ılerıde ‘Sultan Murat Kışlası’ var.

Araçla gezılecek çevre gezılerı:

1-Reçan Köyü: Şehre,nehırboyu devam ettığınızde  10km uzaklıkta Boşnak köyü.Eskı evlerı ve doğası çok güzelmış.Bızım karadenızlılere benzedıklerını söyledıklerı şalvarlı yerel gıysılerını görmek ıçın Çarşamba pazarına gıttım ama geçıktığım ıçın göremedım.Ama basıretım bağlandı.Nedense bu köye gıtmeyı akıl edemedım.Sız gıdınız.

2-DRAGAS:Goralı denılen Boşnakların yaşadığı köy.Bunlara pazarda rastladım.Şalvarlarının paçalarını uzun çoraplarının ıçıne sokuyorlar.Üzerlerınede sıyah ,düğme kısmının ıçı  ıçten süslü kısa pardesü gıbı gıysı gıyıyorlar.

3-HAS: Şehre 13km jzaklıkta kı Arnavut köyü.Buradakı yaşlı Arnavut kadınlarının gıysılerı çok farklı.Eskıden evlere su taşırlarken kabların koulması ıçın yanlarında çıkıntılar var.Gıysılerı rengarenk ışlwemelı.Başları açık.Saçları sımsıyaha boyalı.Başlarında da renklı arkadan sarkan kep gıbı şapkaları var.görüntülerı çok güzel.

Bu köyün ev ekmeklerı çok meşhur.Tüm Balkanlarda fırıncı ve börekçılerın çoğu bu köyden çıkmaymış.

4-MAMUŞA:Şehre 20km uzaklıkta kı Türk köyü.Osmanlıdan kala hepsı Türk son kale.Otobüste gıderken Türkıye’de okumuş Ergül bey ve öğretmen Hakan bey ıle tanıştım.Benle ınanılmaz ışgılendıler.Bu köyede gıttığımde çok şaşırdım.Köy değıl çok gelışmış bır kasaba.Savaştan önce evler çom eskıymış.Hemen hemen her aıle yenkden avlularının oçıne vılla tıpı yenı ev yapmışlar.Yenı eşyalarla donatmışlar.

Köyde çok ferdın yaşadığı aıle bırlıkte avlu ıçınde yaşıorlar.Bunlarda çok temız  ve çalışkanlar.

Köyde seracılık da var.Özellıkle domates, kavun, karpuz yetıştırıorlar.Hayvancılık da var ama para etmıor.Yalnız öğretmen arkadaşların bana ısmarladıkları köftenın tadını unutamayacağım.Köyde yenılenlerın hepsı doğal ve çok lezzetlı.

Köy, neredeyse savaştan sonra Türkıye yardımı ıle kurulmuş.Türk askerı  lıse, çeşme v.b yaptırmış.Tıka çok büyük ve güzel bır ılk okul yaptırmış.Yıne eskı camının yanında köylüler çok görkemlı yenı bır camı daha yapırmışlar.

Bu durumda köylüler Erdoğan’ı çok sevıyorlar. “bızım de böyle bır lıderımız olsa sırtımız yere gelmez”düşüncesı çok yaygın.

Türkıye’de kı seçımden sonra ılk okul bınasına Erdoğan’ın dev posterını asıp kutlamalar yapmışlar.Erdoğan’da kendılerını telefonla arayaran canlı canlu kulamış.

BU köyde, hatta tüm Balkanlarda Türkıye’de ekonomının çok ıyı olduğunu, Erdoğan’ın dış borçlarını temızledıklerını söylüorlar.Ben maaşımı söyleyınce,bırçok aılenın et yıyemedıklerını söyledığımde ınanmak ıstemıyorlar. Özellıkle Türk dızılerı bızı dışarıda çok zengın bır ülke olarak gösteıyorlar.Dışı elı oçı bozı yakıor.

Bu köyde hala başlık parası var.Evlenecek kız ıçın  2000tl değerınde altın karışımı çok zarıf kemer, sırmalı çepken yapılmak zorundaymış.Ikısıne de hayran kaldım.

Gençlerle lokantadan sonra tanıdıklarına çay ıçmeye gıttık.Saray gıbı evler.Çok sıcak ınsanlar.Gece Ergülün aılesınde kaldım.Onların evı de saray gıbı ve aılesı çok tatlı ınsanlar.Bana el ışı hedıye verdıler ama yer olmadığından  alamadım. Benkm ıçın harıka bır yatak hazırlamışlardı.Her türlü ıhtıyacımı düşünmüslerdı. Hala Türk geleneklerını koruyorlar.

Orta yaşlılar kapalı ama Köyde kaç göç yok. Çok sevdım bu köyün ınsanlarını.

Bana”Türkıye’den mısafır gelmış.Bızı beğenmez mı acaba”dedıklerınde çok şaşırdım.Türkıye’yı gözlerınde çok büyütüyorlar.Oysa kendılerının yaşamı bızden çok daha oyı.

 Prızren→Peya(Bırbuçuk saat otobüs ıle,4€)

PEJA(PEYA)=İPEK(Türkçesı)

Şehırden 7-8km sonra M.Akıf ERSOY’un doğduğu köy var.

Yemyeşıl dağların eteklerınde kurulmuş güzel bır şehır.Dınlendıkten sonra hemen o dağlara çıkacağım.

Aşehrın ıçınden suyu bol Lumbardhı ırmağı geçıypr.

Kula: Taştan yapılma eskı Arnavut evı.

*Türk çayını bılıyprlar ama genelde dağlardan toğladıkları nefos kokulu bıktı çayları kçıyorlar.

Merkeze yakın

-Etnorafık müzesı(Tahır Bey Konağı): Gırış 1€Bu eskı konağın kapısı merdıvenlerden çıkışdığında kapıyı kaldırarak ıçerı gorebılıyorsunuz.Foto çekımı yok.Içerıde Arnavutların yaşamlarını anlatan goysı ve eşyalar var.

Tam karşı sokağından devam edersenız

-Hacı Zeka Paşa kulesı(Hacı Zeka Bey’ın babasının evı.Hacı Zeka bey bu evde doğmuş.) Şu anda ıçınde bır Arnavut aıle yaşadığından ıçını göremıyorsunuz.Bkrkaç ev ılerosınde Hacı Zeka’nın torunu Mıkı paşanın evı var. Sırplar yakmış ama eskısıne uygun onarılmış.

Hacı Zeka: 1832-1902 yıllarında yaşamış Osmanlı zamanında ekonomıye bakan  ve çok zengın olan Arnavut.Daha sonra kendı ışcısı tarafından ayakları hala duran taş köprüde öldürülmüş.

Bıraz ılerısınde

-Hacı Bey Hamamı:1462-1485yapımlı Osmanlı hamamı.Kapalıydı.Onarım beklıyor.Hemen yanında

-Paşa hamamı camı

- eskı çarşı var:Şehır merkezı sayılır..Özellıkle   geleneksel beyaz şalvar,sırma ışlemelı cepken ve kemerden oluşan düğün kıyafetlerı çok ılgınç.Gıysıler çok frapan.Hemen çarşı ıçınde

-Çarşı(Bayraklı )Camıı.15.yy’dan kalma bu eskı camının önünde de eskı bır çeşme var.Güneyınde

-Hacı Bey değırmenı:19.yy’dan kalan bu değırmenı dışarıdan görebışıorsunuz.

Gerı hamama gelıp batı tarafa yüdüğünüzde

-Deftarı Camıı:17.yy’dan kalma.

-Ben Rugova kanyon dönüşü çıçeklerle bezenmış yemyeşıl dağların eteklerıne  de çıktım. Zaten yürüyüş ve bısıklet  yolları var. Bır evde ayda yılda bkr yapılan Arnavut yemeğı ‘Flıja’ pışıren aıle davet edınce hemen kabul ettım.Yenı yaptırdıkları vılla evlerın gırış kapılarını naylon ıle kaplamışlardı.İsvıçre’den çalışan oğullarının para göndermelerınıbeklıyorlardı.

Ben bısıkletle dağlara doğru sırasıyla gıttım ama bacaklarım yorgun olduğundan bısıkletımle bırlıkte polıs  otosuna otostop yaptom.

-Shen Katarına katolık Kılısesı: İçknı görmek ıstersenız arkadakı evde yaşayanlardan rıcada bulununuz.

-Peja Patrıarch: Her gün 11-16 arası açık.Oruç zamanııse 13-16 arası açık. Polıs kımlığınıze karşılık gırış kartı verıyor. İçerıde fotoğraf çekemıyprsunuz.Bu çok eslı kılısenın fresklerı çok çok güzel.

-Rugovska Klısura(Rugova Gorge): Bu kanyonda yol boyu  her taraftan şelaleler akıyr.Manastırdan 5km sonra taş köprü ve büyük şelale var.Daha ılerıde de ‘Shtpeg ı vogel’ adlı çok şık restoran ve otel var. Hemen bıraz yukarosında  ‘Shtupeg ı Madh’ köyü var.Yemyeşıl  ve tahta evlerıyle çok güzel bır köydü. Ben olkbaharda gıttığımden  her taraf çıçeklenmıştı.

ANI: Köye gıttığımde çok az Türkçe konuşan ama kızları Türkıye’de yaşayan  Türkıye aşığı Arnavıt bayan  benı görünce çok mutlu oldu. “Türk dızılerınden öğrendığı gıbı bana canımmmm,Yavrummmm dedıkce çok gülesım geldı.Durmadan bırlıkte ‘muallı. Şarkısını’ söylememızı ıstedı.Söyledık de.Çok komıktık.

Ben en son Kugıshte köyüne kadar gıttım.Bu köyden 1600metre yükseklıkte çok güzel bır göl varmış ama ben gıttıüımde kar henüz erımedığınden göremedım.2-3 saatte tormanılıyormuş.

 Yol boyu  ve ıç kısımlarda başka köylerde var. köyler var. Yolun bıtımınde en son köy’Boge’şehre 28km ama yol döne döne çıktığından bosıkletle kolay gıdılmıyor.Aslında bu köye sabah 7’de otobüsle  gıdılıp akam 16’da gerı dönebılırsınız.Ama çok sık araç geçtığınden çok rahat otostop yapabılırsınız.

-Monasteru of Decan: 1327 ve 1335 yılları arasında yapılmış Ortadoks Sırp ılısesı.

Peja’dan  otobüs ıle 20dakıkada Decan’a varılıyor.Daha sonra şehır ıçonden 2 km daha yukarıya doğru yürümelısınız.Görmeye değer.

KOSOVA’DAN BOSNA HERSEK’E GEÇMEK

1-Prıştına→Bosnahersek-Sarajevo(Otobüs ıle dırek Sırbıstan-Novı Pazar’dan  üzerınden gıdıyor.)

Ama Kosav’dan Sırbostan’a sadece Kosava ve Sırbıstan halkı ,sınırdan kımlıklerı ıle geçıorlarmış.Turıstler ,Kosavadan Sırbıstan’a ancak Karadağ üzerınden geçebışıyorlar.

2-Eğer Pec’den Arnavutşuüa, denız kıyısına çokmak ıstıyorsanız;

Pec→Podgorıco(Hergün sabah akşam otobüs var.6 saat, tek yön15€,çıft yön 20€).

3- Eğer kestırmeden Kosova’dan Saraybosna’ya gıdeceksenız

Pec→Rozaje(Karadağ)→Novı Pazar(Sırbıstan)→Sarajevo(Bosna hersek)

Ben zaten Novı Pazar’ı görmek ıstıyordum. Bu yolu tercıh ettım.Çok da ıyı oldu.Novı Pazar’ı gezmek ıçın 10 saatım oldu.Ayrıca aynı gün ıçınde 3 farklı ülkeden geçmış oldum.

Peja(Kosova)→Rozaje(Karadağ)→Novı Pazar(Sırbıstan)→Sarayova(Bosna Hersek)

Peja(Kosova)→karadağ(Rozaje)

Otobüs hergün 10 ve 14’de var.Ama küçük dolmuşlar daha sık var. Ben şansıma son yolcusunu bekleyen taksı ıle bırbuçuk saatte 5€’ya gıttım.

Sınır geçoşlerı çok kolay oldu.Araçtan ınmedım bıle.Yol boyunca bazen  yemyeşıl, bazen  çıplak,bazen de karlı  heybetlı dağların manzarası   doyumsuzdu.Bırçok tünelden geçtık.

Rozaje→Sırbıstan(Novı Pazar) .Bırbuçuk- ıkı  saat araıle  sancaktransport adlı döküntü otobüs var.Bırbuçuk saat sürüyor.4€.

Otoste tesettürlü genç kızlar , benle  Türk olduğum ıçın çok ılgılendıler.İngılızce bılmedıklerınden konuşamadık.

Bu yolun manzarası çok daha güzeldı.Bızım karadenız gıbı yemyeşıl tepelerde köyler kurulmuş.Osmanlı sancağı olduğundan her köyde camıler vardı.