ÇİN
ÖNEMLİ: Çin’de internette Google, whatsapp, facebook gibi birçok sayfaya giremiyorsunuz. Bunlara güvenmedikleri ve yanlı buldukları için kendi sayfalarını kullanıyorlar.
Google yerine baidu, whatsapp yerine wechat, facebook yerine rennen gibi daha kaliteli hizmet veren sayfaları var.
Wechat’i kullanmak için ya Türkiye’den Türk telefonunuzla kayıt olmalısınız. Ya da Çin hattınız varsa Çin’de de kayıt olabiliyorsunuz. Artık bu hatla da kayıtlı arkadaşlarınla aynı whatsap gibi ücretsiz telefonla konuşabilir, mesaj, fotoğraf vb. gönderebilirsiniz. En önemlisi de kredi kartlarını telefona wechat aracılığı ile yükleyerek cüzdan olarak kullanıyorlar
Ancak Google girebilmeniz için VPN (vipen) satın almanız gerekiyor. Bu uygulamayı telefon ve farklı dört bilgisayarda kullanabiliyorsunuz. Ama Çin hükümeti bu uygulamayı da yavaşlatmış.
Uluslararası toplantı olursa internet yavaşlıyor. Güvenlik nedeni ile sosyal medyada fotoğrafınızı, isminizi ve şifrenizi değiştiremiyorsunuz. Eğer toplantılar da yavaşlama olduğu zaman whatsapp’ta resim ve videolar hariç sadece kısa yazılar geliyor veya gönderebiliyorsunuz.
Çin’e gitmeden önce internet konusunda önleminizi alınız.
SHANGAİ
Şangay,Doğu Çin Denizi kıyısına kurulmuş, 25 milyona yaklaşmış nüfusu ile dünyanın en kalabalık ve büyük liman şehirlerinden.
19. Yüzyılda küçük bir balıkçı kasabasıyken, ticaret ve yabancı sömürgelerin etkisiyle ülkenin ekonomi ve kültür başkenti olmuş.
Şu anda; Dünyanın en pahalı 6.şehri. Gökdelenleri ve modern ve şık alışveriş merkezleri, yüksek yaşam standarttı, gece yaşamı ile Pekin’den farklı olarak Avrupa şehirlerine benzese de yakından incelediğinizde yine de bir Çin şehri.
Benim Çin’e 3. Gidişim. Geri kalmış bölgelerini de görmüştüm. En önemlisi temizlik konusunda geriler ama Şangay’da tüm eksikliklerini toparlamaya çalışmışlar. Örneğin çöp ayrıştırma bilinçleri olmasa da ayrı çöp tenekeleri koymuşlar.
Serinlemek için Çin’in diğer bölgeleri de tişörtlerini göbeklerinin üstlerine kadar sıyıran adamları burada görmedim.
Çin’in diğer şehirlerinde küçük çocukların pantolonlarının ağı açıkta bırakılmış. Çişi gelen çocuk bacaklarını açıp işini hal ediyor. Hatta çantasından gazeteyi çıkarıp çocuğuna büyük çişini yaptırdıktan sonra gazeteyi katlayıp çöp tenekesine atan anne görmüştüm. Ağsız çocuk az da olsa Şangay’da da gördüm.
Kore’den sonra bana Çinliler çok sevimli ve güzel gelmediler. Bazı kızları hoş. Hatta beni çok kızdırdılar. Elinizde Çince yazılmış bir adresi bile sorsanız, “İngilizce bilmiyorum. Sory” deyip yollarına devam ediyorlar. Gençlerden çok azı yardımcı oldu. Ev sahiplerime sorduğumda” Yabancı dilleri olmadığından çekiniyorlar” dediler ama bana inandırıcı gelmedi. Hiç pratik değiller. Haritada sorduğum metro istasyonu için bile hemen telefondan bakmaya çalışıyorlar. Bu insanların bu teknolojiyi nasıl geliştirdiklerine şaşmak gerek. Sistem. Biz çok pratik zekâlıyız ama sistemimiz yok. Hiç olmadı da. Olacak gibi de değil.
O nedenle gideceğiniz her yerin, soracağınız her sorunun Çincesini bir bilene yazdırmadan adım atmayınız.
Saygılı olduklarını da söyleyemem. Aslında birçok kural Şangay’da Japonya ve Kore ile aynı. Metrodakiler daha çıkmadan içeri yer kapmak için dalıyorlar. Koltukların üzerinde “Hamilelere, yaşlılara, sakatlara ve bebeklilere yer veriniz” yazıyor ama yaşlılar ayakta gençler oturuyor.
TARİHİ
İlk yerleşimcilerin 13.yüzyılda gelmiş, uzun yıllar balıkçı kasabası olarak devam eden yerleşim, denizaşırı ticareti sayesinde gelişmiştir.
1800’lü yılların ortalarında ilk olarak İngilizlere karşı başlayan ancak daha sonra Fransızların da dahil olduğu yıllar süren ’’Afyon Savaşları’n dan sonra antlaşmaların sonunda Hong Kong 100 yıllığına İngilizlere, Şangay’ın bir bölümü de Fransızlara imtiyazlı bölge olarak verilir.
Japon istilasına karşı 1910’lu yıllarda, şehrin etrafını surlarla çevrilir. İlerleyen zamanlarda hızla önemli bir ticaret merkezine dönüşür.
Ancak, şehir tamamen yabancıların egemenliğinde gelişirken 1922’de “Çin Komünist Partisi” i kurulur.
1938-1945 yılları arasında, Japonlar şehri işgal ederler.
1949’da Sosyalist devlet idaresine geçilmiştir.
Komünizm anlayışı bizim bildiğimizden farklı. Tek gücün her tarafa yayılmasını amaçlamışlar ama özgürlük kontrol altında.
Bir buçuk milyara yakın halkın insanı idare etmek kolay değil ama sistemlerini kurmuşlar. Tıkır tıkır çalışıyor. İnsanlar düzeni bozmadıkları sürece özgürler. İstediklerini yapabiliyorlar.
Hele turist, ülkeden içeri girdiği anda kontrol altına alınıyor. Gizli işler çevirmesi çok zor.
Kadın ve erkek eşitliği var. Yazarken bile kendime güldüm. Benim ülkemde yok. Kadını da insan olarak görüyorlar. Her işte kadınlar da, erkeklerle aynı koşullarda çalışıyorlar ama aynı hakları da alıyorlar.
Tek çocuk aile ve aile büyükleri tarafından çok şımartıldığından gelecekte sıkıntılar bekleniyor. Gençler şımarık.
Metroda gözümle gördüm. Yaşlılar için kalkmayan Çinliler çocuklara yer veriyorlar.
Artık iki eş de tek çocuksa iki çocuk yapma hakları var. Eğer daha fazla çocuk yapmak isterseler devlete 50.000Y ödemeleri gerekiyor. Yoksa haciz ve hapis cezası var.
Çin’de parklar yaşam alanı olduğu için çok önemli. Özellikle yaşlılar, toplu olarak parklarda dans edip, spor yapıp müzik dinliyorlar. Kâğıt ve farklı oyunlar oynuyorlar. Duvarlarla çevrili parklar saat 10’da kapatılıyor.
PARA
1 dolar= 6.35 Yuan
Kredi kart geçmiyor. Belki kullanabileceğiniz büyük mağazalar vardır. Herkes telefonuna wechat aracılığı ilekredi kartını yüklemişler. Para taşımıyorlar
Döviz bürosu yok.
Paranızı bankalardan herhangi birinde bozdurmak zorundasınız. Fazla sıra oluyor.
O nedenle bankamatikten pasaportunuzu tarattırarak elinizde ki dövizi bozdurabiliyorsunuz.
Kartınızla da yuan çekebiliyorsunuz.
İKLİM
Havası puslu, nemli ve tozlu olduğu dan burada da maske kullanıyorlar.
Şangay gezmek için uygun aylar Mayıs-Haziran ve Eylül-Ekim arası.
Yağışı bol olduğundan şemsiyeleri hep yanında oluyor. Güneşte de kullanıyorlar.
YEMEK
Yeşil çay yağı, susam yağı çok kullanıyorlar.
Salça kullanmadıklarından soya sosları ile yemeklerini tatlandırıyorlar. Hatırı sayılır deniz ürünleri de tüketiyorlar.
Tofu(Soya peyniri)yu genelde bambu filizleri ile yiyorlar.
Joazi (dumpling): Çin mantısı. Buharda haşlanıyor.
Baozi: Sabah kahvaltısında yeniyor. İçinde domuz eti, ıspanak vb. ile yapılıyor. Mantıdan daha büyük veyuvarlak. Lastik gibi olduğundan ben sevemedim.
Genelde Noodlenin içine havuç, lahana gibi az haşlanmış sebzeler ekleyerek sabah kahvaltısında yiyorlar. Hatta içlerine birer santimlik kurutulmuş deniz havyalarını da ekliyorlar. İçine bir de haşlanmış yumurta atarlarsa kahvaltı hazır oluyor.
Haşlanmış bıldırcın yumurtası çok tüketiyorlar. Nedense haşlama suyu kapkara olduğu dan ben deneyemedim. Daha sonra öğrendiğime göre soya sosunda haşladıklarından haşlama suyu siyahmış.
Devamlı yanlarında sıcak su taşıyorlar. Boş veya çay atarak gün boyu tüketiyorlar. Hatta toplu yerlerde sıcak su verilen makinalar var.
Aslında Çin mutfağı gayet sağlıklı. Zaten kilolu olan çok az.
DİL
Artık zor olan Çince pinyin alfabesi ile daha basitleştirilerek öğretilmeye çalışılıyor.
DİN
Çoğu ateist, özellikle yaşlılar Budist.
ULAŞIM
Şehirde zıt yönlerde daha yeni, büyük ve işlek olan Pudong ve Hongqiao olmak üzere iki tane havaalanı var. Her ikisinden şehre metro ile ulaşabiliyorsunuz.
I-Pudong Havaalanından şehre ulaşım:
1-Metro ile: Hava alanı→Guanglan istasyonu(Bu istasyonda inip aynı hat olan karşı hata geçerek yolunuza devam etmelisiniz→Longyang istasyonu vardığınızda(Toplam 45 dakika sürüyor.) hat değiştirerek istediğiniz yere gidebilirsiniz.
2- maglev (Manyetik tren): Havaalanından ayrı bir hatla şehre gidiyor. Bazen hızı 400 kilometrenin üstüne çıkabiliyor. 3-Shuttle bus
II-Şehir içi ulaşım
1-Metro: 15 tane farklı hat ile hemen hemen her yere metro ile ulaşabiliyorsunuz. Tek istasyon için ücreti 3Y. İneceğiniz istasyon göre bilet fiyatı değişiyor. Metro hızlı ama bazen hat değiştirirken çok yürüyorsunuz.
Turistler için günlük pass bilet de satılıyor ama Şangay için gerek yok.
2-Otobüs: Nereye giderseniz gidin ücreti 2Y.Etrafı seyredebiliyorsunuz ama trafikten dolayı yavaş. Kısa mesafelerde tercih edilebilir.
3-Ayrıca şehrin gezilecek yerlerine giden’’ hop on hop off’’ şeklinde 24 saat geçerli olan iki farklı kampanyanın gezi otobüsü de var. Hemen hemen ikisinin de güzergahı aynı. Zaten metro ile ulaşabileceğiniz tapınaklara bile götürmüyorlar. Bana göre Şangay’ı en iyi yürüyerek gezebilirsiniz. Zaten çoğu yer birbirinin ardında. Gerektiğinde uzak yerler için metro veya otobüs kullanınız.
A-Cıty Tour Bus :
Ücreti 300Y. 9-17arası çalışıyor. İçinde nehirde gemi turu da dahil.
8 dilde kulaklıkla açıklama var. Türkçe yok. İkı ayrı hattı var.12 durak kullanabiliyorsunuz.
B-City Sightseeing Bus:
Ücreti 80Y.24 saat hizmet veriliyor .9-23:30 arası çalışıyor.
8 dilde kulaklıkla açıklama var. Türkçe yok.
üç ayrı hattı var.18 tane durak kullanabiliyorsunuz.
KALMA
East Nanjing Road veya People’s Square’e yakın bir otelde kalırsanız her yere yürüyebilirsiniz. Ben çok şanslıydım. Ev sahiplerimin evleri gezilecek yerlere yakındı.
EVLER
Modern binaların sıralandığı lüks semtlerin biraz ilerisine gittiğinizde eski toplu konutları göreceksiniz. Zamanında koşullara göre kaliteli yapılmışlar ama hiç bakım yapılmadığından aynı Rusya’da ki gibi kırık dökük merdivenler, döküntülü kapı önleri vb. Evlerin içi de boyasız ve bakımsız. Bazıları evlerin içini yenilemişler ama dışardan girerken bile insanın ruhu kararıyor. Bu evlerin fiyatları bile inanılmaz.
Ev kiralarken yeni veya eski bir semt ve ev istediğinizi soruyorlarmış. Eski evlerde elektrik telleri salkım saçak dışarda.
En önemlisi temiz oldukları söylenemez.
KISA KISA
-Yaşlı anne ve babasını haftanın belli günlerinde açık havada gezdirmeyen çocuklara yasal olarak işlem yapılıyormuş.
-Metro, otobüs dahil heryerde ayakta yemeklerini yiyorlar.
-Koca kel kafalı bebekleri çok sevimliler ama büyüyünce değişiyorlar.
-Çocukları vatandaşlık alsın diye yabancılarla özellikle Amerikalılarla evlenmeyi istiyorlar. Bulanda çok.
Ben yıllar önce Çin’ de ki bu üç şehri ziyaret etmiştim ama hiç not almadığımdan unutmuşum. Yolumun üzerinde olduklarından yeniden ziyaret etmek farz oldu.
ŞANGAY’IN GEZILECEK YERLERİ
Şehri gezmek için 2-3 gün yeterli. Gezmesi kolay bir şehir. Birçok yeri mecbur yürüyerek gezeceksiniz.
Huangpu nehri(Aslında Çincede pu nehir anlamına geliyor)zikzak çizerek şehri yukardan aşağıya doğru ikiye ayırıyor. Şehrin neredeyse tüm gezilecek yerleri nehrin atışında kalıyor. Sadece Bund’un nehrin karşı tarafına düşen Pudong kısımda gökdelenler olduğu bölüm var. Ben geziye buradan başladım ama şehrin merkezi aslında “People’s sguare” sayılıyor.
1.GÜN
I-Nehrin doğu yakası -PUDONG BÖLGESİ(Doğu Şangay)
Çok estetik gökdelenlerin olduğu ticaret merkezi olan bu bölgeye “Lujiazui metro istasyonunda inmelisiniz.
Bu gökdelenlere ana yolların üstünden geçen şık ve temiz üst geçit yolları ve yürüyen merdivenlerle çok rahat ulaşabiliyorsunuz. Hepsinin içinde her bölümde turnikeler ve görevliler var. Genelde çalışma ofisler, restoranlar, kafeler, şık mağazalar ve oteller var.
Jınmao Observatory: 429 metre yüksekliğinde ve 88 katlı. 6. Katına ücretsiz çıkıp manzara seyredebiliyorsun ama değmez. 88.katından manzara seyretmek istiyorsan bilet ücreti 120Y.
World Financial Center: 492 metre yükseklikte.En üst katından manzara seyretmek istiyorsan bilet ücreti 120Y. Ama bir görevlinin bana söylemesi ile 2A Kapısında ki asansör ile53.katına çıkınız. Manzara çok güzeldi. Zaten en üste çıkarsanız binaları yukardan görürsünüz. Bir işe yaramaz.
Şangay Kulesi: En yeni ve gösterişlisi.Eski şehir haritalarında yok. Dönerek incelen bir yapısı var.
Oriental Pearl Tower(Doğunun incisi televizyon kulesi): 468 metre yüksekliğinde ki bu kule gerçekten çok güzel görünüyor. Şehrin simgesi sayılır.
En üste çıkmak isterseniz ücreti 220Y, orta kısma çıkma isterseniz 180Y.Çok kalabalık olduğundan çok sıra beklersiniz. Hemen kulenin en alt katından(Çıkıştan) giriş yaparsanız beklemiyorsunuz. Burada da bilet gişesi var.
Kuleden şehrin manzarası görülmeye değer. Ben bu kadar parayı verince 3-4 defa dolandım. Bir alt katta ise cam plartform yapmışlar. Aşağısını olduğu gibi görüyorsunuz. insanlar yürümekten korkuyorlardı ama bazıları uzanmış keyif yapıyorlardı.
Bu kulenin alt katında ”Tarih Müzesi” var.
Gökdelenleri gezdikten sonra şehrin karşı kıyısına fery ile (2Y) veya metro ile geçebiliyorsunuz.
Bu nehrin altından geçen birçok tünelden metro hattı geçiyor.
Metro ile “Doğu Na jin Caddesi” istasyonunda inip geri Bund’a gelmeniz gerekiyor.
Turist gezdiren otobüsler ise köprüleri kullanarak nehri geçiyorlar.
II-Nehrin Batı yakası
1-The Bund: Yük gemileri, mavnalar ve yolcu gemilerinin sürekli geçtiği nehir kenarında bir kilometrelik yürüyüş yolu.
Yabancı devletlerin konsoloslukları olduğu ve Sömürge devletlerin yaşadığı zamanlarda bu lüks semte ve “köpekler ve Çinlilerin” girmesi yasaklanmıştı.
Bir kısmı ahşap olan bu kordondan yürüyerek gidip dönüşte caddeye inip yürüyerek geri dönünüz. Böylece cadde boyunca Avrupalıların mimarisiyle yapılmış Fransızların ve İngilizlerin inşa ettikleri koloniyel tarzda harika yapıları da görmüş olursunuz.
Bu yürüme yolundan karşı tarata ki Pudong Gökdelenleri gerçekten çok güzel görünüyor. Gecesini kesinlikle görmelisiniz. Boşuna “Asya’nın Manhattan’ı denmemiş. Gökdelen sevmeyen ben bile hayran kaldım. Hele “Pearl kulesi”nin renk değiştirerek aydınlatılması mükemmel olmuş. Planınızı ona göre yapınız.
A-Çen Yi Heykeli: Bund’un girişinde. Şehrin ilk belediye başkwnı.
Yürüyüş yolunun sonunda
B-Nehirde gemi turu: 11-18 arası her yarım saatte bir var.Gece 22’ye kadar sürüyor. Fiyatı 120Y. Farklı firmalar var.
2-Nanjing Road: Doğu Ninjan caddesinin başlangıcı hariç tamamı trafiğe kapalı. Batı Ninjan caddesi ise trafiğe açık.
Bu şık caddenin her iki yanında en lüks markaların mağazaları, kuyumcuların yanında restoranlar, ka-feler, hediyelik dükkanları sıralanmış.
En çok “Omega” marka satan şık saat dükkânları dikkatimi çekti. Rakam yerleri elmas olan altın saatin fiyatı 10.000 dolardı.
Sizi dükkânlarına çekmek için dil dökenleri hiç dinlemeyiniz bile.
Çok kalabalık olduğundan özellikle gece yürümekte zorlanıyorsunuz. İsterseniz bu caddeyi küçük katarlı araç ile de gezebiliyorsunuz.
Cadde üzerinde ki bankalar ve otellerin içi aksanları ahşap olup, eski sömürge ülke yapılarından olup ve hepsi şahane. Fotoğraf çekmeme izin vermediler.
A-Peace Otel: Hemen Bund’un karşısında Nanjing caddesinin başlangıcında.
Steven Spielberg’in “Güneş İmparatorluğu” filminin bazı sahnelerinin çekildiği eski ve şık otel. Şansıma ben gittiğimde bir kutlama nedeni ile piyano resitali vardı.
1800 ‘lü yıllarda at yarışlarının yapıldığı bu alan 1990 yılında tekrar düzenlenerek günümüzde ki halini almıştır .Park ve square’yi geniş bir cadde ayırıyor.
3-People Park(Renmin Park):
Doğu Nanjin caddesinin bitiminde solda. Ben gittiğimde insanlar geleneksel kıyafetleri ile dans ediyorlardı.
Hemen başında
A-Shangai Urban Planing Exhibition Center: Bu kadar gökdelenin planlandığı bir merkezin olması şaşırtıcı değil. Binanın çatısı da çok ilginç. Hemen yanında
B-Munipal Goverment: Belediye binası .Onun da yanında
C-Büyük Tiyatro: Fransız mimar Jean-Marie Charpentier tarafından tasarlanmış ve 1998 yılında açılan olan çok şık bir mekân. Genelde yabancı gösteriler burada sergileniyormuş. Buradan hemen karşı tarafta ki People’s Square arada yayalara geçiş verilmeyen yol olduğu için yolu uzatarak aşağıdan geçebilirsiniz. En iyisi geri gelip planlama merkezinin yanında ki altgeçitten karşıya geçiniz.
4-People’s Square: Çok güzel bir mekan. Aslında burası da çok bakımlı bir park. Buraya “”People’s Square” istasyonunda inerek metro ile de ulaşabilirsiniz. Özellikle pazarları eski bir gelenek olan eş seçimi yapılıyormuş. Anneler, bekar oğullarının özelliklerinin yazıldığı kağıtları şemsiyelere iliştirip aday bekliyorlarmış.
a-Shangai Museum: 9-5 arası açık. Giriş ücretsiz. Çok görülesi bir müze. Hele 4. Katta sergilenen ahşap eşyalara hayran kaldım. Sergilenenler:
1.kat:Taş ve bronz heykeller
2. kat:Resim sergisi
3.kat:Damgalar, el çizimi resimler ve el yazmaları
4.kat:Ahşap,yeşim eşya ve objeler. Antik Çin paraları
Ben buradan Nanjin caddesinin ve Bund’un gecesini görmek için geri döndüm.
Gökdelenleri ışıklandırmak için her gece 150000 USD harcanıyormuş.
Ama sizin gündüz zamanınız kaldı ise araçla Batı Nanjing caddesi sonunda olan Jing’an tapınağına gidip geri dönebilirsiniz.
2.GÜN
III-Eski Şangay: Aslında yeni Şangay da nehrin batısında.
Ming hanedanı döneminde duvarlarla çevrili şehir merkezi olan bu bölge, daha sonra 1842 yılında İngilizler, şehir merkezini kuzeye taşıyarak kendilerine imtiyazlı bölge olarak değiştirmişler.
Sömürge zamanında Çinliler sadece bu bölgede yaşayabiliyorlarmış. O zaman ki surlar, 1912 tarihinde yıkılıp ve hendekler doldurularak, bugünkü “Ring” yolu yapılmış. Hala çevresinde küçücük gecekondularda yaşayan birçok aile var
1-Yuyuan Alışveriş Merkezi: Hemen yuyuan bahçesinin bitişiğinde. Yakın zamanda eski evler yıkılarak yeni ve gösterişli geleneksel evlerin yapıldığı alışveriş yapabileceğiniz çarşı. Kahraman Maraşlı dondurmacı var. Showunu kalabalık izliyor. Kendisine “Yuan bahçesi nerede” diye sorduğumda “ içindendesin” dedi. “Ama Bir yerde para ödemedim ”deyince” ücretsiz zaten. Sadece tapınak ücretli ”dedi. Oysa yuan alışverş merkezindeydim. Bahçeler de paralıydı. Kısaca hemşerim yıllarca burada çalışmasına rağmen daha bahçeyi ziyaret etmemiş. Kendisine daha sonra uğrayıp söyledim ki başkasını yanıltmasın. Yuan Bahçesinin hemen girişinde
2- Huxinting çayevi : Göletin ortasındaki bölgede ise, yaklaşık 200 yıllık bu ahşap çay evine kötü ruhları kovmak için Dokuz Dönemeç Köprüsü ile gidiyorsunuz. Hemen yanında
2-Yuyoan Garden(Mutluluk Bahçeleri):7:30-17 arası açık. Giriş 40Y.Aslında buraya Bund’dan devam ederek yürüyerek veya metro ile “Yuyuon istasyonu” nda inerek de ulaşabilirsiniz.
Tek girişi ve girişin yakınında bir tane daha çıkışı var.
1577’deMing hanedanı döneminde yapılmıştır. Pan ailesi için yapılan bu bahçeler, aile gücünü kaybedince harap olur. 1760 yılında bazı zengin tüccarlar bahçeyi satın alarak binaları ve bahçeyi yenilerler.Bu sefer de 19.yüzyıldaki Afyon savaşlarında, bahçeler yine harap olur. Ancak 1961 yılında bugünkü haline ulaşır.
Tüm Çin bahçelerinde görecekleriniz:
-Taş kayalıklar: Tai Gölünden getirilen çeşitli büyüklüklerde kireçtaşları , pirinç tozu ve kireç kullanılarak biraraya getirilmesiyle oluşturulmuş farklı yükseklikte ve şekilde kaya görüntüleri. Yolların ve göllerin kenarları bu ilginç kayalarla süslenmiştir. Ben bu kayalıkları çok fazla kullandıklarından sanırım çok beğenemedim.
-Misafirlerin ağırlandığı, Çin operası(Pekin’de izlemiştim. Çin işkencesiydi. Çok sıkıcı),
-müzik ve dansların izlendiği pavyonlar
-Üstü kapalı veya açık, tabanı taş mozaik koridorlar
-Turuncu ve renkli balıkların yüzdüğü göletler
-Su kanalları, köprüler vardır.
Bu bahçeler sakin ve dinlendiricidir. Bana göre de en güzeli bu bahçe. Hepsi birbirine benziyor.
Broşüre göre gezdiğinizde;
Sansui Hall: Misafir ağırlamak için kullanılmıştır 1760’da yapılmış geniş bir mekan.
Noel Pavilion ve Wanhua Odası: Wanhua odasının önündeki 400 yıllık maidenhair ağaçlarını bahçe sahipleri dikmişler.
Bahçeden sonra yürüyerek Şangay’ınyeni bölgelerine geçiniz.
2-Middle Huaihai Road: çok şık mağazaların olduğu cadde.Sola doğru evam ettiğinizde; Çok şık mağazaların sıralandığı geniş alış veriş caddesi.
3-Xin Tian Di: Yine lüks mağazaların olduğu ama daha çok ağaç ve yeşilliğin olduğu şık semt.
A-The Site of the First National Congress : Pazartesi kapalı. 9-Giriş ücretsiz.
Temmuz 1921 tarihide: Çin Komünist Partisinin kurulduğu 2 katlı, çok sevimli tuğla bina. Fransız kontrolündeki bölgesinde olan bu binada ki gizli toplantıyı haber alan Fransız polisi, Mao’nun da bulunduğu 12 kurucu üyenin hiçbirini bulamaz.
Komünizmin kurulmasına eşlik edenlerin fotoğrafları ve materyaller sergileniyor.
Daha çok lüks alışveriş merkezleri vardı ama ben pek hoşlanmıyorum. Alışveriş yapmadığımdan zamanımı farklı yerlerde değerlendirmeyi tercih ettim.
Ben buradan otobüsle(926, 920, 911 ve 26 nolu ) gittim. Metro ile giderseniz “Shangai Library” istasyonunda inmelisiniz.
4-Shangai Kütüphanesi: (shangai tushuguan):
Gerçekten modern ve muhteşem bir yapı. Birkaç tane anfisi var. Bir tek burada gelenler için her katta sebil konduğunu gördüm.
14 milyon kitap bulunan bu kütüphane, dünyanın en büyük kütüphanelerinden. Bu kitaplar içinde, 1400 yıl öncesine kadar dayanan el yazması kitapların da var ama göremiyorsunuz.
O nedenle bana göre gitmeye değmez. Ben eski yapı olduğunu düşünerek gittim. En iyisi buradan ikisi aynı metro hattında , diğeri yakın metro hattında olan tapınakları geziniz.
5-Jade Buda Temple (yeşim buda tapınağı)
” Changshu Rd istasyonu”nda ininiz. 8-16:30 arası açık. Giriş 20Y.En çok beğendiğim tapınak bu oldu.
Bu tapınakta beyaz yeşim taşından yapılmış oturan ve uzanan iki Buda heykeli var. Heykeller: 1882 yılında Burma’dan getirilen heykeller 1918 yılında tamamlanan bu tapınağa konmuş. Özellikle oturan yeşim taşından buda heykeli çok zarif.
6-Jing’an Temple: ”Jin’an Rd. istasyonu” nda ininiz. 7:30-17 arası açık. Giriş 50Y. Her tarafı özellikle altın kaplama aksanları yeni onarımdan geçtiği için pırıl pırıldı. Gösterişli bir tapınak. Aslında çok güzel ama eski hali ile görmek isterdim. Burada da genç rahiplerin kaldıkları ahşap lojmanda yıkadıkları sarı-kırmızı renkli giysileri çok ilginç görüntü oluşturmuştu.
Gülen, göbekli sevimli Buda heykeli var.
7-Longhua Temple: ”Longcao Rd. istasyonu” nda ininiz. Giriş 10Y.
Sanırım bir dönem Budizm düşüşe mi geçti ki bu tapınakta da gülen, göbekli sevimli Buda heykeli var.
Girişin yanında ki 1700 yıllık eski pagoda çok güzeldi.
SOZHOU
Sozhou ve Hangzohu’ya de çok sık tren var ama yine de yer bulamıyorsunuz. Yavaş trende ayakta gitmek zorunda kalabilirsiniz. O nedenle biletinizi internetten önceden alınız.
-Tren biletinizi istasyonda ki gişelerden veya makinalardan alabilirsiniz. Pasaportunuzla internet üzerinden satın aldığınızda size verdikleri numara ve pasaportunuzla gişeye gittiğinizde biletinizi alabiliyorsunuz.
Sozhou’da üç ayrı tren istasyonu var. Biletinizi alırken ona göre alınız. Bahçelere yakın olanı tercih ediniz.
Ben Shangai Reilway Station→Sozhou Reilway Station gittim.
Hızlı tren yarım saatte gidiyor.Fiyatı 39Y. Yavaş tren bir saatte gidiyor.Fiyatı 14.5Y
Bu istasyondan yavaş en erken K290nolu tren 8:51’de ve K376 nolu tren ise 8:57’de gidiyor. Güney istasyonunda ise en erken tren saatleri oldukça geç.
Dönüş ise K807 nolu tren ise 16:59’da gidiyor. K527 nolu tren ise 17:18’de gidiyor. Daha önce giden de var.
Yalnız her iki istasyon oldukça büyük olduğundan erken gidiniz. Hele Shangai’de metrodan çıktıktan sonra yolumu zor buldum.
Giderken numaralı bilet kalmadığından sonrakı trene bilet almak zorunda kaldım. Dönüşte ise numaralı hiç bilet kalmadığından ayakta kalmayı kabul edip bilet alarak rica ile bir Çinlinin yanına sıkıştım.
İstasyonda indikten sonra turist info ve İngilizce bilen birisini bulamadığımdan 45 dakika oralarda debelendim.
İnsanlar yaşadıkları şehrin gezilecek yerlerini bilememeleri beni çok şaşırttı.
Suzhou, Şangay’dan 120 km uzaklıkta Yangtze deltasının ortasında kurulmuş.
Nedense aklımda çok sevimli bir şehir kalmış. Oysa çok hareketli ve taş yığınına dönüşmüş 5-6 milyonluk bir şehir ile karşılaştım.
Şehirde Unesco’nun dünya mirası listesine girmiş birkaç tane bahçe var. Bir tanesini gezmeniz yeterli olacaktır. Hepsi birbirine benziyor.
Sozhou Tren istasyonu→Lingring Bahçesi(85nolu otobüs)→Pan Men→933nolu otobüs,yolun karşısından→ Sozhou Tren istasyonu(7veya 522 nolu otobüs)
*Eger istasyondan direkt Pan Men’e gidecekseniz yine 933 nolu otobüse bineceksiniz.
*Belki metro ile de gidebileceğiniz bahçe vardır. Gitmeden internetten hazırlığınızı yapmalısınız. Yoksa benim gibi ortada kalırsınız.
Çin’de 5464 km uzunluğunda ki Yellow River (Sarı Nehir ) ile 6300kilometre uzunluğunda ki Yangtze Nehri arasında Pekin’den başlayan Tianjin, Hebei, Shandong, Jiangsu ve Zhejing eyaletlerini geçip Hangzhou’da son bulan devasa bir kanal açılmasına MÖ 5. Yüzyılın başlarında başlanmış ama tamamlanması Sui hanedanlığı döneminde MS 581-618) olmuş.1776 km uzunluğundaki busu yolu dünyada insan eli ile yapılan en büyük kanalmış.
Şehrin yarısına yakınında kanallar olduğundan doğunun Venedik’i deniliyormuş.
Wu Krallığının başkenti olmuş bu şehirde Ming (1368-1644) ve Qing (1644-1911) Hanedanları dönemlerinde İmparatorlar ve şehrin ileri gelen zenginleri tarafından bu güzel bahçeler yapılması çok ünlüymüş. Hatta Pekin-Yasak Şehir ve Yazlık Saray’ın bahçe mimarisi Suzhou bahçelerinden örnek alınmış.
1-Lingering (Liuyuan) : Giriş 45 Y.Bahçesi toplamda 2.3 hektar alanı kapsıyor. 1997 yılında UNESCO listesine girmiş. Her Çin bahçesinde olan herşey burada da var ama Şangay yuan bahçesi sanırım bahçelerin en güzeli. Sadece bjranın fazlalığı çok güzel bonzai ağaçlarının olduğu bahçe ile küçük bir. ambu bahçesi var.
300 metrelik kısmı ayakta kalmış olan surlardan şehre girişin tek noktasıymış. Bu kapıyı benzersiz kılan da hem kara ve hem de kanaldan şehre giriş veren tek kapı olmasıymış. Burada çok az vakit geçirebildik
PAN MEN:7:30-17 arası açık. Giriş 40Y.
Biri tam pan kapısında diğeri de Ruiguang pagodanın olduğu yerde iki giriş ve çıkışı var.
Wu Gate Brigde (Wumen bridge): Hemen k<pıdan girmeden öncebuilginç köprününüstüne çıkabilirsiniz.
Pan kapısı: Wu krallığı döneminde yapılan bu 2500 yıllık kapının üstüne çıkıp çevre manzarazı setredebiliyorsunuz.
Zamanında şehri tamamen vreleyen taş duvarların bir kısmı kapının yanında ayakta kalabilmiş. O zamanları bu şehre karadan ve nehirden sadecebukapıdan girebiliniyormuş.
Bahçe: Ben bu bahçeyi daha çok sevdim. Ferah ve yemyeşil. Diğer bahçelerden de farklı.
Kapının olduğu yerden çıkıp sağa doğru nehir boyunca ilerlediğinizde
4-Tekne turu: 120Y.45 dakika. Nehir boyunca gidip aynı yoldan geri geldik. Nehir kenarında yemyeşil ve bakımlı yürüyüş yolları vardı. Bazı bölgelerde de iki katlı villa tipli evler vardı. Yalnız zaman zaman arka tarafta görülen yümsek binalar. Bu güzel görüntüyü bozmuyor değildi.
HANGZHOU(En az iki günde gezebilirsiniz.)
Zamanınız varsa daha fazla zaman ayırmayı hak eden, çay ve ipeğin merkezi olan bir şehir.
Bu şehirde de farklı üç tane tren istasyonu var. Göle en yakını “Doğu tren İstasyonu”. Diğerlerinden de metro olduğundan göle ulaşmanız zor olmayacak.
Ben, Güney Şangay Tren İstasyonu→Doğu Hangzhoh Tren istasyonuna gittim.
Bu İstasyonda en erken yavaş tren, 6:21’de , 6:34, 6:51,7:31, 8:36 ve 8:48’de var.
Dönüş ise yavaş tren, öğleden sonra 14:14, 17:04 ve 17:52’de var.
Hızlı tren ücreti 24.5Y; hızlı tren ücreti ise 70-90Y arası değişiyor. Hızlı tren bir saatte, yavaş tren iki saatte gidiyor. Hızlı tren daha sık var.
Tren istasyonunda indikten sonra metro ile göle en yakın duraklardan birinde ininiz.
*İstasyonda turist info yok.
Şangay’dan180 km güneyde Yangtze nehrinin deltasında kurulmuş 10 milyonluk şehir.
İçinden “Qiantang” nehrinin geçtiği bu şehrin ortasından harika “West Lake” var. Gördüğüm en huzur verici göllerden biri. Çinlilerin boşuna dememiş “yeryüzünde cennet ”diye. İnsanı bile daha yardımsever ve sakin.
I- BATI GÖLÜ (Xihu) ÇEVRESİ: Bir günde ancak gezebilirsiniz.
5.68 kilometrekarelik alana yayılmış, içinde üç yapay ada bulunan gölün düzenlenmesi 9-13. Yüzyıl arasında olmuş. UNESCO tarafından, 2011 yılında, Dünya Mirası Listesine alınarak koruma altına alınmıştır.
Fazla derin olmayan gölün üç tarafı yeşil ormanlık tepelerle çevrelenmiş.
Gölün içine doğru uzanan yarım adalar, köprülerle ve yemyeşil gür ağaçlarla gölgelenmiş yürüyüş yolları ile ana karaya bağlanmış.
Ayrıca kuzeyinde yine birçok taş köprü ile baştan sona batıdan doğuya doğru yürüyüş yolu da var. Gölde kocaman yapraklı Nilüferler rengârenk çiçek açmış. Ortancalar Karadeniz’de ki kadar büyük olmasa da çevreye ayrı bir güzellik katmış. Yeşillikler arasında geleneksel ahşap Çin evleri… Tek sorun çok kalabalık.
Çevresi 13 kilometre olan gölün çevresini bisikletle, yürüyerek(Belli kısmını )veya çok sık olan belediye otobüsleri ile gezebilirsiniz. Ben ev sahibimin verdiği pahalı bisikletle çok keyifli gezdim ama parklara ve gölün hemen yanında ki yollar, yayalara ayrıldığından kullanamıyorsunuz. Sık sık kitlemek zorunda kalıyorsunuz.
Bana göre en mantıklısı daha yoğun olan gölün kuzeyini yürüyerek gezdikten sonra yine yaya yolu ile leifeng pagodanın yakınına kadar yürüyünüz. Daha sonra göl çevresinde gerektiği yerde otobüs kullanınız.
Benim gibi gölün kuzeyinden başlayıp batıdan devam ederek gölün çevresini gezmek isterseniz;
1-Yue Fei’sTomb and Yuewang Temple: 7-18 arası açık. Giriş 25Y.
General, 1103-1141 yılları arasında Henan hanedanı zamanında yaşamıştır. Song ve Jin hanedanlığına karşı büyük savaşlar yapmıştır. Ancak sonunda Jin hanedanına teslim olmak zorunda kalarak hapishanede gizlice öldürülür. Ulusal kahraman kabul edilen bu generale,1715’de Qing hanedanı döneminde büyük bir mezarlık kompleksi yapılır. Çok da görülesi bir şey yok.
Tam karşısında
2-Gu Yuan Feng: Gölün içine doğru girmiş aralarda kanalların olduğu yarımadada ki harika bir park. Her bir yöne yöneldiğinizde farklı güzellik görüyorsunuz.
Burada;
50 dakikalık kayık gezisi 120Y. Ben ev sahibimin bisikletini çaldırma korkusu ile ancak kısa bir kayık sefası yapabildim.
Yarım saatlik boot turu 55Y. Kesinlikle boot turu alınız ama yürüyüş yolunun diğer tarafında ki kısmında bininiz. Fiyatlar aynı. Sanırım burada denizin içinde ki üç tane taş küçük kule ve pavilonların olduğu “Tree Pools Mirroringthe Moon” adacıkların yakınına götürüyorlar.
3-Su Cause Way: ağaçlıklı gölü kuzeyden güneye ayıran yürüyüş yolu. Sadece kişi başı 20Y’a bu yoldan safari arabalarına benzeyen araçlarla gidip gelebiliyorsunuz. Ama yürümek çok zevkli.
4-Boochu Pagoda: Kıymetli Taş Tepesi üzerinde 1933 tarihinde yapılmıştır.
Dağa doğru tırmanıyorsunuz. Tepeden şehrin manzarasını seyredebiliyorsunuz. Pagodayı dıştan görebiliyorsunuz. Gece ışıklandırılmış hali çok güzel görünüyor.
*Yakınında Baopu Taoist Temple var
5-Solitary Hill: Denizden 38 metre yükseklikte 50 dönümlük bu alan, gölün en büyük ve tek doğal adasıdır. Qin hanedanlığı döneminde düzenlenmiştir. Ana karadan yine çok güzel yürüyüş yolu ile geçiliyor. İçinde “Zhejang Park” var. Yol boyu görebileceğiniz farklı güzellikler ve dükkânlar var.
6- Musıc Fountain: Su ve ışık gösterisini ben kaçırdım.
7-Silk Museum: 9-17 arası açık. Giriş ücretsiz. Ana yoldan yürüme mesafesinde içerde.
Dünyanın en büyük ipek müzesi olarak 1992 yılında ziyarete açılmıştır. Müzede, 8 sergi salonu bulunuyor. 5000 yıllık ipek ile her şeyi görebilirsiniz. Çok zengin bu müzeyi çok beğendim.
Çıkışta ki dükkânda harika ipek giysiler satılıyor ama çok pahalı.
Daha önce çalışan (hangzhou ipek baskı ve boyama kompleksi (hang si lian) kapanmış. Bilgilerinize…
8-Leifeng (Xizhao)Pagoda
Giriş 40Y. Pagodanın içinde duvar resimleri ve müze de var. Hatta ilk pagodanın temellerini görebiliyorsunuz.
Gök Gürültü Tepesi üzerinde 5 katlı pagodanın “Akşam Güneşi Pavyonundan, şehrin ve gölün manzarasını izleyebilirsiniz.
*Pagadonun biraz ilerisinde yürüyüş yolununun diğer ucu var. Burada ki yemekleri çok sevdim. Tandırda ve sacda etli ve ıspanaklı gözlemeler ve haşlanmış patates satılıyordu. Hayatımda ki en tatlı mısırı da burada yedim. Koçanı ile birlikte kuzeninin özel gözlerine yerleştirilerek pişiriliyormuş.
Buradan kesin yarım saatlik boot turu alınız.
II-GÖLÜNÇEVRESİ VE ŞEHİR MERKEZİ
1-Feilai Feng: 7-6:30 arası açık. Sadece otobüsle gidilebiliyor. Şehrin bu kısmında henüz metro yok. 807 veya 103 nolu otobüsler gidiyor.
Giriş 45Y.
Kutsal mağaralar ve 400’e yakın p diğer heykeller var.
Hemen bahçesinden girilen
2-ling yin tapınağı(Ruhların İnziva Yeri)
Giriş 30Y.
Jin hanedanı döneminde (317-420) yapılan şehrin ünlü, ülkenin de yine en ünlü tapınaklarından. Farklı binalarda genellikle lotus çiçeğinde oturan Buda’nın dev heykelleri var. Bunların dışında da bazı binalarda sıralanmış yüzlerce heykel var.
Buradan 180 nolu otobüsten indikten sonra biraz yürü 27 nolu otobüs ile benim gibi “Inguiring About Tea at Dragao Well” inmeden tepede ki çay müzesine kadar çıkınız
3-LONGJİNG(ejderha kuyusu)
300’den fazla çay çeşidi olan ülkede dünyaca ünlü “Longjing” çayı, burada üretiliyor. Ben burada çay bahçelerini gezdim ama çay müzesini kaçırdım. Çok sevimli bir Çin ailesi ile ünlü longjing çayı içip sohbet ettim. Taze çay yapraklarının üzerine sıcak su konuyor. Ancak yapraklar dibe çöktüğü zaman çayınızı içebilirsiniz.
Buradan tekrar 27 nolu otobüs ile Maijialhi durağında inip yolun karşısına geçip Y2 nolu bus ile Wushan Sguare yakınlarına kadar geliniz. 600 metre yürü
4-Hefange Market at Twilight: Geleneksel bu alışveriş bölgesini seversiniz. İpek ve çayın her türü satılıyor. Ben yasemin çayını denedim. Çok güzel kokuyordu ama içimini beğenemedim. Ayrıca ikram edilen çok çeşitli tatlılar da satılıyor.
Çarşının bitimine doğru sola doğru yürüdüğünüzde;
5-Phoenix Mosque: Daha çok Uygurların ve Müslüman Çinlilerin geldiği camii. En dışı güzel ama içi normal. Aslında şehirde çok eski bir tane daha camii varmış. Ben varlığından sonradan haberim oldu.
Buradan metro ile Citizen Center durağında ininiz.
6-Şehir merkezi: Şangay gibi Hangzhou Municipal Goverment,
Büyük Tiyatro gibi devlet binalarının ve gökdelenlerin olduğu bölge.
6-Buradan yürüyerek nehir kenarı ininiz. Beklediğim kadar nehrin bu bölümü hareketli değildi.
Bu nehirde saatte 40km hızla gel git olayları yaşanan dalgalar ile sadece 10 saniye kadar sörf yapılabiliyor.
İsterseniz metro ile ulaşabileceğiniz
7-West Lake Cultural Square:
Birçok müze var ve ücretsiz. Müze görmek istemediğimden ben tercih etmedim.
8-Six Harmony Pagoda(liuhe pagoda): Ev sahibim kızın dediğine göre nehrin kenarında ki bu pagoda ile Leifeng pagodanın aynı olduğundan gitmedim.
Yuelun tepesi üzerinde Song(386-581)hanedanlığı döneminde Qiantang nehrinin gelgit sularını sakinleştirmek amacı ile yapılmıştır.1121 yılında savaşta yıkılıp ahşap ve tuğla kullanılarak Ming hanedanı döneminde 59.89. metre olarak yeniden yapılmıştır.
Şangay→Taiwan(Ucak, iki saat, spring hava yolları ,95 dolar)
Tayvan’da görüşmek üzere…
.
ÖNEMLİ: Çin’de internette Google, whatsapp, facebook gibi birçok sayfaya giremiyorsunuz. Bunlara güvenmedikleri ve yanlı buldukları için kendi sayfalarını kullanıyorlar.
Google yerine baidu, whatsapp yerine wechat, facebook yerine rennen gibi daha kaliteli hizmet veren sayfaları var.
Wechat’i kullanmak için ya Türkiye’den Türk telefonunuzla kayıt olmalısınız. Ya da Çin hattınız varsa Çin’de de kayıt olabiliyorsunuz. Artık bu hatla da kayıtlı arkadaşlarınla aynı whatsap gibi ücretsiz telefonla konuşabilir, mesaj, fotoğraf vb. gönderebilirsiniz. En önemlisi de kredi kartlarını telefona wechat aracılığı ile yükleyerek cüzdan olarak kullanıyorlar
Ancak Google girebilmeniz için VPN (vipen) satın almanız gerekiyor. Bu uygulamayı telefon ve farklı dört bilgisayarda kullanabiliyorsunuz. Ama Çin hükümeti bu uygulamayı da yavaşlatmış.
Uluslararası toplantı olursa internet yavaşlıyor. Güvenlik nedeni ile sosyal medyada fotoğrafınızı, isminizi ve şifrenizi değiştiremiyorsunuz. Eğer toplantılar da yavaşlama olduğu zaman whatsapp’ta resim ve videolar hariç sadece kısa yazılar geliyor veya gönderebiliyorsunuz.
Çin’e gitmeden önce internet konusunda önleminizi alınız.
SHANGAİ
Şangay,Doğu Çin Denizi kıyısına kurulmuş, 25 milyona yaklaşmış nüfusu ile dünyanın en kalabalık ve büyük liman şehirlerinden.
19. Yüzyılda küçük bir balıkçı kasabasıyken, ticaret ve yabancı sömürgelerin etkisiyle ülkenin ekonomi ve kültür başkenti olmuş.
Şu anda; Dünyanın en pahalı 6.şehri. Gökdelenleri ve modern ve şık alışveriş merkezleri, yüksek yaşam standarttı, gece yaşamı ile Pekin’den farklı olarak Avrupa şehirlerine benzese de yakından incelediğinizde yine de bir Çin şehri.
Benim Çin’e 3. Gidişim. Geri kalmış bölgelerini de görmüştüm. En önemlisi temizlik konusunda geriler ama Şangay’da tüm eksikliklerini toparlamaya çalışmışlar. Örneğin çöp ayrıştırma bilinçleri olmasa da ayrı çöp tenekeleri koymuşlar.
Serinlemek için Çin’in diğer bölgeleri de tişörtlerini göbeklerinin üstlerine kadar sıyıran adamları burada görmedim.
Çin’in diğer şehirlerinde küçük çocukların pantolonlarının ağı açıkta bırakılmış. Çişi gelen çocuk bacaklarını açıp işini hal ediyor. Hatta çantasından gazeteyi çıkarıp çocuğuna büyük çişini yaptırdıktan sonra gazeteyi katlayıp çöp tenekesine atan anne görmüştüm. Ağsız çocuk az da olsa Şangay’da da gördüm.
Kore’den sonra bana Çinliler çok sevimli ve güzel gelmediler. Bazı kızları hoş. Hatta beni çok kızdırdılar. Elinizde Çince yazılmış bir adresi bile sorsanız, “İngilizce bilmiyorum. Sory” deyip yollarına devam ediyorlar. Gençlerden çok azı yardımcı oldu. Ev sahiplerime sorduğumda” Yabancı dilleri olmadığından çekiniyorlar” dediler ama bana inandırıcı gelmedi. Hiç pratik değiller. Haritada sorduğum metro istasyonu için bile hemen telefondan bakmaya çalışıyorlar. Bu insanların bu teknolojiyi nasıl geliştirdiklerine şaşmak gerek. Sistem. Biz çok pratik zekâlıyız ama sistemimiz yok. Hiç olmadı da. Olacak gibi de değil.
O nedenle gideceğiniz her yerin, soracağınız her sorunun Çincesini bir bilene yazdırmadan adım atmayınız.
Saygılı olduklarını da söyleyemem. Aslında birçok kural Şangay’da Japonya ve Kore ile aynı. Metrodakiler daha çıkmadan içeri yer kapmak için dalıyorlar. Koltukların üzerinde “Hamilelere, yaşlılara, sakatlara ve bebeklilere yer veriniz” yazıyor ama yaşlılar ayakta gençler oturuyor.
TARİHİ
İlk yerleşimcilerin 13.yüzyılda gelmiş, uzun yıllar balıkçı kasabası olarak devam eden yerleşim, denizaşırı ticareti sayesinde gelişmiştir.
1800’lü yılların ortalarında ilk olarak İngilizlere karşı başlayan ancak daha sonra Fransızların da dahil olduğu yıllar süren ’’Afyon Savaşları’n dan sonra antlaşmaların sonunda Hong Kong 100 yıllığına İngilizlere, Şangay’ın bir bölümü de Fransızlara imtiyazlı bölge olarak verilir.
Japon istilasına karşı 1910’lu yıllarda, şehrin etrafını surlarla çevrilir. İlerleyen zamanlarda hızla önemli bir ticaret merkezine dönüşür.
Ancak, şehir tamamen yabancıların egemenliğinde gelişirken 1922’de “Çin Komünist Partisi” i kurulur.
1938-1945 yılları arasında, Japonlar şehri işgal ederler.
1949’da Sosyalist devlet idaresine geçilmiştir.
Komünizm anlayışı bizim bildiğimizden farklı. Tek gücün her tarafa yayılmasını amaçlamışlar ama özgürlük kontrol altında.
Bir buçuk milyara yakın halkın insanı idare etmek kolay değil ama sistemlerini kurmuşlar. Tıkır tıkır çalışıyor. İnsanlar düzeni bozmadıkları sürece özgürler. İstediklerini yapabiliyorlar.
Hele turist, ülkeden içeri girdiği anda kontrol altına alınıyor. Gizli işler çevirmesi çok zor.
Kadın ve erkek eşitliği var. Yazarken bile kendime güldüm. Benim ülkemde yok. Kadını da insan olarak görüyorlar. Her işte kadınlar da, erkeklerle aynı koşullarda çalışıyorlar ama aynı hakları da alıyorlar.
Tek çocuk aile ve aile büyükleri tarafından çok şımartıldığından gelecekte sıkıntılar bekleniyor. Gençler şımarık.
Metroda gözümle gördüm. Yaşlılar için kalkmayan Çinliler çocuklara yer veriyorlar.
Artık iki eş de tek çocuksa iki çocuk yapma hakları var. Eğer daha fazla çocuk yapmak isterseler devlete 50.000Y ödemeleri gerekiyor. Yoksa haciz ve hapis cezası var.
Çin’de parklar yaşam alanı olduğu için çok önemli. Özellikle yaşlılar, toplu olarak parklarda dans edip, spor yapıp müzik dinliyorlar. Kâğıt ve farklı oyunlar oynuyorlar. Duvarlarla çevrili parklar saat 10’da kapatılıyor.
PARA
1 dolar= 6.35 Yuan
Kredi kart geçmiyor. Belki kullanabileceğiniz büyük mağazalar vardır. Herkes telefonuna wechat aracılığı ilekredi kartını yüklemişler. Para taşımıyorlar
Döviz bürosu yok.
Paranızı bankalardan herhangi birinde bozdurmak zorundasınız. Fazla sıra oluyor.
O nedenle bankamatikten pasaportunuzu tarattırarak elinizde ki dövizi bozdurabiliyorsunuz.
Kartınızla da yuan çekebiliyorsunuz.
İKLİM
Havası puslu, nemli ve tozlu olduğu dan burada da maske kullanıyorlar.
Şangay gezmek için uygun aylar Mayıs-Haziran ve Eylül-Ekim arası.
Yağışı bol olduğundan şemsiyeleri hep yanında oluyor. Güneşte de kullanıyorlar.
YEMEK
Yeşil çay yağı, susam yağı çok kullanıyorlar.
Salça kullanmadıklarından soya sosları ile yemeklerini tatlandırıyorlar. Hatırı sayılır deniz ürünleri de tüketiyorlar.
Tofu(Soya peyniri)yu genelde bambu filizleri ile yiyorlar.
Joazi (dumpling): Çin mantısı. Buharda haşlanıyor.
Baozi: Sabah kahvaltısında yeniyor. İçinde domuz eti, ıspanak vb. ile yapılıyor. Mantıdan daha büyük veyuvarlak. Lastik gibi olduğundan ben sevemedim.
Genelde Noodlenin içine havuç, lahana gibi az haşlanmış sebzeler ekleyerek sabah kahvaltısında yiyorlar. Hatta içlerine birer santimlik kurutulmuş deniz havyalarını da ekliyorlar. İçine bir de haşlanmış yumurta atarlarsa kahvaltı hazır oluyor.
Haşlanmış bıldırcın yumurtası çok tüketiyorlar. Nedense haşlama suyu kapkara olduğu dan ben deneyemedim. Daha sonra öğrendiğime göre soya sosunda haşladıklarından haşlama suyu siyahmış.
Devamlı yanlarında sıcak su taşıyorlar. Boş veya çay atarak gün boyu tüketiyorlar. Hatta toplu yerlerde sıcak su verilen makinalar var.
Aslında Çin mutfağı gayet sağlıklı. Zaten kilolu olan çok az.
DİL
Artık zor olan Çince pinyin alfabesi ile daha basitleştirilerek öğretilmeye çalışılıyor.
DİN
Çoğu ateist, özellikle yaşlılar Budist.
ULAŞIM
Şehirde zıt yönlerde daha yeni, büyük ve işlek olan Pudong ve Hongqiao olmak üzere iki tane havaalanı var. Her ikisinden şehre metro ile ulaşabiliyorsunuz.
I-Pudong Havaalanından şehre ulaşım:
1-Metro ile: Hava alanı→Guanglan istasyonu(Bu istasyonda inip aynı hat olan karşı hata geçerek yolunuza devam etmelisiniz→Longyang istasyonu vardığınızda(Toplam 45 dakika sürüyor.) hat değiştirerek istediğiniz yere gidebilirsiniz.
2- maglev (Manyetik tren): Havaalanından ayrı bir hatla şehre gidiyor. Bazen hızı 400 kilometrenin üstüne çıkabiliyor. 3-Shuttle bus
II-Şehir içi ulaşım
1-Metro: 15 tane farklı hat ile hemen hemen her yere metro ile ulaşabiliyorsunuz. Tek istasyon için ücreti 3Y. İneceğiniz istasyon göre bilet fiyatı değişiyor. Metro hızlı ama bazen hat değiştirirken çok yürüyorsunuz.
Turistler için günlük pass bilet de satılıyor ama Şangay için gerek yok.
2-Otobüs: Nereye giderseniz gidin ücreti 2Y.Etrafı seyredebiliyorsunuz ama trafikten dolayı yavaş. Kısa mesafelerde tercih edilebilir.
3-Ayrıca şehrin gezilecek yerlerine giden’’ hop on hop off’’ şeklinde 24 saat geçerli olan iki farklı kampanyanın gezi otobüsü de var. Hemen hemen ikisinin de güzergahı aynı. Zaten metro ile ulaşabileceğiniz tapınaklara bile götürmüyorlar. Bana göre Şangay’ı en iyi yürüyerek gezebilirsiniz. Zaten çoğu yer birbirinin ardında. Gerektiğinde uzak yerler için metro veya otobüs kullanınız.
A-Cıty Tour Bus :
Ücreti 300Y. 9-17arası çalışıyor. İçinde nehirde gemi turu da dahil.
8 dilde kulaklıkla açıklama var. Türkçe yok. İkı ayrı hattı var.12 durak kullanabiliyorsunuz.
B-City Sightseeing Bus:
Ücreti 80Y.24 saat hizmet veriliyor .9-23:30 arası çalışıyor.
8 dilde kulaklıkla açıklama var. Türkçe yok.
üç ayrı hattı var.18 tane durak kullanabiliyorsunuz.
KALMA
East Nanjing Road veya People’s Square’e yakın bir otelde kalırsanız her yere yürüyebilirsiniz. Ben çok şanslıydım. Ev sahiplerimin evleri gezilecek yerlere yakındı.
EVLER
Modern binaların sıralandığı lüks semtlerin biraz ilerisine gittiğinizde eski toplu konutları göreceksiniz. Zamanında koşullara göre kaliteli yapılmışlar ama hiç bakım yapılmadığından aynı Rusya’da ki gibi kırık dökük merdivenler, döküntülü kapı önleri vb. Evlerin içi de boyasız ve bakımsız. Bazıları evlerin içini yenilemişler ama dışardan girerken bile insanın ruhu kararıyor. Bu evlerin fiyatları bile inanılmaz.
Ev kiralarken yeni veya eski bir semt ve ev istediğinizi soruyorlarmış. Eski evlerde elektrik telleri salkım saçak dışarda.
En önemlisi temiz oldukları söylenemez.
KISA KISA
-Yaşlı anne ve babasını haftanın belli günlerinde açık havada gezdirmeyen çocuklara yasal olarak işlem yapılıyormuş.
-Metro, otobüs dahil heryerde ayakta yemeklerini yiyorlar.
-Koca kel kafalı bebekleri çok sevimliler ama büyüyünce değişiyorlar.
-Çocukları vatandaşlık alsın diye yabancılarla özellikle Amerikalılarla evlenmeyi istiyorlar. Bulanda çok.
Ben yıllar önce Çin’ de ki bu üç şehri ziyaret etmiştim ama hiç not almadığımdan unutmuşum. Yolumun üzerinde olduklarından yeniden ziyaret etmek farz oldu.
ŞANGAY’IN GEZILECEK YERLERİ
Şehri gezmek için 2-3 gün yeterli. Gezmesi kolay bir şehir. Birçok yeri mecbur yürüyerek gezeceksiniz.
Huangpu nehri(Aslında Çincede pu nehir anlamına geliyor)zikzak çizerek şehri yukardan aşağıya doğru ikiye ayırıyor. Şehrin neredeyse tüm gezilecek yerleri nehrin atışında kalıyor. Sadece Bund’un nehrin karşı tarafına düşen Pudong kısımda gökdelenler olduğu bölüm var. Ben geziye buradan başladım ama şehrin merkezi aslında “People’s sguare” sayılıyor.
1.GÜN
I-Nehrin doğu yakası -PUDONG BÖLGESİ(Doğu Şangay)
Çok estetik gökdelenlerin olduğu ticaret merkezi olan bu bölgeye “Lujiazui metro istasyonunda inmelisiniz.
Bu gökdelenlere ana yolların üstünden geçen şık ve temiz üst geçit yolları ve yürüyen merdivenlerle çok rahat ulaşabiliyorsunuz. Hepsinin içinde her bölümde turnikeler ve görevliler var. Genelde çalışma ofisler, restoranlar, kafeler, şık mağazalar ve oteller var.
Jınmao Observatory: 429 metre yüksekliğinde ve 88 katlı. 6. Katına ücretsiz çıkıp manzara seyredebiliyorsun ama değmez. 88.katından manzara seyretmek istiyorsan bilet ücreti 120Y.
World Financial Center: 492 metre yükseklikte.En üst katından manzara seyretmek istiyorsan bilet ücreti 120Y. Ama bir görevlinin bana söylemesi ile 2A Kapısında ki asansör ile53.katına çıkınız. Manzara çok güzeldi. Zaten en üste çıkarsanız binaları yukardan görürsünüz. Bir işe yaramaz.
Şangay Kulesi: En yeni ve gösterişlisi.Eski şehir haritalarında yok. Dönerek incelen bir yapısı var.
Oriental Pearl Tower(Doğunun incisi televizyon kulesi): 468 metre yüksekliğinde ki bu kule gerçekten çok güzel görünüyor. Şehrin simgesi sayılır.
En üste çıkmak isterseniz ücreti 220Y, orta kısma çıkma isterseniz 180Y.Çok kalabalık olduğundan çok sıra beklersiniz. Hemen kulenin en alt katından(Çıkıştan) giriş yaparsanız beklemiyorsunuz. Burada da bilet gişesi var.
Kuleden şehrin manzarası görülmeye değer. Ben bu kadar parayı verince 3-4 defa dolandım. Bir alt katta ise cam plartform yapmışlar. Aşağısını olduğu gibi görüyorsunuz. insanlar yürümekten korkuyorlardı ama bazıları uzanmış keyif yapıyorlardı.
Bu kulenin alt katında ”Tarih Müzesi” var.
Gökdelenleri gezdikten sonra şehrin karşı kıyısına fery ile (2Y) veya metro ile geçebiliyorsunuz.
Bu nehrin altından geçen birçok tünelden metro hattı geçiyor.
Metro ile “Doğu Na jin Caddesi” istasyonunda inip geri Bund’a gelmeniz gerekiyor.
Turist gezdiren otobüsler ise köprüleri kullanarak nehri geçiyorlar.
II-Nehrin Batı yakası
1-The Bund: Yük gemileri, mavnalar ve yolcu gemilerinin sürekli geçtiği nehir kenarında bir kilometrelik yürüyüş yolu.
Yabancı devletlerin konsoloslukları olduğu ve Sömürge devletlerin yaşadığı zamanlarda bu lüks semte ve “köpekler ve Çinlilerin” girmesi yasaklanmıştı.
Bir kısmı ahşap olan bu kordondan yürüyerek gidip dönüşte caddeye inip yürüyerek geri dönünüz. Böylece cadde boyunca Avrupalıların mimarisiyle yapılmış Fransızların ve İngilizlerin inşa ettikleri koloniyel tarzda harika yapıları da görmüş olursunuz.
Bu yürüme yolundan karşı tarata ki Pudong Gökdelenleri gerçekten çok güzel görünüyor. Gecesini kesinlikle görmelisiniz. Boşuna “Asya’nın Manhattan’ı denmemiş. Gökdelen sevmeyen ben bile hayran kaldım. Hele “Pearl kulesi”nin renk değiştirerek aydınlatılması mükemmel olmuş. Planınızı ona göre yapınız.
A-Çen Yi Heykeli: Bund’un girişinde. Şehrin ilk belediye başkwnı.
Yürüyüş yolunun sonunda
B-Nehirde gemi turu: 11-18 arası her yarım saatte bir var.Gece 22’ye kadar sürüyor. Fiyatı 120Y. Farklı firmalar var.
2-Nanjing Road: Doğu Ninjan caddesinin başlangıcı hariç tamamı trafiğe kapalı. Batı Ninjan caddesi ise trafiğe açık.
Bu şık caddenin her iki yanında en lüks markaların mağazaları, kuyumcuların yanında restoranlar, ka-feler, hediyelik dükkanları sıralanmış.
En çok “Omega” marka satan şık saat dükkânları dikkatimi çekti. Rakam yerleri elmas olan altın saatin fiyatı 10.000 dolardı.
Sizi dükkânlarına çekmek için dil dökenleri hiç dinlemeyiniz bile.
Çok kalabalık olduğundan özellikle gece yürümekte zorlanıyorsunuz. İsterseniz bu caddeyi küçük katarlı araç ile de gezebiliyorsunuz.
Cadde üzerinde ki bankalar ve otellerin içi aksanları ahşap olup, eski sömürge ülke yapılarından olup ve hepsi şahane. Fotoğraf çekmeme izin vermediler.
A-Peace Otel: Hemen Bund’un karşısında Nanjing caddesinin başlangıcında.
Steven Spielberg’in “Güneş İmparatorluğu” filminin bazı sahnelerinin çekildiği eski ve şık otel. Şansıma ben gittiğimde bir kutlama nedeni ile piyano resitali vardı.
1800 ‘lü yıllarda at yarışlarının yapıldığı bu alan 1990 yılında tekrar düzenlenerek günümüzde ki halini almıştır .Park ve square’yi geniş bir cadde ayırıyor.
3-People Park(Renmin Park):
Doğu Nanjin caddesinin bitiminde solda. Ben gittiğimde insanlar geleneksel kıyafetleri ile dans ediyorlardı.
Hemen başında
A-Shangai Urban Planing Exhibition Center: Bu kadar gökdelenin planlandığı bir merkezin olması şaşırtıcı değil. Binanın çatısı da çok ilginç. Hemen yanında
B-Munipal Goverment: Belediye binası .Onun da yanında
C-Büyük Tiyatro: Fransız mimar Jean-Marie Charpentier tarafından tasarlanmış ve 1998 yılında açılan olan çok şık bir mekân. Genelde yabancı gösteriler burada sergileniyormuş. Buradan hemen karşı tarafta ki People’s Square arada yayalara geçiş verilmeyen yol olduğu için yolu uzatarak aşağıdan geçebilirsiniz. En iyisi geri gelip planlama merkezinin yanında ki altgeçitten karşıya geçiniz.
4-People’s Square: Çok güzel bir mekan. Aslında burası da çok bakımlı bir park. Buraya “”People’s Square” istasyonunda inerek metro ile de ulaşabilirsiniz. Özellikle pazarları eski bir gelenek olan eş seçimi yapılıyormuş. Anneler, bekar oğullarının özelliklerinin yazıldığı kağıtları şemsiyelere iliştirip aday bekliyorlarmış.
a-Shangai Museum: 9-5 arası açık. Giriş ücretsiz. Çok görülesi bir müze. Hele 4. Katta sergilenen ahşap eşyalara hayran kaldım. Sergilenenler:
1.kat:Taş ve bronz heykeller
2. kat:Resim sergisi
3.kat:Damgalar, el çizimi resimler ve el yazmaları
4.kat:Ahşap,yeşim eşya ve objeler. Antik Çin paraları
Ben buradan Nanjin caddesinin ve Bund’un gecesini görmek için geri döndüm.
Gökdelenleri ışıklandırmak için her gece 150000 USD harcanıyormuş.
Ama sizin gündüz zamanınız kaldı ise araçla Batı Nanjing caddesi sonunda olan Jing’an tapınağına gidip geri dönebilirsiniz.
2.GÜN
III-Eski Şangay: Aslında yeni Şangay da nehrin batısında.
Ming hanedanı döneminde duvarlarla çevrili şehir merkezi olan bu bölge, daha sonra 1842 yılında İngilizler, şehir merkezini kuzeye taşıyarak kendilerine imtiyazlı bölge olarak değiştirmişler.
Sömürge zamanında Çinliler sadece bu bölgede yaşayabiliyorlarmış. O zaman ki surlar, 1912 tarihinde yıkılıp ve hendekler doldurularak, bugünkü “Ring” yolu yapılmış. Hala çevresinde küçücük gecekondularda yaşayan birçok aile var
1-Yuyuan Alışveriş Merkezi: Hemen yuyuan bahçesinin bitişiğinde. Yakın zamanda eski evler yıkılarak yeni ve gösterişli geleneksel evlerin yapıldığı alışveriş yapabileceğiniz çarşı. Kahraman Maraşlı dondurmacı var. Showunu kalabalık izliyor. Kendisine “Yuan bahçesi nerede” diye sorduğumda “ içindendesin” dedi. “Ama Bir yerde para ödemedim ”deyince” ücretsiz zaten. Sadece tapınak ücretli ”dedi. Oysa yuan alışverş merkezindeydim. Bahçeler de paralıydı. Kısaca hemşerim yıllarca burada çalışmasına rağmen daha bahçeyi ziyaret etmemiş. Kendisine daha sonra uğrayıp söyledim ki başkasını yanıltmasın. Yuan Bahçesinin hemen girişinde
2- Huxinting çayevi : Göletin ortasındaki bölgede ise, yaklaşık 200 yıllık bu ahşap çay evine kötü ruhları kovmak için Dokuz Dönemeç Köprüsü ile gidiyorsunuz. Hemen yanında
2-Yuyoan Garden(Mutluluk Bahçeleri):7:30-17 arası açık. Giriş 40Y.Aslında buraya Bund’dan devam ederek yürüyerek veya metro ile “Yuyuon istasyonu” nda inerek de ulaşabilirsiniz.
Tek girişi ve girişin yakınında bir tane daha çıkışı var.
1577’deMing hanedanı döneminde yapılmıştır. Pan ailesi için yapılan bu bahçeler, aile gücünü kaybedince harap olur. 1760 yılında bazı zengin tüccarlar bahçeyi satın alarak binaları ve bahçeyi yenilerler.Bu sefer de 19.yüzyıldaki Afyon savaşlarında, bahçeler yine harap olur. Ancak 1961 yılında bugünkü haline ulaşır.
Tüm Çin bahçelerinde görecekleriniz:
-Taş kayalıklar: Tai Gölünden getirilen çeşitli büyüklüklerde kireçtaşları , pirinç tozu ve kireç kullanılarak biraraya getirilmesiyle oluşturulmuş farklı yükseklikte ve şekilde kaya görüntüleri. Yolların ve göllerin kenarları bu ilginç kayalarla süslenmiştir. Ben bu kayalıkları çok fazla kullandıklarından sanırım çok beğenemedim.
-Misafirlerin ağırlandığı, Çin operası(Pekin’de izlemiştim. Çin işkencesiydi. Çok sıkıcı),
-müzik ve dansların izlendiği pavyonlar
-Üstü kapalı veya açık, tabanı taş mozaik koridorlar
-Turuncu ve renkli balıkların yüzdüğü göletler
-Su kanalları, köprüler vardır.
Bu bahçeler sakin ve dinlendiricidir. Bana göre de en güzeli bu bahçe. Hepsi birbirine benziyor.
Broşüre göre gezdiğinizde;
Sansui Hall: Misafir ağırlamak için kullanılmıştır 1760’da yapılmış geniş bir mekan.
Noel Pavilion ve Wanhua Odası: Wanhua odasının önündeki 400 yıllık maidenhair ağaçlarını bahçe sahipleri dikmişler.
Bahçeden sonra yürüyerek Şangay’ınyeni bölgelerine geçiniz.
2-Middle Huaihai Road: çok şık mağazaların olduğu cadde.Sola doğru evam ettiğinizde; Çok şık mağazaların sıralandığı geniş alış veriş caddesi.
3-Xin Tian Di: Yine lüks mağazaların olduğu ama daha çok ağaç ve yeşilliğin olduğu şık semt.
A-The Site of the First National Congress : Pazartesi kapalı. 9-Giriş ücretsiz.
Temmuz 1921 tarihide: Çin Komünist Partisinin kurulduğu 2 katlı, çok sevimli tuğla bina. Fransız kontrolündeki bölgesinde olan bu binada ki gizli toplantıyı haber alan Fransız polisi, Mao’nun da bulunduğu 12 kurucu üyenin hiçbirini bulamaz.
Komünizmin kurulmasına eşlik edenlerin fotoğrafları ve materyaller sergileniyor.
Daha çok lüks alışveriş merkezleri vardı ama ben pek hoşlanmıyorum. Alışveriş yapmadığımdan zamanımı farklı yerlerde değerlendirmeyi tercih ettim.
Ben buradan otobüsle(926, 920, 911 ve 26 nolu ) gittim. Metro ile giderseniz “Shangai Library” istasyonunda inmelisiniz.
4-Shangai Kütüphanesi: (shangai tushuguan):
Gerçekten modern ve muhteşem bir yapı. Birkaç tane anfisi var. Bir tek burada gelenler için her katta sebil konduğunu gördüm.
14 milyon kitap bulunan bu kütüphane, dünyanın en büyük kütüphanelerinden. Bu kitaplar içinde, 1400 yıl öncesine kadar dayanan el yazması kitapların da var ama göremiyorsunuz.
O nedenle bana göre gitmeye değmez. Ben eski yapı olduğunu düşünerek gittim. En iyisi buradan ikisi aynı metro hattında , diğeri yakın metro hattında olan tapınakları geziniz.
5-Jade Buda Temple (yeşim buda tapınağı)
” Changshu Rd istasyonu”nda ininiz. 8-16:30 arası açık. Giriş 20Y.En çok beğendiğim tapınak bu oldu.
Bu tapınakta beyaz yeşim taşından yapılmış oturan ve uzanan iki Buda heykeli var. Heykeller: 1882 yılında Burma’dan getirilen heykeller 1918 yılında tamamlanan bu tapınağa konmuş. Özellikle oturan yeşim taşından buda heykeli çok zarif.
6-Jing’an Temple: ”Jin’an Rd. istasyonu” nda ininiz. 7:30-17 arası açık. Giriş 50Y. Her tarafı özellikle altın kaplama aksanları yeni onarımdan geçtiği için pırıl pırıldı. Gösterişli bir tapınak. Aslında çok güzel ama eski hali ile görmek isterdim. Burada da genç rahiplerin kaldıkları ahşap lojmanda yıkadıkları sarı-kırmızı renkli giysileri çok ilginç görüntü oluşturmuştu.
Gülen, göbekli sevimli Buda heykeli var.
7-Longhua Temple: ”Longcao Rd. istasyonu” nda ininiz. Giriş 10Y.
Sanırım bir dönem Budizm düşüşe mi geçti ki bu tapınakta da gülen, göbekli sevimli Buda heykeli var.
Girişin yanında ki 1700 yıllık eski pagoda çok güzeldi.
SOZHOU
Sozhou ve Hangzohu’ya de çok sık tren var ama yine de yer bulamıyorsunuz. Yavaş trende ayakta gitmek zorunda kalabilirsiniz. O nedenle biletinizi internetten önceden alınız.
-Tren biletinizi istasyonda ki gişelerden veya makinalardan alabilirsiniz. Pasaportunuzla internet üzerinden satın aldığınızda size verdikleri numara ve pasaportunuzla gişeye gittiğinizde biletinizi alabiliyorsunuz.
Sozhou’da üç ayrı tren istasyonu var. Biletinizi alırken ona göre alınız. Bahçelere yakın olanı tercih ediniz.
Ben Shangai Reilway Station→Sozhou Reilway Station gittim.
Hızlı tren yarım saatte gidiyor.Fiyatı 39Y. Yavaş tren bir saatte gidiyor.Fiyatı 14.5Y
Bu istasyondan yavaş en erken K290nolu tren 8:51’de ve K376 nolu tren ise 8:57’de gidiyor. Güney istasyonunda ise en erken tren saatleri oldukça geç.
Dönüş ise K807 nolu tren ise 16:59’da gidiyor. K527 nolu tren ise 17:18’de gidiyor. Daha önce giden de var.
Yalnız her iki istasyon oldukça büyük olduğundan erken gidiniz. Hele Shangai’de metrodan çıktıktan sonra yolumu zor buldum.
Giderken numaralı bilet kalmadığından sonrakı trene bilet almak zorunda kaldım. Dönüşte ise numaralı hiç bilet kalmadığından ayakta kalmayı kabul edip bilet alarak rica ile bir Çinlinin yanına sıkıştım.
İstasyonda indikten sonra turist info ve İngilizce bilen birisini bulamadığımdan 45 dakika oralarda debelendim.
İnsanlar yaşadıkları şehrin gezilecek yerlerini bilememeleri beni çok şaşırttı.
Suzhou, Şangay’dan 120 km uzaklıkta Yangtze deltasının ortasında kurulmuş.
Nedense aklımda çok sevimli bir şehir kalmış. Oysa çok hareketli ve taş yığınına dönüşmüş 5-6 milyonluk bir şehir ile karşılaştım.
Şehirde Unesco’nun dünya mirası listesine girmiş birkaç tane bahçe var. Bir tanesini gezmeniz yeterli olacaktır. Hepsi birbirine benziyor.
Sozhou Tren istasyonu→Lingring Bahçesi(85nolu otobüs)→Pan Men→933nolu otobüs,yolun karşısından→ Sozhou Tren istasyonu(7veya 522 nolu otobüs)
*Eger istasyondan direkt Pan Men’e gidecekseniz yine 933 nolu otobüse bineceksiniz.
*Belki metro ile de gidebileceğiniz bahçe vardır. Gitmeden internetten hazırlığınızı yapmalısınız. Yoksa benim gibi ortada kalırsınız.
Çin’de 5464 km uzunluğunda ki Yellow River (Sarı Nehir ) ile 6300kilometre uzunluğunda ki Yangtze Nehri arasında Pekin’den başlayan Tianjin, Hebei, Shandong, Jiangsu ve Zhejing eyaletlerini geçip Hangzhou’da son bulan devasa bir kanal açılmasına MÖ 5. Yüzyılın başlarında başlanmış ama tamamlanması Sui hanedanlığı döneminde MS 581-618) olmuş.1776 km uzunluğundaki busu yolu dünyada insan eli ile yapılan en büyük kanalmış.
Şehrin yarısına yakınında kanallar olduğundan doğunun Venedik’i deniliyormuş.
Wu Krallığının başkenti olmuş bu şehirde Ming (1368-1644) ve Qing (1644-1911) Hanedanları dönemlerinde İmparatorlar ve şehrin ileri gelen zenginleri tarafından bu güzel bahçeler yapılması çok ünlüymüş. Hatta Pekin-Yasak Şehir ve Yazlık Saray’ın bahçe mimarisi Suzhou bahçelerinden örnek alınmış.
1-Lingering (Liuyuan) : Giriş 45 Y.Bahçesi toplamda 2.3 hektar alanı kapsıyor. 1997 yılında UNESCO listesine girmiş. Her Çin bahçesinde olan herşey burada da var ama Şangay yuan bahçesi sanırım bahçelerin en güzeli. Sadece bjranın fazlalığı çok güzel bonzai ağaçlarının olduğu bahçe ile küçük bir. ambu bahçesi var.
300 metrelik kısmı ayakta kalmış olan surlardan şehre girişin tek noktasıymış. Bu kapıyı benzersiz kılan da hem kara ve hem de kanaldan şehre giriş veren tek kapı olmasıymış. Burada çok az vakit geçirebildik
PAN MEN:7:30-17 arası açık. Giriş 40Y.
Biri tam pan kapısında diğeri de Ruiguang pagodanın olduğu yerde iki giriş ve çıkışı var.
Wu Gate Brigde (Wumen bridge): Hemen k<pıdan girmeden öncebuilginç köprününüstüne çıkabilirsiniz.
Pan kapısı: Wu krallığı döneminde yapılan bu 2500 yıllık kapının üstüne çıkıp çevre manzarazı setredebiliyorsunuz.
Zamanında şehri tamamen vreleyen taş duvarların bir kısmı kapının yanında ayakta kalabilmiş. O zamanları bu şehre karadan ve nehirden sadecebukapıdan girebiliniyormuş.
Bahçe: Ben bu bahçeyi daha çok sevdim. Ferah ve yemyeşil. Diğer bahçelerden de farklı.
Kapının olduğu yerden çıkıp sağa doğru nehir boyunca ilerlediğinizde
4-Tekne turu: 120Y.45 dakika. Nehir boyunca gidip aynı yoldan geri geldik. Nehir kenarında yemyeşil ve bakımlı yürüyüş yolları vardı. Bazı bölgelerde de iki katlı villa tipli evler vardı. Yalnız zaman zaman arka tarafta görülen yümsek binalar. Bu güzel görüntüyü bozmuyor değildi.
HANGZHOU(En az iki günde gezebilirsiniz.)
Zamanınız varsa daha fazla zaman ayırmayı hak eden, çay ve ipeğin merkezi olan bir şehir.
Bu şehirde de farklı üç tane tren istasyonu var. Göle en yakını “Doğu tren İstasyonu”. Diğerlerinden de metro olduğundan göle ulaşmanız zor olmayacak.
Ben, Güney Şangay Tren İstasyonu→Doğu Hangzhoh Tren istasyonuna gittim.
Bu İstasyonda en erken yavaş tren, 6:21’de , 6:34, 6:51,7:31, 8:36 ve 8:48’de var.
Dönüş ise yavaş tren, öğleden sonra 14:14, 17:04 ve 17:52’de var.
Hızlı tren ücreti 24.5Y; hızlı tren ücreti ise 70-90Y arası değişiyor. Hızlı tren bir saatte, yavaş tren iki saatte gidiyor. Hızlı tren daha sık var.
Tren istasyonunda indikten sonra metro ile göle en yakın duraklardan birinde ininiz.
*İstasyonda turist info yok.
Şangay’dan180 km güneyde Yangtze nehrinin deltasında kurulmuş 10 milyonluk şehir.
İçinden “Qiantang” nehrinin geçtiği bu şehrin ortasından harika “West Lake” var. Gördüğüm en huzur verici göllerden biri. Çinlilerin boşuna dememiş “yeryüzünde cennet ”diye. İnsanı bile daha yardımsever ve sakin.
I- BATI GÖLÜ (Xihu) ÇEVRESİ: Bir günde ancak gezebilirsiniz.
5.68 kilometrekarelik alana yayılmış, içinde üç yapay ada bulunan gölün düzenlenmesi 9-13. Yüzyıl arasında olmuş. UNESCO tarafından, 2011 yılında, Dünya Mirası Listesine alınarak koruma altına alınmıştır.
Fazla derin olmayan gölün üç tarafı yeşil ormanlık tepelerle çevrelenmiş.
Gölün içine doğru uzanan yarım adalar, köprülerle ve yemyeşil gür ağaçlarla gölgelenmiş yürüyüş yolları ile ana karaya bağlanmış.
Ayrıca kuzeyinde yine birçok taş köprü ile baştan sona batıdan doğuya doğru yürüyüş yolu da var. Gölde kocaman yapraklı Nilüferler rengârenk çiçek açmış. Ortancalar Karadeniz’de ki kadar büyük olmasa da çevreye ayrı bir güzellik katmış. Yeşillikler arasında geleneksel ahşap Çin evleri… Tek sorun çok kalabalık.
Çevresi 13 kilometre olan gölün çevresini bisikletle, yürüyerek(Belli kısmını )veya çok sık olan belediye otobüsleri ile gezebilirsiniz. Ben ev sahibimin verdiği pahalı bisikletle çok keyifli gezdim ama parklara ve gölün hemen yanında ki yollar, yayalara ayrıldığından kullanamıyorsunuz. Sık sık kitlemek zorunda kalıyorsunuz.
Bana göre en mantıklısı daha yoğun olan gölün kuzeyini yürüyerek gezdikten sonra yine yaya yolu ile leifeng pagodanın yakınına kadar yürüyünüz. Daha sonra göl çevresinde gerektiği yerde otobüs kullanınız.
Benim gibi gölün kuzeyinden başlayıp batıdan devam ederek gölün çevresini gezmek isterseniz;
1-Yue Fei’sTomb and Yuewang Temple: 7-18 arası açık. Giriş 25Y.
General, 1103-1141 yılları arasında Henan hanedanı zamanında yaşamıştır. Song ve Jin hanedanlığına karşı büyük savaşlar yapmıştır. Ancak sonunda Jin hanedanına teslim olmak zorunda kalarak hapishanede gizlice öldürülür. Ulusal kahraman kabul edilen bu generale,1715’de Qing hanedanı döneminde büyük bir mezarlık kompleksi yapılır. Çok da görülesi bir şey yok.
Tam karşısında
2-Gu Yuan Feng: Gölün içine doğru girmiş aralarda kanalların olduğu yarımadada ki harika bir park. Her bir yöne yöneldiğinizde farklı güzellik görüyorsunuz.
Burada;
50 dakikalık kayık gezisi 120Y. Ben ev sahibimin bisikletini çaldırma korkusu ile ancak kısa bir kayık sefası yapabildim.
Yarım saatlik boot turu 55Y. Kesinlikle boot turu alınız ama yürüyüş yolunun diğer tarafında ki kısmında bininiz. Fiyatlar aynı. Sanırım burada denizin içinde ki üç tane taş küçük kule ve pavilonların olduğu “Tree Pools Mirroringthe Moon” adacıkların yakınına götürüyorlar.
3-Su Cause Way: ağaçlıklı gölü kuzeyden güneye ayıran yürüyüş yolu. Sadece kişi başı 20Y’a bu yoldan safari arabalarına benzeyen araçlarla gidip gelebiliyorsunuz. Ama yürümek çok zevkli.
4-Boochu Pagoda: Kıymetli Taş Tepesi üzerinde 1933 tarihinde yapılmıştır.
Dağa doğru tırmanıyorsunuz. Tepeden şehrin manzarasını seyredebiliyorsunuz. Pagodayı dıştan görebiliyorsunuz. Gece ışıklandırılmış hali çok güzel görünüyor.
*Yakınında Baopu Taoist Temple var
5-Solitary Hill: Denizden 38 metre yükseklikte 50 dönümlük bu alan, gölün en büyük ve tek doğal adasıdır. Qin hanedanlığı döneminde düzenlenmiştir. Ana karadan yine çok güzel yürüyüş yolu ile geçiliyor. İçinde “Zhejang Park” var. Yol boyu görebileceğiniz farklı güzellikler ve dükkânlar var.
6- Musıc Fountain: Su ve ışık gösterisini ben kaçırdım.
7-Silk Museum: 9-17 arası açık. Giriş ücretsiz. Ana yoldan yürüme mesafesinde içerde.
Dünyanın en büyük ipek müzesi olarak 1992 yılında ziyarete açılmıştır. Müzede, 8 sergi salonu bulunuyor. 5000 yıllık ipek ile her şeyi görebilirsiniz. Çok zengin bu müzeyi çok beğendim.
Çıkışta ki dükkânda harika ipek giysiler satılıyor ama çok pahalı.
Daha önce çalışan (hangzhou ipek baskı ve boyama kompleksi (hang si lian) kapanmış. Bilgilerinize…
8-Leifeng (Xizhao)Pagoda
Giriş 40Y. Pagodanın içinde duvar resimleri ve müze de var. Hatta ilk pagodanın temellerini görebiliyorsunuz.
Gök Gürültü Tepesi üzerinde 5 katlı pagodanın “Akşam Güneşi Pavyonundan, şehrin ve gölün manzarasını izleyebilirsiniz.
*Pagadonun biraz ilerisinde yürüyüş yolununun diğer ucu var. Burada ki yemekleri çok sevdim. Tandırda ve sacda etli ve ıspanaklı gözlemeler ve haşlanmış patates satılıyordu. Hayatımda ki en tatlı mısırı da burada yedim. Koçanı ile birlikte kuzeninin özel gözlerine yerleştirilerek pişiriliyormuş.
Buradan kesin yarım saatlik boot turu alınız.
II-GÖLÜNÇEVRESİ VE ŞEHİR MERKEZİ
1-Feilai Feng: 7-6:30 arası açık. Sadece otobüsle gidilebiliyor. Şehrin bu kısmında henüz metro yok. 807 veya 103 nolu otobüsler gidiyor.
Giriş 45Y.
Kutsal mağaralar ve 400’e yakın p diğer heykeller var.
Hemen bahçesinden girilen
2-ling yin tapınağı(Ruhların İnziva Yeri)
Giriş 30Y.
Jin hanedanı döneminde (317-420) yapılan şehrin ünlü, ülkenin de yine en ünlü tapınaklarından. Farklı binalarda genellikle lotus çiçeğinde oturan Buda’nın dev heykelleri var. Bunların dışında da bazı binalarda sıralanmış yüzlerce heykel var.
Buradan 180 nolu otobüsten indikten sonra biraz yürü 27 nolu otobüs ile benim gibi “Inguiring About Tea at Dragao Well” inmeden tepede ki çay müzesine kadar çıkınız
3-LONGJİNG(ejderha kuyusu)
300’den fazla çay çeşidi olan ülkede dünyaca ünlü “Longjing” çayı, burada üretiliyor. Ben burada çay bahçelerini gezdim ama çay müzesini kaçırdım. Çok sevimli bir Çin ailesi ile ünlü longjing çayı içip sohbet ettim. Taze çay yapraklarının üzerine sıcak su konuyor. Ancak yapraklar dibe çöktüğü zaman çayınızı içebilirsiniz.
Buradan tekrar 27 nolu otobüs ile Maijialhi durağında inip yolun karşısına geçip Y2 nolu bus ile Wushan Sguare yakınlarına kadar geliniz. 600 metre yürü
4-Hefange Market at Twilight: Geleneksel bu alışveriş bölgesini seversiniz. İpek ve çayın her türü satılıyor. Ben yasemin çayını denedim. Çok güzel kokuyordu ama içimini beğenemedim. Ayrıca ikram edilen çok çeşitli tatlılar da satılıyor.
Çarşının bitimine doğru sola doğru yürüdüğünüzde;
5-Phoenix Mosque: Daha çok Uygurların ve Müslüman Çinlilerin geldiği camii. En dışı güzel ama içi normal. Aslında şehirde çok eski bir tane daha camii varmış. Ben varlığından sonradan haberim oldu.
Buradan metro ile Citizen Center durağında ininiz.
6-Şehir merkezi: Şangay gibi Hangzhou Municipal Goverment,
Büyük Tiyatro gibi devlet binalarının ve gökdelenlerin olduğu bölge.
6-Buradan yürüyerek nehir kenarı ininiz. Beklediğim kadar nehrin bu bölümü hareketli değildi.
Bu nehirde saatte 40km hızla gel git olayları yaşanan dalgalar ile sadece 10 saniye kadar sörf yapılabiliyor.
İsterseniz metro ile ulaşabileceğiniz
7-West Lake Cultural Square:
Birçok müze var ve ücretsiz. Müze görmek istemediğimden ben tercih etmedim.
8-Six Harmony Pagoda(liuhe pagoda): Ev sahibim kızın dediğine göre nehrin kenarında ki bu pagoda ile Leifeng pagodanın aynı olduğundan gitmedim.
Yuelun tepesi üzerinde Song(386-581)hanedanlığı döneminde Qiantang nehrinin gelgit sularını sakinleştirmek amacı ile yapılmıştır.1121 yılında savaşta yıkılıp ahşap ve tuğla kullanılarak Ming hanedanı döneminde 59.89. metre olarak yeniden yapılmıştır.
Şangay→Taiwan(Ucak, iki saat, spring hava yolları ,95 dolar)
Tayvan’da görüşmek üzere…
.
Harikasin!
YanıtlaSil