2024 İRAN GEZİ YAZILARI

2024 İRAN GEZİ 

Türkiye- İran kara sınırları:

Sınır kapıları

#	İsim
1	Gürbulak	Ağrı-Doğu Beyazıt
2	Kapıköy	Van-Özalp
3	Esendere	Hakkâri-Yüksekova
4	Borualan	Iğdır

1.YOL-Antalya—Ağrı (otobüs,24 saat,12000tl)—Doğu Beyazıt(95 km)—Gürbulak-Türkiye tarafı)- 1km yürü -Bezirgan(İran tarafı) sınır kapısı(28km) —Tebriz(278km) toplam:401 km

Not: Otobüs, doğu Beyazıt merkezin dışında ki otogarda indiriyor. Önce yola çıkıp   doğu Beyazıt'a taksi ile gidip(10 TL)  oradan Gürbulak’a dolmuş ile(70 TL) gidiniz.

Sınırda önce vezneden anlamsız 150TL ‘ye harç pulunu alıp sıraya giriniz.

iki sınır arasındaki 1 km’yi yürüyerek geçip İran'a giriyorsunuz.

Sınırdan taksi ile araçların park yerine m(10Tümen -5TL(5 dakika)vererek geliniz.

Buradan taksi ile Tebriz kişi başı 340 Tümen, Muka ise 80 Tümen .

O nedenle Maku otogarına gelip 130 Tümen vererek Tebriz'e gidiniz.

2.YOL:Van—Özalp(60)—Kapı köy/ Razî sınır  kapısı(40km)—Tebriz(231km,paylaşımlı taksi) toplam : 331km

Van—Saray(85)---Kapı köy/ Razî sınır(36 km, paylaşımlı taksi)---Tebriz(238km)

Toplam:359 km

Not: Saray —Özalp(Araç ile15 dakika.)

3.YOL:Hakkari—Yuksekova(91 km)---Esendere sınır kapısı (38km)—- Tebriz(197 km)

Esendere—Urmiye(56 km)

Not: Ankara-----Tahran(Haftada bir gün Trans Asya treni ile 33 saat,55 Euro)

Sınırda Para Bozdurmak:

Eskiden olduğu 

artık  sadece Tümen kullanılıyor.

Riyal &den bir sığır attığında Tümen oluyor. Yeni paralarda en kısa haliyle paranın kaç Tümen olduğu üzerinde yazılı.

Örneğin

500000Riyal=50.000 Tümen=50 Tümen=Yaklaşık 25TL.

Not =Sınırda döviz bürosu yok .Ayakçılarda  1 Tümen=1700 TL verdi.

Komisyon fazla kesiliyor. Eğer İran kartı olan bir İranlıya  bozdurursanız 1 Tümen=1850 Tümen olarak alırsınız.

Sınırda 100 TL bozdurmanız yeterli.

Önemli: Türk parasını Iranda bozdurabiliyorsunuz.

1 Tümen=2 TL

Yarım Tümen=1TL

  ASLINDA GİTMEK İSTEDİĞİM ROTA

Hakkari--- Yüksekova---URMİYE(Batı Azerbaycan) -----TEBRİZ(Doğu Azerbaycan)-----( Tebriz-Kandovan Türk köyü,53km=1 saat)-----ERDEBİL(Erdebil eyaleti)-(Palanga yaylası –İran’ın pokutu- Rudkhan kalesi-----(REST(Gilan eyaleti)- (rest-Masule tarihi köy ,61km=1.30 saat)----- RAMSER(Mazenderan eyaletibelki dönüşte )-----TAHRAN TAHRAN----- KUM-----KAŞAN(İsfahan eyaleti)(Kaşan-Abyana Köyü)-----İSFAHAN(İsfahan-LFight Pardanjan yol ayrımı(128km=2 saat)-Sar Agha Seyed(103 km=2 saat)-Fight Pandanjan ‘a geri gel ; İsfahan- Lur kürt aşireti-----ŞİRAZ( fars eyaleti ,469km=6 saat)-(Şiraz-persopolis,53km; Şiraz- Firuzabad, kaşkay Türkleri)112km,2 saat)-----YEZD(Mezra kelenter Zerdüş köyü)-----KİRMAN(Kirman-Şehr babek –Meymand,37 km)-----ZAHİDAN(Sistan ve Belucistan)(Zahidan-Beluç Barettan köyü; Güney horasan eyaleti- Sarbisheh-Makhunik cüceler köyü)-----MEŞHED(Razavi Horasan eyaleti)(QARASU(Karasu) Kürtler yaşıyor. ----ŞİRVAN(Kuzey Horasan eyaleti)(Şirvan-Omedikabus da Türkmenleryaşıyor.) KUZEYE DĞRU ROTA UMRİYE -----(Umriye-Hewraman(Kürt köyükat kat evler,; Umriye-Palangan,120km,2 saat ----SENENDEÇ(Kürdistan eyaleti)(Senendeç-Palangan( 120km=2 saatkat kat evler) ; Senendeç-Merivan- urman köyü- Uraman Takht , -----HAMEDAN-----Şuş---Şuşat-----AHWAZ(Kuzistan eyaleti, ( Antika köyünde bahtiyari kürt aşireti yaşıyor ; Ahwaz-serrakiye su köyü,Araplar yaşıyor,265km=3.30km)----mahshahr(Kuzistan eyaleti)----ABADAN -----(Kuzistan eyaleti) Not: biz, rotayı biraz değiştirdik.Siz de kafanıza göre yapın.

 KALMA: 

Altın üçgen (Şiraz,Yazd ve İsfahan) da genel olarak geleneksel otel fiatı 20-70 Dolar. Dotmatari ücreti ise bir gecelik 10 Dolar. Bir günlük gezi araç fiyatı 50-80 Dolar .Rehberlik dahil. Grup değilseniz asla gerek yok. UNESCO İran'da, Yazd, eski evleri ile Isfahan, geleneksel el yapımı ürünleri ile, Raşt ise yemekleri ile Unesco'nun listesine girmiş. 

 

 PARA

Bu ülkede kesinlikle Türk kredi kartı geçmiyor. yanınıza döviz veya Türk parası getiriniz. Eğer İran'a ait geleneksel baş örtüsü vb. alacaksanız Tebriz'den alınız. El yapımı objeleri ise Yazd, Siraz ve Isfahandan satın alınız. Tahran'da geleneksel bir şeyler bulmanız daha zor. 

 1 dolar=60.000(50000 Tümen eksik.) 100 dolar=6.000 000 1000Tumen=1.870 TL - Türk parasını her yerde değiştirebiliyorsunuz.

 Genelde Tebriz, Tahran gibi büyük yerleşimlerde büyük pazara yakın ayak üstü para bozanlar daha iyi Fiat veriyorlar. 

Matematik öğretmeninin maaşı 20.000000 Tümen=10.000000 TL. - Özellikle küçük yerleşimlerde, evlerin önünden geçen arklara çöp attıklarından görüntü kirliliği ve koku oluyor.

 TELEFON 

 İranlılar internete girebilmek için şifre kırıcı programı indirerek kullanıyorlar. Ama bu kırıcı programla internete ,eğer Wife'den bağlanılırsa sorun olmuyor da birisi size internet verirse kesik kesik geliyor. Biz idare ettik. İsterseniz turistlerin kullanabileceği interneti; ücretsiz olan kart satın alınız. Ama WhatsApp yerine telegram kullanacaksanız kırıcı ya ihtiyacınız yok. İran hattı sanırım 6 aylık oluyor .10 Dolar. İçinde 15GB internet var. 

 ULAŞIM 

 1lt benzin sadece 3000Tumen. Yani 1500 TL'den az. Bu fiyatı İranlılar çok buluyorlar. Zaten yeni artmış. Kısaca Türkiye'de aldığınız bir depo benzinle İran'da depoyu doldurabiliyorsunuz O nedenle İran'dan Türkiye'ye ak biletleri çok ucuz ama Türkiye'den İran'a pahalı oluyor.   

*İnternetten bilet alırken kimlik verdiğinizden sanırım biletler çok daha pahalı oluyor. Biz Yazd'den İsfahan'a kişi başı 75 TL. Ödedik. Karşılattığımız Türk genci internetten 10 Dolara aldığını söyledi. 1 litre benzin 3 TL.O nedenle ulaşım ucuz.

 1-Şehir içlerinde :

-belediye otobüsü veya dolmuş taksi var. Ayrıca özel araçlar da taksi gibi yolcu alıyorlar.

- Snap: Ubur gibi uygulamasını indirerek uygun fiyatlı taksi çağırabilirsiniz Şehirler arası en uygun otobüsle gidebiliyorsunuz. Genelde uzak mesafelere sabahları otobüs oluyor.

 2-şehirler arası:

-Otobus terminalleri in yanında daha fazla ücret ödeyerek doldukca giden taksilerle de hızlı gidebilirsiniz.

 -Yine terminalde yol kenarından sizin şehre doğru giden özel araçların plakalarını tanıyarak veya elinize farsı gideceğiniz şehri yazarak binebiliyorsunuz. Taksiler yüksek ücret söyleyeceklerinden indirim yaptırın. Bazıları para almayabilir. Yani otostop yapmış oluyorsunuz. Ama  para isteyip istemedikleri den emin olmalısınız.

 EVLER 

 Kapalı toplum olduğundan evleri büyük demir kapısı olan geniş avlulu oluyor. -Camlarında bizim kullandığınız camlar değildi ya buzlu cam ya da içeriyi göstermeyen Aynalı camlar kullanıyorlar. Apartmanlarda bile dışardan içeridekiler görünmesin diye camlar çok yükseklerde yapılmış. Evlerde balkon hiç yok veya işlevsiz. Balkonun kenarları da yüksek olduğundan kimse içeridekilerini göremiyorlar. 

 ETNIK GRUPLAR ve DİN 

 Kısaca İran'ın tüm sınırlarında yaşayan Türkmen, Arap, Beluç halkı Sünni. Sadece sınırda ki Farsı ve Türkler Şii 'dir. Onun dışındakilerin hepsi Şii'dir. İran'da sadece merkezi(Kum, Isfahan, Şiraz, Kaşan) çok dindar. 

 KÜRTLER:  

 1-KUZEY KÜRTLERI: Irak-Erbil'den düz bir çizgi çekerseniz çizginin üzeri ve yukarısında ki Kürtler Kurmanç Kürtleridir. Yani Türkiye, İran Urimiye , Ermenistan ve yukarısı oluyor .Burada ki Kürtlerin hepsi Sünni. 

2-MERKEZ KÜRTLERI: Irak-Süleymaniye ,Iran-Senadaj ise sentral .Bunlar Sorani Sünni oluyor. 

3-GÜNEY KÜRTLERÍ: Iran-Kirmanşah ve elam İran Şiileri oluyor. Ama dilleri lur dili olan kelhor dilidir.

 *Horasanlı Kürtlerin dinleri Şiiler ama kurmanç .Çünku 450 yıl önce Türkiye ve Urimiye' den gelmişler

 * Sorani kurt dili ile Kurmançça Kürt dili aynı değil. Birbirlerini anlamıyorlar. 

*Devlet işlerinde Şiiler birinci sırada ama Sünniler en son sırada geliyorlar. 

 YEMEK

 * Çaylarına kurutulmuş portakal çiçeği ve küçük gül tomurcuklarını koyuyorlar.

- Liqvan :(Tebriz Peyniri)

-Khoresht havij: Tavuk, rendelenmiş havuç yağda kavrulmuş Kizarmiş patates.Dilinlenmis domatesle yapılan lezzetli geleneksel yemek .

 -Ghormeh Sabzi: içinde maydonoz, az kişniş, az fasulye, başka sebze  

 -Sholezard: Safran, pirinç ,şeker ile yapılan hafif tatlı.

SANAT: 

1-Khatam(Hatemkâri): Tahta materyaller üzerine bronz ve deva kemiği ile yapılan ince islemeler. Aynı sanat Hindistan ve Çin de de yapılıyor. 

2-Japack:Küçük renkli çubukları ahşabın içine yapıştırılarak yapılan sanat 

3-Minakâri: toprak kaplar kabartma usulü ile boyanmış.
 4-Minyatür Sanatı Hat sanatı Kakma ve ahşap oymacılığı Gümüş, bakır, metal işçiliği Seramik, çini 

 GENEL 

-2013 ve 2015 yıllarında gezdiğim İran'a yakın arkadaşımı gezdirmek için 3. kez gittim. Genelde gezmek istediğim köyleri, gezi planıma aldım .Arkadaşım Türkiye’ye geri döndükten sonra ben de Türkmenistan üzerinden Türk Cumhuriyetlerine veya Afganistan’a geçeceğim. 2013 İran yazlarım çok detaylı olduğundan burada sadece yazılarımda ki bazı yanlışları düzelttim. Ayrıca eklemeler yaptım. İran eskisine göre çok değişmişti. Artık kızların baş örtüleri olan fularları boyunlarına kadar inmişti. Onların adına mutlu oldum. Ama ahlak polisleri boş durmuyor. Kadınlar polisin olduğu belli yerlerde kapatıyorlar. Yeni bir uygulama çıkarmışlar. Özel araç veya taksinin içinde baş açık kadını kameralar tespit ederse plakaya üç kere ihtar veriyorlar. Sonra aracı bağlıyorlar. Ancak araç sahibi yüksek ücret ödeyerek aracını geri alabiliyor. Tamamen açık olanlara da rastladık. Polis yakaladığı zaman para cezası veriyormuş. Zaten eskiden sadece zorla taktırıldığı için başlarının tepesini örtüyorlardı. Mollalar "lafımızı geçiriyoruz" mantığı ile ses etmiyorlardı. Zaten bu kadar saçmalık olamaz. Kadınların önünde görünen saçlar namahrem değil de tepesinde ki saçlar mı namahrem? Ama artık kadınların tunik boyu iyice kısalmış. Normal boyda buluz giyiyorlar. Bu din mi? Zorlama ile din bu kadar olur. Kızlara destek olsun diye biz de saçlarımızı fazla kapatmadık. Hatta tamamen açtık. İranlılar, yakın zamanda baş örtülerini tamamen atacaklarına inanıyorlar. Cesur İran kadınlarının başaracaklarına ben de inanıyorum.

 -İranlılar, sadece Türkiye, Pakistan, Azerbaycan ve Ermenistan'a vizesiz gitme hakları var. O nedenle Türkiye, İranlılar için rüya gibi. Bilmiyorlar ki biz de onların düştüğü duruma doğru gidiyoruz. Sadece eğitimli ve parası çok olanlar diğer ülkelere gidebiliyor ya da iltica ediyorlar.

 -Nevruz'da İran'a gelmeyiniz. Bizdeki gibi ara günleri birleştirerek tatili uzatıyorlar. Herkes başka bir Şehire gittiklerinde yeterli otobüs çalışmıyor. Taksilerde fırsatını bulunca Fiatları abartıyorlar. Ayrıca Tatil günü olan Cuma günü Nevruz'da müzeler, ören yerleri vb. her yer kapalı .Programınızı ona göre yapınız. -İran'da evlenirken resmi nikah yaptığınızda boşanma durumunda erkeğin kadına verecekleri(Mehir) yazılıyor. Kadın boşanınca şikayet edince erkek bu mehri ödemek zorunda. Parası yoksa taksitlendiriliyor. Ya da hapise giriyor. Resmi nikahla birlikte dini nikah ta yapılmak zorunda. Dini nikahta ise ayrı bir kağıda bu mehir'de istenecekler yazılıyor. Kadın boşanmadan önce de mehrini isteyebiliyor. Eğer evlenirken kayıt altına istekler yazılmadı ise kadın bir şey alamıyor. -Safevilerden önce Sünni ve Zerdüşt olan İranlılar Şii Müslüman olmuşlar. -Müze girişleri yine turistlere 7-8 kat pahalı. -Perşembe ve Cuma tatil. Ama devlet çalışanları ve okullar perşembe ve cuma günü tatil. -Bizim tam tersimize yemekten önce çay ve meyve ikram ediyorlar. - İranlıların yemeleri bol. Hepsinin evi de iki kapılı kocaman buzdolapları var. Hatta 2-3 buzdolabı olan evler de gördük. -  genç kızların çoğunun burnu ameliyatlı. Kaşları yapılmış. Takma tırnak ve fırça gibi takma kirpik kullananlar var. Çok makyaj yapıyorlar. Süslüler -Azeriler ve tüm İranlıların Türk kanallarını izlemesi yasak. Herkes, portatif uydu ile gizli izliyorlar. Ama çoğu Türkçe öğrenmiş .İnanılır gibi değil. -Evlendikten sonra kadın kendi soyadını kullanmaya devam ediyor. Çocuk ise babanın soyadını alıyor. -Ramazanda oruç tutan çok azdı. Her yerde piknik yapanlar vardı. 

- İnce yer yataklarında yatak çarşafı sermeden yatıyorlar. Battaniyeleri nevresim takmadan kullanıyorlar. 

 İRANI GEZMEK

 I-DOĞU AZERBEYCAN 

 1-TEBRİZ

 saat 9 ve 15' de Menşure caddesinden turistik yerleri gezdiren ücretsiz turist otobüsü var. Belediye'ye yakın gezi yazılarının dışında bir çok müze ve özel evler var. Tabelalarını göreceksiniz. Evler birbirlerine çok benziyorlar. Zamanınız fazla ise gezebilirsiniz.

 2-KONDEVAN Orta çağdan kalma bir Türk köyü. Urmiye yolu üzerinde. Varmadan önce ki yer altı Mağaralarını da görünüz. Çok ilginçler. Buraya çok tatlı genç evli çiftle gittik. Gittiğimizde kar vardı. Ayrıca serpiştiriyordu. Ramazan olmasına rağmen birlikte mağara evinde harika kahvaltı yaptık. Alçak masasının alt tarafına elektrikli ısıtıcı monte etmişler. Ayaklarınızı masanın altına uzatıp masanın üzerine serilen yorganı da dizlerinizin üzerine çektiğinizde keyifle kahvaltı yapabiliyorsunuz. Buradan kurutulmuş meyveler, el işi yün işleri, şallar v.b satın alabilirsiniz.

 Taksi Tebriz'den 53 km=1-1.5 saat uzaklıktaki bu köye 2 dolara gidebiliyorsunuz. Buradaki Dükkanlarda bal ,tereyağı gibi organik ürünler, kıyafetler satılıyor. Çok satış var. yiyecek, yünden yapılmış patik, bere gibi yöresel giysiler. Kapadokya'ya  benziyor. Burada ki evlerin bazıları otel olarak kullanılıyor. Sokakları çok dik. Eşek ve atlarla eşyalar taşınıyor. .Taş evlerde var.283 tane ev var. 768 kişi yaşıyor 

 II-BATI AZERBAYCAN

 1-URUMİYE

 Merkezi tarihî URUMİYE şehri. Bu modern şehirde "sarı gül -yellow yas" isimli sırf sarı çiçekli bitki, yolları çok güzelleştirmişti. -Yahudi sinagogu(juvud) Kapalı çarşıya yakın. Çok az Yahudi kaldığından sinagogları acık değil. 

-Serdar caminin bir arka sokağında Gacarlardan kalma Minare cami ve bitişiğinde ki Hidayet medresesini kesin görünüz. Özellikle minare muhteşem. -Eyalet meydanındaki eski belediye(Etnografya müzesi),belediye ,askeriye ve yıkılmış ve yerine yeni yapılmış dördüncü binanın hepsi kanatlarını açmış kuş şeklinde yapılmışlar.

 Not: Unesco’nun listesinde ki “Kara kilise “Park Jingali’de değil sır dağında kilise oluyor. İkinci Kara kilise ise -Kara Kilise (Tatavus Kilisesi):Maku şehrinin Siyah çeşme ilçesine bağlı Kara Kilise köyündedir. Bu kilisede Aziz Tadi’nin mezarı vardır.. Ermeni kaynaklarına göre Sasanîler zamanında bir kısım Ermeniler genelde Zerdüşt dinine diğer kısmı da Mihr-perestlik (Güneşe tapanlar) dinine bağlılarmış .İlk defa miladi 43 yılında Hz. İsa’nın müjdecilerinden Tatavus ve batlamyus isminde iki kişi Maveraünnehir’in kuzeyinden geçerek tebliğ için Azerbaycan’a gelmişlerdir.

 III-KÜRDİSTAN BÖLGESİ 

 Kürdistan Eyaleti:Sanandaj,Merivan , Kirmanşah ve çevresinden oluşan bölgeye verilen ad. Kadınlar renkli, pullu, cafcaflı giysiler giyiyorlar. Erkekler ise şalvar, aynı renkte kısa ceket ve kuşak olan geleneksel kıyafetlerini genelde giyiyorlar. Hepsi de çok güzel. Araplar geldiğinde diğer halklar Arap dilinden etkilenmişler ama Kürt dili etkilenmemiş. Geleneksel giysilerini de korumuşlar. Kürtler hemen Müslüman olmamışlar. Ancak Sefefiler zamanında tam İslam'ı kabul etmişler.  Merkezi SENENDEÇ. Bu bölgede birçok farklı Kürt diller var.

 1-SANANDAJ

Gezilecek yerler:

 1-Asef müzesi: Kürtlerin Şahının yaşadığı saray müze haline getirilmiş. Kürtlerin yaşantısını anlatıyor. Çok güzel. Hemen arka tarafında

 2-Muşur Divan İmareti: turiste 100 Tümen. Ücretsiz. Saraya gelenlerin ilk karşıladıkları ve çalışanların olduğu kısım. Hamamı ilginç

. 3-Cuma Camisi: 200 yıllık. Gacarlardan kalma. İçi de dışı da çok güzel. 

4-Sanandaj Müzesi: Giriş 100 Tümen. Buradaki pencereler çivi çakılmadan, yapıştırılmadan 42.000 parçadan muhteşem yapılmış. Alt kattaki ayna ve alçıdan işlemeli hamam odası da çok güzel. Hemen yanında 

5-Habibi İmareti: ücretsiz Fena değil. Buradan ilerleyip köprüden aşağı doğru

 6-Husru Abad İmarethanesi: Giriş 100 Tümen. Buna gitmedik. Aşağı doğru geldiğinizde
 7-Carşı:Renkli kadın giysileri, başlıkları, takıları ilginç. Ana yoldan devam ettiğinizd

: 8-Abidar Forest: 

 A-PALANGAN (Kalmayabilirsin.)

 Urmiye----Senendeç----Palangan Taş evler. Kürt köyü .Yine bir evin damı değer evin girişi oluyor. Karşılıklı iki dağın yamacına evler kurulmuş. Nehirden sularını çekiyorlar. Hayvancılık çok. Alabalık yetiştiriyorlar. Çok lezzetliymiş. Yakın çevrelerden gelip dere kenarında balık tutup piknik yapıyorlarmış. Yolu kötü değil. Rahatlıkla gelebilirsiniz. Köye giden araç çok.900 kişi yaşıyor. 

Seyed köyü daha güzel. 30 km sonrası Irak.

 B-URMAN TAKT KÖYÜ( HEWRAMAN Kürt köyü): 

Burası doğası özellikle bahar aylarında çok güzel olan ,dağlık bölgeye verilen ad. Tepelerin yamaçlarında teras evlerinden oluşmuş yerleşimler var. Birinin damı, değerinin balkonu oluyor. Yol üstünde de birçok normal yerleşimler var.

 URUMAN TAHT: Bu bölgede ki en ünlü teras evleri olan köy.

 1.Yol:Sanırım Sanandaj'ın Tahran terminalinden çok sık olan otobüs ile otobandan Merivan (Irak sınırına çok yakın)gidip oradan taksi ile 25 km geri gelip "Byakara" yerleşiminin "Uruman taht" a giden yol ayrımında inip tekrar otostop ile bir saatte köye varıyorsunuz. 

2.Yol:Sanandaj'ın sakız terminalinden taksi ile aşağı tarafta kalan genellikle zikzaklı ve güzel manzaralı Marivan yolundan sary abad'ı geçtikten sonra 2 saat sonra "Byakara"ya varıyorsunuz. Bu yol ayrımından dolmuş, taksi veya otostop ile (Çok giden var.) "Uruman Taht" köyüne varıyorsunuz.

 Biz bu yoldan taksi (300 Tümen)ile iki saatte gidip dönüşte Merivan'dan yine taksi ile (240 Tümen) yukarda kalan otobandan geri döndük.

 Ama zamanınız yoksa alt Marivan yolundan giderken iki tane "Turistik köy" levhasını göreceksiniz. Birine girebilirsiniz Bu bölgede birçok kat kat olan teras evleri olan köyler var. Doğal yapısı da çok güzel. Burada yetişen ters laleleri Mart sonu olduğundan göremedik. Nisan ortalarında alıyorlarmış. Zaten bu bölgeyi gezmek için meyve ağaçlarının da çiçek açtığı en iyi Nisan ayı oluyor. Ramazan olmasına rağmen yol boyu piknik yapıyorlardı. Yolda ki yerleşimde lezzetli bir kebap yedik. Yolun bazı bölümleri karla kaplıydı. Köyde önce en eski yeşil kubbeli camiye gittik. Buradan karşıda kalan teras evlerin manzarası çok güzeldi. Buradan köyün içine gittik. Evlerin damı(Diğer evin balkonu), yağmura karşı ziftli kağıtla kaplanmıştı. Pencereler genelde akrebe karşı lacivert veya yeşil renge boyanmış. Çünkü akrepler, bu renkleri kırmızı gördüklerinden ateş diye yaklaşmıyorlarmış. Arada ki ana yollar hariç, insanlar dik merdivenlerden evlerine gidiyorlar. Köye doğal gaz gelmiş. Çok yeni ev yapıldığından biraz özelliği gitmiş. 

Ana yol üzerinde birçok alışveriş dükkanları vardı. Özellikle burada yetişen bir ağacın dallarından örülmüş koyu renkli sepetler güzeldi. Yöresel renkli, allı pullu Kürt giysileri çok güzel. Arkadaşım burada 250.000 Tümene, güzel bir eşarp aldı. Erkeklerin keçeden yapılmış omuzlarının üzerine gelen geleneksel boynuzlu kahverengi yelekleri var. Yazın serin, kışın sıcak tutuyormuş.

 Köy, dindar olduğundan fotoğraf çektirmek istemediler. İsfahan -Agha Seyed d ‘ e çok benziyor. Daha varlıklılar ve daha temiz. Unesco'nun korumasında.

 Buradan zikzak yoldan giderek tepeden çukura inerek 8.5 km inerek SELİN köyüne de inebilirsiniz. 3000 yıllık Bahtiyari Kürtlerinin oluşturduğu bu köyde, Halı dokuma, hayvancılık ve tarım çok gelişmiş : Genelde Sünniler yaşıyor .İki tarikat var.

 1- Abdul kadir aşireti: Bu tarikatta ki dervişler saçlarını kesmiyorlar. 

 2- Nakşibendi: Normal. Bu tarikatlar şişleme, taş yeme vücudunu kesme vb. gibi saçmalıkları var.) Bu bölgede iki bölge dışında Kürtler yaşıyor. Burada dervişler yaşıyor. Karşıda ırak görünüyor.

 Urman Takt köyü 3 bölgeden oluşuyor. Bir tanesi Irak tarafında. Dilleri farsi'ye benzelerse de farklı Kürt lehçesi ile kullanıyorlar. DÜĞÜN ZAMANI  çok kalabalık olduğundan çadırını götür. Bin Yıllık Düğün(Tam olarak nerede olduğunu bilemedim): Pir Şar Liyar :Kralın damadı adına yapılan düğünler. Her yıl, asıl düğün, ocak ayının sonunda . mayıs ayının başında da da konsey(Kunsey) adlı benzer merasim oluyormuş. Asıl düğün: Pir Şar , derviş olduğu kabul ediliyor. Padişahın dilsiz ve duymayan kızı daha köye yaklaşırken iyileşmiş. Padişah kızını vermek istemiş ama pir fakir olduğundan herkes bir şeyler getirerek bu düğünü yapmışlar. Hala da pir in düğünü her yıl yapılmaya devam ediliyor.

 Konsey Merasimi: İslam gelmeden önce burada konsey yardımı ile adaletli seçimler yapıyorlarmış. Zamanında herkesin adı bir meyve adıymış. Birisini idari konuda seçerken Konseyde kim kime oy vermek istediğinde kişinin adında ki meyveyi koyarmış. Zamanında ki konseyi anmak için yapılan merasim.. Düğünde yer kapmak için önlerde yer kapmaya çalış.

Merasim: Kadın ve erkekler farklı yerlerde. !000 tef adına toplu Bir arada tef çalıyorlar. Acık alanda ki tören bitince pir ‘in türbesine gidiliyor. Burada bağlanan çaputlarda bir düğümü açıp bir tanede bağlıyorlar. Sunni kabirleri, bizde ki ile aynı, Şiilerden farklılar.)Pir’in kabrinin içine girilmiyor. Köyün manzarası buradan çok güzelmiş. Burada ki kutsal taşı 1000 yıldır kırıyorlar ama hiçbir zaman kırılan parçalar alınsa da eksilmiyormuş. Aslında taşı kıramıyorlarmış. Küçük taşları kayalara yapıştırabildiğinizde dileğiniz oluyormuş. Burada içi cevizli ekmeği dene. Yani medelere dayanıyor. Kan davaları ancak kız alıp verme ile barış sağlanıyor. Lur ve Bahtiyarların yollarında üst üste taşlar ,hacet gidermek için göreceksiniz. 

 IV-HAMEDAN 

 Eğer otobüsle geliyorsanız terminale gitmeden baba Tahir tomb'una yakın ininiz.

 1-Baba Tahir tomb Yakınında 

2-Alavin tomb Yakınında 

3-Hikmethane, müze ve Ermeni kilisesi(Müzedeki Darius dönemi taş çivi yazıları çok ilginç),Ermeni kilisesi Humeyni Meydanı çevresinde

 4- Ebû Ali Ibni Sina'nın anıt mezarı: İranlı meşhur tabip ve filozof . Anıtmezarın planı İslamî-İran mimarîsinin en eski binası olan Kavus Kümbeti örnek alınarak bir takım cüzî değişikliklerle yapılmıştır. 5-Ester and Mordechai tomb(2500 yıllık sinagog) 

6-Kale müzesi Hamamı: Artık kapanmiş. 

7-Cuma camisi(Eskisi daha güzel.Ici tamir edildiğinden goremedik.)

 8-Kapali çarşı 

9-Genc-nâme Yazıtı: Merkeze 5 km   ve Hoşayar zamanından kalan Gen-nâme yazıtları, Elvend dağının kayalıkları üzerine kazınmıştır. Her bir yazıt üç sütun ve yirmi satırdan Antik Farsça, Babilce ve Antik İlamî dilinde yazılmışlardır.

HAMEDAN  UZAK YERLER

1-Alisadr cave:  

Sehre 65 km uzaklıkta. Giriş yerliler için 185 TM. Turistler için 500 T.M. Kayıklarla mağaranın içinde su ile gidiyorsunuz. Tekneden inip 142 merdiven çıkıp çevreyi gezip tekrar kayıkla geri dönüyorsunuz. Dünyanın en geniş mağarasıymış. Oluşumlarda çok ilginç. Kesinlikle çok güzel. Kaçırmayınız. Buradan şehre dönerken

 2-Lalejin: 

Çanak, çömlek yapılıp satılan satılan yerleşim. Satın alabileceğiniz çok güzel hediyelikler bulabilirsiniz. Ben taş çömlekler ve mangalı sevdim. Minakari sanatında ise toprak kaplar kabartma usulü ile boyanmış. 

 3-Ganjnameh:

Şehrin diğer tarafında 7.5 km uzaklıkta. Şelale var. Teleferikle yukarı çıkabiliyorsunuz. Yine darius'un taş tabletlerini görebiliyorsunuz.

 Hamedan -Khorram Abad(230 km)

 V-LORISTAN EYALETÌ

Bu eyalette yaşayanlar farsi diline çok yakın ilan farklı lor dilini konuşuyorlar. Şiiler. Lurlar, genelde açık renkli gözlü ve kahverengi saçlı oluyorlar. Kahverengi keçeden uzun ceket.

 1-KHORRAM ABAD

Luristanin başkenti.

 1-Falk olaflak fort: Giriş 20 Tümen. Biz ,yerliler için bilet aldık. İçindeki iki müzede çok kapsamlı ve güzel. 

2-Savefi köprüsü

 3-Gerdab sangi(Sasani zamanından kalma sarnıç. İnsanlar su ihtiyacını karşılarlarmış.

4 -pol shekasteh(Kırık köprü): Sasani zamanından kalma.Merkezde.Yaninda modern yeni bir park var. 5-keyw lake: Merkeze 3-4 km.

 Khorram abad---andimeshk(180km)---Soustat(35 km)

 Direkt andimeshk'e otobandan giderseniz yol daha kısalıyor. Eski yoldan aktarmalı da gidebilirsiniz.

 ANI:Biz Şuş'a giderken bir Kürt ailenin aracına bindik. Nevruz nedeni ile pikniğe gidiyorlardı. Bizi de davet ettiler. Piknik yerine giderken evin bayanı üç top oto ırmağa atti.Naylonunu da olduğu yere fırlattı. Daha sonra tüm ailesi de geldiler. Birlikte şeker pancarı tarlaların yanında kocaman ağacın altına sergiler r. Ateş yakıldı. Kebaplar yapıldı. Sofra da yok yoktu .Bizi bırakmadılar. zaten yorgunduk. Planımızı değiştirdik. Kocaman evlerinde yemeye ve keyfe devam ettik. Akşam tekrar uzun naylon üzerinde sofralar kuruldu. Tüm aile birlikte yedik. Aksam sabah kahvaltısı için uzun zaman harcayarak keşkek hazırladılar. Sabah ayrıca tandırda sıcak ekmek yaptılar .Biz çok mahcup olduk. Ne yapacağımızı bilemedik. Birde bir dolu hediye vermeye kalktılar. Yerimiz yok diye kabul etmedik. Harika insanlardı. kahvaltıdan sonra üç araç ile Şuş'u ve Zigurat'í gezdik. Onları tanıdığımıza çok mutlu olduk. 

 VI-KUZİSTAN EYALETİ 

 Bu bölgede de genelde yine farsı diline yakın farklı dil konuşan Bahtiyarlılar yaşıyorlar. 

 -BAHTİYARLAR: Kuzisistan eyaleti ,başkenti Ahwaz. antika şehrinde göçebe olarak yaşıyorlar. Taş evlerde çok süslü evlerde yaşıyorlar. Elektrik ve suları var. Çadır da da yaşayan göçebeler var. Lor bahtiyarılar zagros dağlarının eteklerinde yaşıyorlar. Çok eşli oluyorlar. Koyun derisinden yayıkları var. Bahtiyarlar da çok misafirperverlermiş. Koyun kesiyorlarmış. Koyun yününden yapılmış Geleneksel kıyafetleri var. Debit denilen şalvar ve oğlak yününden yapılan persopolis te görülen iapkalar giyiyorlar.

 Şus----Şuşstar(76km)---Ahvaz

 1-SOUSH(ŞUŞ)

 1-Kalenin altında ki Müze:9'da açılıyor. Paralı. Biz yerlilerle gittiğimizde, kapıda ki tanıdık ücret almadı .Kesinlikle görülmeye değer.  

2-Kale:Dışardan çok görkemli ama içinde görülecek bir şey yok. Hemen yakınında ki saray kalıntıları da çok ilginçti. yapıların duvarları bir metreydi. 

3- Daniel peygamberin kabri: Hemen müzenin karşısında aynalı türbe. Buradan 30 km uzaklıkta olan

 2-ZİGURAT

Giriş ücretli. Çok tanrılı ve dünyada ki az sayıdaki bu zigurat'ı kaçırmayınız. Merdiven şeklindeki Meksika'da ki benzerlerinden farkı bu piramit şeklinde ki zigurat'ın tepesi düz. Bir metre kalınlığındaki çevre duvarları da ilginç

3-SOUSTAR

Burada tüm tarihi yerler Sasaniler döneminde kalma 

 1-Degirmenler ve şelaleler: Giriş paralı. Irmakta botla gezme ücreti 75 Tümen. Sasani döneminde Kuram nehrinin suyu ile çalışan birçok değirmen varmış. Su, kalıntılar, selaleleri ile burası çok etkileyici. Irmak kenarında: 

2-Bande mizan: Sasani döneminden kalan köprü. Hala kullanılıyor. 

3-Salasel castle: Giriş ücreti 20 Tümen ama çok güzel.Nehir suyunun aktığı kayaları oyarak yapılan tünel çok ilginç. Biraz ileride 4-Shadervan bridge *Mescid Süleyman : burası yerleşimin adı. Çok eski bir yerlesim. Eski köyleri varmış .Ama biz uğramadık. . 

4-AHVAZ

 Ahwaz -----Serrakiye(265 km=3.30 saat) Irak’a yakın bu bölgede Araplar yaşıyor . Erkekler ve kadınlar uzun elbise giyiyorlar. Ahvaz'dan geçen kuram nehrinin üzerinde 8 köprüden başka görülecek yer yok.Biz en eski beyaz köprüde indik. Aşağı ırmak kenarına indik. Balıkçı tekneleri vardı. Çevre çok pisti. Buradan taksi ile Abadan terminaline gittik.

Ahwaz -----Serrakiye(265 km=3.30 saat)

 A-SERAKHYE KÖYÜ

Bu köy de tamamen Araplar. Bu su köyüne gitmek için Ahvaz'da ki dört terminalden biri olan "Abadan Terminalinden "otobüs ile Shedagan'a gidiniz. ahvaz---Shedagan(118,km)---Serakhye Köyü (13 km)(Veya esentepe dört yol ağzına kadar aracla gidip oradan otostop ile köye gidebilirsiniz) 

 Not: Yol Shedagan'a döndükten ve Shadagan'a 13 km kala yol üstünde Serakhye köyünü göreceksiniz. İster burada yayan köy içini ve su kenarlarını gezebilirsiniz. Kayık ile suda gezmek isterseniz kayık kira ücreti 400 Tümen.

Yalnızsanız gelen gruplara katılarak ücreti paylaşabilirsiniz. Aslında şu yolları çok güzel ama bu kadar pis olunur. Ahırlarda ki hayvan pislikleri direkt suya karışıyor. Çamurdan mangal yapıp boyayıp satıyorlar. Erkekler 50 yaşından sonra olgunluk anlamına gelen geleneksel eşarpla başlarını sarıyorlar.

 Shedegan---Abadan,(65 km)---Şiraz(558km,9am,10 am,9pm otobüs ü var .Fiat 400 Tümen.)

 5-ABADAN  

İçinden iki nehir geçiyor. Türkiye'den doğan Dicle ve Fırat birleşerek şaattularap adını alan nehir burada ırak ve İran sınırını oluşturuyor. Bu sınırı oluşturan suyun hemen karşısı Irak. Ama suyun içi ve kenarları çöple dolmuş .

İki Müslüman ülke bu su için 8 yıl savaştı. Her yıl 8000 kişi öldü. Toplamda tüm ülkede 200 000 kişi öldü. ülkenin en büyük rafinesi bu sehirde. Bunun dışında büyük bir şehir görülecek başka bir yer yok sayılır. 15 km ilerisinde bu şehir ile birleşmiş olan 

 6-KHORAMSHAR 

 Karun nehri, en son buradan geçip körfeze dökülüyor. Daha düzenli ve temiz. İran-Irak savaşında yerle bir olduğu için yeniden düzenlenmiş. Bakımlı sayılır ama buradan da geçen Karun nehri kenarı kokuyor. Hemen nehrin karşısında ücretsiz gezilen savaş müzesi var. Önden kapalı görünüyordu. 

Tesadufen arka taraftan geçerken açık olduğunu öğrendik. Simdi bu yazıları burada yazıyorum. Arap askerlerle de kapalı olduğu için tartıştık. Yine şehir içinde savaş anıtını görebilirsiniz. 

Abadan---- Şiraz (Nevruz nedeni ile otobüs bulamadık.Son anda şansımıza gece otobüsü bulduk.

 VII-FARS EYALETİ

Buranın etrafında geleneksel elbise giyinen Kaşkay Türkleri yaşıyor

1-ŞİRAZ

 Falode Shirazi(Şiraz'a ait yerel dondurma)

 I-Loft AliKhan Zand Caddesi:hepsi birbirine yürüme mesafesinde. Şehri gezmeye merkezden değilde vekil pazarina yürüme mesafesinde olan Pembe Camii'den sabah erkenden başlayınız. Çünkü sabah ışığı ile çok güzel görünüyor. Buradan Vekil pazarına doğru yururseniz sırasıyla 

 1- Nasır ol-Molk Mosgue(Pink Mousge)(Müzesi): Giriş 100 000 Tümen. Harika 

2-Narenjestan Ghavam (Museum): Giriş 250 000 Tümen. Tek kelime ile harika

3-Zinat Al Molk house ve müzesi 

4-Khan School(Medrese): Giriş tadilatta olduğu için 10 T. 

 5-Shah Chetagh (Şah Çerağ)Shrine: Şiîlerin sekizinci imamı Hazret-i Ali bin Musa Er-Reza ’nın kardeşine verdiği isim. Türbe, ayna ve alçı işlemeleriyle muhteşem. Kapıları gümüş. A-Sayed Mir Mohammed Shrine(Işığın Kralının Türbesi)İmam Rıza'nın diğer kardeşi

 5-Vekil Pazar 

A-Saray Moşhir(Kervansaray): Alışveriş dükkanları var. Özellikle üst katında el işçiliği yapılıp satılıyor. Pazarın hemen dışında

 B-Vekil Hamamı: Giriş 250 000T.Yerlilere 30T. Hemen ilerisinde

 C-Vekil Mosgue:Giriş 200 T.

 6-Pars(Farsi ) Müzesi: Giriş 250 T. Müze çok güzel. İçinde Kerim Han'ın kabri var. Hemen ileride 

7-Kerim Han Kalesi: Giriş 250 000 T. Buradan hepsine taksi veya otobüs ile sırasıyla 

 8-Saadi's anıt mezarı: Giriş 250 000T.

 9-Stone Museum

 10-Quran Gate 

11-Hafız'ın anıt mezarı: Giriş 250 000T. 

12-Eram Garden: Giriş yerli ve turiste 30 T 

13-Afif Garden: Giriş 40.000 T. Bahçede ki köşkler çok güzeldi ama kapalıydı. Bahçelerin kendileri ise sıradandı. 

 ŞIRAZ DIŞI 

 1-Ghalat Old City: 

Şehre 35 km uzaklıkta. Aslında burası, sırtını dağlara vermiş, gösterişli kerpiç evleri ile zamanında harikaymış. Onarılan binaların yanında bakımsızlıktan yıkılmış binalarda var. Burası özgürlükler yeri olmuş. Gelen kızların çoğunun başı açıktı. Ayrıca Mariuna kullananlarda vardı. Ara caddelerde ki kokusu keskindi. Otantik hotel, restoran ve kafeler var. Merkezden geçen ırmak boyu insanlar piknik yapıyorlardı. 

 ETNİK GRUPLAR İRAN KAŞKAY TÜRKLERİ (fars.Buşehr, İsfehan,Huzisistan ve Kuh-giluye eyaletlerinde yaşıyorlar. Az kısmı Çadırlarda göçebe yaşıyorlar. Çat pat Türkçe konuşuyorlar.1-2 milyon nüfusları var. Ama küçük çocuklar farsi konuştuklarından dillerini unutmaya yüz tutmuşlar. Azerbaycan savaşlarında 4-5 bin kaçak yollardan Kaşkay Türklerinden katılanlar olmuş.

 Şiraz----Firuzabad (GİTMEDİM.GİT)veya ceverek köyünde Kaşkay Türklerin çadırlarında kalabilirsiniz. Çoğu şehirlerde yaşıyorlar. Çok az bir kısmı çadırlarda göçe göçe yaşıyorlarmış. Hayvancılıkla uğraşıyorlar. Keçi kılında yazlık ve kışlık çadırları var. Göçerken okullarını da götürüyorlar. İçlerinde öğretmeni de götürüyorlar. Artık kamyonetlerle göçüyorlar. Çat pat Türkçe konuşuyorlarmış .Burada obalarda ,çadırlarda yaşıyorlar. 

Çadırları çok güzel. Geleneksel dokuma yapıyorlar. içme sularını keçi tulumunda saklıyorlar. Çok soğuk tutuyormuş. Kuru peynir yapıyorlar. Erkek ve kadınlar nargile içiyorlar.

 Şiraz-----Firuzabad(112 km=2 saat)

 Siraz--- Yazd yol üstü gezilecek yerler:

 Şiraz---Persopolis (55 km---Nakş ı Recep(3km,giriş 250 T.)---Nakş ı Rüstem (3km)---Pasargat(76 km) burada Isfehan veya Yazd'a devam edebilirsiniz.

Marvdasht'ye veya Pasargat otobüsüne sabah erkenden binip Persopolis ayrımında inip geri kalan yolu otostopla gidebilirsiniz . Veya terminalin yanında ki taksilerle en az kişi başı 100 Tümene gidebilirsiniz.

 Pers Kralları (Ahemeniş hükümdarları:

 M.Ö558-330) 1-Cyrus (M.Ö521-486,Mezarı Padargat'ta) 

2-Darius 1 

3-Xerexes(Haşayar)-,,(486---64 BC )

 4-Artaxerexes(Ardeşhir, (466---24BC ,mezarı Persopolis'te) 

5-Darius 2((424---404BC,Mezarı Nakşı Rustem'de) .... .... Darius

 6(Sonuncusu)

 Persopolis:

Giriş 300.000 olmalı. Yerliler için 40.000 Tumendi

.Biz de bu fiyattan girdik. Ardeşhir ve Darius3 'un tepelerde kaya Mezarları var. 

 Najşı Rüstem:

Sağdan sola kaya mezarları olanlar: 

 1-Xerxes (486---64 BC ) 

2-Great Darius(522---486BC) 

3-Artaxerxes1 (466---24BC)

 4-Darius 2 (424---404BC) 

5-Zerdúş Binası: 2500 yıllık bu Yapı, Zerdüştler için kutsaldır. Bu binanın pencereleri ise Zerdüşt ayinlerine göre ölülerin yerleştirilmesi için yapılmış .Yine içeride mum yakmak için bu pencereler kullanılmış. 

 Pasargat:Kourosh Kabir'i var. 

ANI: Persopolis'e giderken bindiğimiz taksideki "Seyedan.koh" ta evi olan genç bizimle indi. Persopolis'i birlikte gezdikten sonra arkadaşı araç ile geldi. Her yeri birlikte ve yereller için bilet alarak gezdik. Çok yorgunduk. Dinlenmiş olduk.Bu gencin salça fabrikası vardı Yol üstünde önce fabrikayı gezdik. Daha sonra Nakş-ı Rüstem'den 10 km sonra Seyedan.koh'a gittik. önce ramazan olduğundan kebap ve bir şeyler alarak bir arkadaşının aile evinin bahçesinde öğle yemeği yedik.

 1-dastgah.chah.khalili:500 yıllık ağacını gördük .Etrafinda birçok havuz vardı.Dağlardan gelen su kanallarla Persopolis'e götürülüyormuş. Yine Persopolisteki kullanılan Taşlar da bu yerleşimin dağlarından çıkarılıp kullanlmiş. 

Pasagat'tan sonra biz Yazd' e doğru yola çıktık ama ancak Yazd'e 150 km kala Abarkoh'a kadar gidebildik.

 2-ABARKOH 

 Dünyanın en eski 2. Yerleşimi. Biz buraya kadar ancak gelebildik .Geç olduğu için Yazd'e otobüs veya taksi bulamayınca burada bizi buraya kadar getiren gencin ailesinde kaldık. Tesadüf oldu. Gezilecek çok eski yeri vardı. Hepsi kilden yapıldığı için şehrin tamamı aynı renkten. 

1- 4000 yıllık büyük Selvi ağacı. Cevresi de çok güzeldi.

 2- buzluk: Eski zamanda Da soğuk su ihtiyacını karşılamak için hava sirkülasyonu olması için döne döne inşa edilmiş. Çok ilginç bir yapı. 

3- Agazade evi : Bu zengin Ağa'nın gacar evi, restoran ve cafe olarak kullanılıyor.

 4-eski cami: Yine kilden yapılmış bu eski caminin içini gezemedik.

 5-Ali gumbet: Buranın çevresi 3000 yıllık. Tepede ki kümbetin işlemeleri silinmiş olsa da güzeldi.

 

 VIII-YAZD

 Zerdüşlüğün Kabesi İslamiyet’ten önce ülkenin resmi dini, insanlık tarihinin ilk tek tanrılı dini kabul edilen Zerdüştlükmüş. Zerdüştlüğün 3 temel inanış :İyi düşün, iyi söyle, iyi davran. 

Zerdüştlük'te su, toprak, ateş kutsal sayılıyor. Ateş: tapmıyorlar. Kutsal sayıyorlar. Su: temizliğin simgesi .Ateşgede deki havuzda Zerdüştler girmeden temizlenir Toprak Hava. Hepsine saygı duyuyorlar. Günde beş kere ibadet ediyorlar. Dini bayramlarda geleneksel kıyafetlerini giyiyorlar. Zerdüştlük: tek tanrılı, dünyanın en eski dinlerinden. Dinin peygamberi olan Zerdüşt, bir mağarada 10 yıl yaşayarak tek yaratıcıyı kendi kendine buluyor.

 Gata: Kitapları. Zerdüşt peygamberinin Allaha sordukları sorular. Zaten daha sonra kendi kendine cevaplarını bulmuş.

ş. Aveta: ise Gata'nın bir parçası. Dua kısmı Ateşin bulma rivayeti: Güya kralın biri gördüğü kara yılanı öldürmek için attıkları taş başka taşa çarparak kıvılcımla kuru otlar yanmaya başlıyor. Ateşi isteyen herkese vererek paylaşıyorlar. Daha sonra dışarıdan gelen saldırılar. Önce ateşlerini söndürmek ve kaybetmek istediklerinden Ateşi Yezd’e götürüyorlar Ateşe, aydınlığa veya Güneş’e bakılarak ibadet ediliyor. Çünkü ,Işık ve aydınlık ,Tanrı Ahura Mazda’nın fiziksel temsili olduğuna inanılıyor. O nedenle ateşgede içerisinde tarihi bin beş yıllık bir geçmişe dayanan ateşin sürekli yanar halde olması gerekmektedir.

 Festival: Kocaman ateş yakıp Zerdüştler etrafında toplanıyorlar. 

 Festival: Birbirlerine su attıkları festival. Zerdüştlerde her ay adı gün ile aynı olan günlerde bayram yapılıyor. Müslümanlar girmesi yasak. Reklamı olmasın istiyorlar.

 Not: Bu şehir çöle yakın olduğundan çok sıcak oluyor. O nedenle müzeler hariç dükkan ,vb. 13 ile 17 arası kapalı oluyor. Özellikle bu saatlerde eski şehir ölü gibi oluyor. İnsanlar evlerine ögle yemeği yemeye ve uyumaya gidiyorlar. Aksama doğru canlanıyor. 

1 -Issizluk kuleleri:

artık paralı giriş 180000 tümen. Sessizlik kuleleri: Şehre uzak ama kestirme yolu da var. Yezd eyaletinin içinde birkaç tane sessizlik kulesi var. Bakımsız kalmışlar. Toprak kutsal olduğundan gömmüyorlar. Ateş kutsal olduğundan yakmıyorlar. Ölülerini sessizlik kulelerine getirip merdivenlerden(Turistler için sonradan yapılmış) çıkarak(İki tane) birinin merdiveni yok. Dahne denilen yerin ortada bırakıyorlar. Birisi erkekler diğeri kadınlar içinmiş. Vahşi hayvanlar yiyor. Böylece hava, su ve toprak kirlenmemiş oluyor. Kurt .köpek vb. vahşi hayvanlarının girmeleri engelleniyor. Çünkü hastalıklarının dağılmasını engelliyorlar. Şehire uzak olduğundan buraya yürüyerek geldiklerinden iki gün dinlenmek için yerler yapmışlar. Şah veya Humeyni zamanında bu yöntemleri yasaklandığı için artık ölülerini gömüyorlarmış. Kulelerin yakınında mezarlıklarını da görebilirsiniz. Özel izinle girebiliyorsunuz. Yine bedenleri toprağa değmemesi için önce kireç dökülüyormuş. Kapı devamlı görevliler tarafından kapalı tutularak sadece yukarıdan vahşi kuşların gelip yenmesini sağlanıyor. Artık tamamen kurumuş kemikleri daha sonra belli bir yere koyuyorlar. 6 km ileride şehir merkezine daha yakın 

2 -Atesgade :

Giriş 130000 T. Ateş Tapınağı : Burada ki ateş hiç sönmüyor. Görevliler habire yeniliyor. İnsan nefesi kirli olduğundan ateşin olduğu her yerde görevliler maske takıyor. Burada Zerdüşt peygamberin fotosu var. Zerdüştlerin mezarlığı da burada var

3-Amir Çakmak Meydanı: Eski yazılarımda gezilecek yerler yazılı. Zorkhane gösterisi 45 dakika sürüyor .Kişi başı100 T. Hemen yürüme mesafesinde  

4-Eski Şehir: Kerpiçten geleneksel evleri, camileri vb. çok etkileyici. Çoğu ev restoran, kafe veya otele çevrilmiş. Hepsi de çok güzel. Bu kerpiç evlerin arasında yürümek bile keyifli. Tabelaları takip ederek istediğinizi gezebilirsiniz. En gezilmesi gereken yerler sırasıyla

 1-JameMosque

 2-Seyed Roknadzn Moseluem 

3-Kohan kashane Hotel: Burası kalmak için en uygun hotel. Diger geleneksel oteller çok daha güzel. İçlerini gezebiliyorsunuz. Çay ikram ediyorlar. 

4-Fahadan Hossyniye Hotel: En alt katta su kanallarını gör. Çatıdan da çevrenin manzarasını seyret.

 5-Lariha House: Giriş 150.000T.Yeteller için 20.000 T. Özellikle devasa semaverler çok ilginç. Binası da güzel. Farklı sanat dallarının yapılışını görüyorsunuz. Satın alabilirsiniz

. 6-Alexander Prison(Zia-i ye School): Giriş 150.000 T. İskender'in hapishanesi daha sonra okul olarak kullanılmış. 

 7-Boghye Davazde 1.Imam: Kapalıydı. İçinde mozolesi var. Yanın da Hüseyine var.

 8-Art House 

9-Koshike Watermill : Aralarda gezebileceğiniz tüm yerlerin tabelalarını göreceksiniz.

 V- dol Abad Bahcesi 

 YAZD SEHİR DIŞI 

 1-İstetseniz 46 dakikalık araba yolculuğu ile çöl ziyaret edebilirsiniz.

 2- Yazd--- Kirman yolu üzerinde Yazd-Saryazd-Mehriz 

3-Yazd - İsfehan yolu üzerinde 

 Yazd---Mezra Kalantar (Zerdüşt köyü)(38 km)---Kharanagh(Ana yoldan iceride)---Chak chak(Anayoldan iceride)Meybod---Naein Old City(118km)---İsfehan(154 km) 

1-Mezra Kalantar (Zerdüşt köyü):

Anayoldan 10 dakika araç ile içeri girdiğinizde. 

Ateşgade'ye giriş 100 T. Aslında Ketpicten yapilmiş köy çok ilginç.Arife günü olduğundan geri dönerken araç bulamayacağımız düşünerek gittigimiz araçla Meybod'a kadar geri döndük. 

 Birçok Zerdüş köyü var. Müslümanlarla birlikte yaşıyorlar. sadece zerdüşlerin yaşadığı bu köyde  haşhaş ve safran gibi bir şey ile geleneksel yemekleri var. İran ve Irak savaşında her türliü halk savaşa katıldığından şehitler var. Zerdüştlükte şarap içmek serbest. Kalmak için hostel var. Hostelin odalarının unsurları yine dört unsuru gösteriyor. Bir tanesinde adı hayat. Eğer dört unsur olmaz ise hayat da olmaz. İyi düşün. İyi söyle. İyi davran. 

Zerdüştlerin Farsi dilleri Arapça ile karışmış bir lehçe. Köyde iki kişilik ve 7 kişilik iki tane hamam var. Bu köyde 20 kişi yaşıyorlar. Önceden burada Müslümanlarla birlikte yaşıyorlar. Genelde Behram ismi çok kullanılıyor. 

 Zerdüşt takviminde her günün farklı bir adı var. Ayın belli dört gününde(Nebor günlerinde) et yemiyorlar. Bayramlarda Gehamber denilen yerlerde dua ediyorlar. Burada yardım ediliyormuş. Dua okuyup yemek dağıtıyorlar. İki hastelden birinin Pakize isimli odasında ölenler için dua okuyorlarmış.   İran'a İslam girince(Arap saldırısı)sasani kralının oğulları bir tarafa kaçıp bir dağa yerleşmişler. Bunlar o nedenle Müslüman olmuyorlar. Oralarda yaşıyorlar. Zerdüştlükte 7 tane kutsal yer var. 1-Çekçek’in kabri. İki dağın arasında.100 den fazla dik merdivenlerden çıkıyorsunuz Burada kesinlikle ziyaret sırasında tütsü yakmalısınız. Kabri yok. Kayaların içinde olduğuna inanılıyormuş. İçinde de yeşeren ağacı görünüz. Bu dağlarda saklanan kralların oğullarının kabirleri varmış. 

 2-Kharanagh: Çok eski kale var. 

3-MEYBOD

 Tarihi şehir. Eski şehire yolun sol tarafından biraz içe girmeniz gerekiyor. 

1-Narin Castle: Giriş 100 T.

2 -Kabootar Khan(Kuşhane): Giriş 100 T. Çok ilginç.

3 -Kervansaray: Giriş ücretsiz .El sanatları sergileniyor. Karşısında 

4-Yakhchal(Buz evi): Giriş 100 T. Kapıdan da görülüyor. şehrin bitiminden biraz ileride İçe doğru ilerlediğinizde 

 5-Chak chak: Bu yerleşim Ardakan Çölünün icinde.300 basamakla dağa tırmandığınızda Zerdüşt mozalesine varıyorsunuz. 

6- Naein: Eski bir yerleşim. Gitmeye değer olmadığını söylediklerinden gitmedik. 

 IX-İSFEHAN 

 Bu şehirde gezilecek yerler:

 1-Nakş-ı Cihan=Şah Meydanı(Eski adı)=İmam Humeyni Meydanı(Yeni adı)' yakın olduğundan buradan başlayabilirsiniz.

 eski yazılarımda detaylı yazmışım. Turistler için tüm girişler nevruz(Yeni yıldan) sonra 100.000T'den 250.000 Tümene çıkmış. Yerlilere ise. 30.000T. Flowers Garden girişi 300000 T. Yerlilere ise 60.000T. Kelbasri Tomb: Kapalı olduğundan gidemedik. Irmağın suyunu Mollalar yakın Arap ülkelerine verdiği için hiç su olmadığından köprülerin de özelliği gitmişti. 

1-Mollabashihouse(Matamedi House): Bu harika ev artık otel olarak kullanılıyor. Kalan yoksa 200000Tumen'e gezdiriyorlar. Ya instegram'dan ya da telefon açarak otel rezervasyonu olup olmadığını öğreniniz. Ona göre gidiniz. Kesinlikle burayı görmeye çalışınız.

 2-jarchibashi Hamam: Şimdi restoran 

3-Ghshva Khaneh HafMzra in Bazzar 

*Geleneksel yiyebileceginiz yemek: AbGoo SHt veBeryani 

X- KAŞAN 

Burada ki tüm konakların giriş ücreti turistler için 150.000 Tümen.

XI-QOM 

1-Holly Shrine(Haram Maduma): 7.İmam Musa Kazım'ın kızı ve 8 İmam Rıza'nın kız kardeşi Masume için yapılmış devasa yapılar zinciri. Burada ki Türkçe bilen görevliye "Nedir bu kadınlara yaptığınız eziyet. Zorla kapatıyorsunuz kadınları" dediğimde "kadınlar kapanmalı. Ama siz bizim neyimize bakacaksınız. bakacak bir tarafımız yok" diyerek iyi bir kılıf uydurmuşlar

2 -Artık Jamkaran'faki Mehdi'nin geleceği kuyular kapatılmıştı.

3 -Zand house'de kapalıydı.

 -ANI: Humeyni'nin evine gittiğimizde Mollalar bize video izletmek için odalarına davet ettiler. Türkçe bilen görevli aracılığı ile aklımdan geçen her şeyleri mollalara sordum. Dinde zorlama olamayacağını, özgürlük, tüm insanlar için en temel ihtiyaç olduğunu, İranlıların mutlu olmadığını vs. .Sessizce ve tebessümle dinlediler. Sanırım yabancılara karşı ne kadar anlayışlı olduklarını göstermeye çalıştılar. Videoya aldılar. ayrıca tüm söylediklerimi, Humeyni'nin fotoğrafı olan kuşeli kağıda yazmamı söylediler. Telefonumu da istediler. 

 Qum---Tahran(75 T.) 

 XII-TAHRAN

 Not: Artık pazartesi günü de müze ve saraylar açık.

 Ulaşım: Artık metro hatları altı tane olmuş.Yine BRT otobüsleri de çalışıyor.

 -Tajrish pazarı: Kapalı pazar. Büyük pazarın kuzeyinde. Daha çok baharat ağırlıklı. -Vali Asr caddesi üzerinde sinema müzesini de girebilirsiniz.

Uçakla gitmek isterseniz: Tahran'da iki havayolu şirketi var.

 1-Tahran Humeyni havaalanı: Önce bulunduğunuz yerden metro ile "Shahed" metro istasyonuna geliniz.

Buradan havaalanına yarım saat süren metro sadece 5:30 ile 17: 30 aradı iki saatte bir geliyor. Beklememeniz için bu metro istasyonuna zamanında geliniz.

 Geri dönerken de yine bu metro hattı iki saatte bir kalkıyor. Havaalanına girerken tekrar 15000000T giriş ücreti alıyorlar.

 ANI:Arkadaşıma kaldığımız evin hanımı  internetten Tahran- İstanbul-biletini İran Ata havayollarından satın aldı. Soy ismi yerine doğduğu şehri yanlışlıkla yazdığını söyleyip havaalanında yanlışlığı düzeltebileceğimizi söyledi. Havaalanına gittiğimizde seyisim tamamen yanlış olduğundan yeni bilet almamız söylendi. Nereye başvurduysak, kiminle konuştuysak sonuç alamadık. Bileti alan hanıma ulaşsaydık düzeltebilecektik. Bizim iki gün önce 3000000 Tümene aldığımız bileti 7000000 Tümene, hatta uçağın kalkışı yaklaştığında 14000000Tumene çıkardılar. Bizim kredi kart çalışmadığından konturdaki adamın kartından çekilip bizde ona peşin vermemiz gerektiğini söylediler. Çaresiz ben birisine internetten yeni bilet baktırırken arkadaşım da Erzurumlu Türk ve İranlı eşini bulmuş.5900000Timene yeni bilet aldık. Koşturarak arkadaşı yolcu ettik.

 Bu arada benim de bulduğum İranlı Azerilere bilet alırdırmaya çalışırken Yeşil bantlı baştan aşağı simsiyah giymiş iki kadın ahlak polisi benim başımı örtmem gerektiğini söyleyince zıvanadan çıktım. Saçlarımı tutarak" önce hırsız bilet satıcılarınıza bakın. Başsımdaki bu kılların kime zararı var? " deyince yanımdakiler "Harici " diyerek ortalığı yatıştırmaya çalıştılar. 

Bu arada ben başımı kapatmayınca yanımda ki kızın açık boynunu kapatmasını söylediler. Bu kadar baskının sonunda İranlıların büyük bir kısmının ateist olması çok normal. 

Hatta bir İranlı kadın "Ortadoğu'nun dini,  Allah'ı yok" demişti. Sadece kendilerini kandırıyorlar.

 Tahran---Mashhad (Tren,13 saat,200 Tümen) 

ANI: Arkadaşıma uçak bileti alan hanım benim adıma sistem izin vermeyince mecburen kendi adına bilet almıştı. Tren istasyonuna ev sahibimle geldiğimizde gidemeyeceğimi, akşam için yeni bilet almam gerektiğini söylediler. Nereye gittiysek ya görevli yoktu yada doğru dürüst cevap vermediler. Biz de diğer kapıdan arkadaş biletimi gösterirken ben de yandan sıvıştım. Aynısını trene binerken de yaptık. Bundan sonra bir sorun çıkarsa da beni trenden atamazlar artık. 

XIII- HORASAN EYALETİ 

 İpekyolu Güzergahı

 I-Güney Horasan -Birnjand( Bircend)

 II-Merkez Horasan (Razavi Horasan) -Meshad

 III-Kuzey Horasan( Türkmen Sahra) Bojnourd(Bocnurd)=

 I- MERKEZ HORASAN 

 1-MASHHAD

 Bu şehir, ikinci gelişimde de beni şaşırttı. Zengin bir şehir olduğunu hemen anlayacaksınız. temiz ve bakımlı. Modern apartmanlar. Şehrin her tarafı çiçekle donatılmış. Daha önce gördüğüm ilginç objeler Nevruz zamanı yerleştirilip sonra alınıyormuş. Özellikle meydanlarında yine çiçekler arasında farklı objeler gördüm. Şehrin merkezi

 1) İmam Rıza Tomb(Haram-Astân-ı Kuds-i Rezevî): 8.imamın mezarı. Muhteşem. Yapı, 202 yılında, İmam Rıza’nın ölünce Harun Reşid’in mezarı üzerine yerleştirilmesinden sonra inşa edilmiştir. Yüzyıllar boyunca farklı kültürlerde eklemeler yapılmış 

 2) Reza Pazar 

 3) Nader Museum: 

 4) Koh Sang park 

 5-Torghabeh: Burası aslında turistik yerleşim. Başlangıcında bahçesi var. Çevresinde de köyler var .Bunlardan biri  

 2 -NOGHONDAR VILLAGE: 

Kaldığım aile ile eTorghabeh' e yakın ırmak kenarı , çınar ağaçları altında bu köye piknik yapmaya gittik. Irmak boyu özel villaların yanında bizdeki gibi ırmak kenarında su üstünde oturabileceginiz işletmeler de var. 

 3-NEYSHABUR(NİSHABOUR) NİŞABUR(120 km) 

1-Hacı Bektaş-ı Veli : Gerçek ismi, Seyyid Muhammed bin İbrahim Ata'dır. İran'ın Nişabur şehrinde 1209 senesinde doğmuştur. 40 yaşına kadar burada eğitim aldıktan sonra Hoca Ahmed Yesevi’nin halifesi olmuş daha sonra Anadolu'ya yerleşerek bir çok talebe yetiştirmiştir. Kendisinin de bağlı olduğu "Ahilik Teşkilatı" ile, Osmanlı Devleti'nin kuruluş devrinde Anadolu'da sosyal yapının gelişmesinde önemli katkılarda bulundu. 1271’de Ana doluda vefat eden bu zatın doğduğu Nişabur kenti her gün onlarca ziyaretçinin akınına uğramaktadır.

 2- attar Kabri(şair) 

 3-Kemalü’l-Mülk: 

 5-Wooden Village-Wooden Mousqe: 

6-Qadamgah 

7-Chasem Abad(İsmaili Village): 

4- TUS(40 km)

1) Ferdowsi Tombs: Hekim Ebû’l-Kasım Firdevsî’nin kabri Fars edebiyatı tutkunlarının ziyaretgâhıdır. Tûs şehri ününü bu yüce şahsiyete borçludur. Anıtmezarın şu anki yapısı yeni dönemlere aittir 

2- Shajarian 'in kabri: Benim hayran olduğum bu şarkıcı da bu şehirde gömülmüş. Sesi, bana göre muhteşem ötesi. Son anda öğrendim. yoksa giderdim. 

 Not: Mashhad Turkmenistan elçiliğinde de yeşil pasaportumiçin vizeye ihtiyacım olmadığı halde   davetiye gerekli olduğunu öğrenince o kadar parayı vermek istemedim .İran -Mashhaf'dan Afganistan'a geçtim.

İran –Türkmenistan SINIR KAPISI

İran ile Türkmenistan arasında Sarhas  Lütfabad,  Bacgiran ve  İnceburun olmak üzere dört resmi sınır kapısı var. Ama İran’dan Bajgiran sınır kapısını kullanarak Türkmenistan’a giriş yapmak yolu kısaltıyor. Sınıra olan yolun son 50 km si ise bozuk ve benzinci yok.

 İran ile Türkmenistan  arasında Bajgiran sınır kapısın en rahat geçiş yapabileceğiniz sınır  kapısıdır. Yolu da  kısaltıyor. Sınıra olan yolun son 50 kilometresi  ise bozuk ve benzinci yok. Kuzey Horasan'da Türk mezarlıklarını görüp Türkmenistan'a geçebilirsiniz.

Tepki ekle