10 - RUSYA / KUZEY ASYA - DOĞU AVRUPA

RUSYA: KABUK DEĞŞTŞRMEYE DEVAM
Yakın zamana kadar bize çok uzak olan bu kapı komşumuzda birbirinden farklı sistemlerin uygulanmasıyla insan yaşamları da çok değişmiş. Ama bana göre hala  çoğunluk ta sağlam karekterli insanların yaşadığı  çok görkemli ülke.

1-RUSYA GENEL

RUSYA

gezi tarhı: 22-06-2006  ve 2013

NOT:Sınırı geçerken polise Rusya’da ne kadar kalabileceğimi sormuştum.O da “Rusya’da 7 gün içinde polise gitmelisin” demişti .Ama gittiğim hiçbir polis İngilizce bilmiyordu.Tanıştığım bir İngilizce öğretmeni ile birlikte gittiğimde de”Rusya’da 1 ay,hatta 15 gün de ekleyerek 45 gün kalabilirsin.Bir sorun yok” dediler ama güvenmiyorum.Bir daha soracağım.

Kızıl’a gittiğimde tekrar turist polisine gittim ve işin aslını öğrendim.

Rusya içinde 1ay istediğim şekilde dolaşabiliyorum ama eğer bir yerde 7 günden fazla kalacaksam turist polisine gidip kaldığım adresimi belirtmem gerekiyor.Eğer bir evde misafirseniz ev sahibinizin  ile (ülke içi pasaportu ile)birlikte polise gitmeniz gerekiyor.

O nedenle biletlerinizi atmayınız. Çünkü bir şehirden ne zaman ayrıldığınızı, ne kadar kaldığınızı biletlerinizle ispat edebilirsiniz.

Yoksa Rusya’yı terk ederken ceza ödemek zorundasınız.100 R denildi ama ben bu kadar az olacağına inanmıyorum.

NOT:Ama 2013’de iki kere Rusya’ya girip çıktığım halde sınır çıkışında bu konuyu soran olmadı.

PARA:

1 dolar=32.74 Rupi

100 rupi=6 Türk lirası

Ekonomide bir dengesizlik var. Özel okuldaki öğretmenin maaşı 1000 dolar, normal öğretmenin maaşı 500 Dolar.Ama bu coğrafyada olduğu gibi maaşlar az ama her şey çok pahalı.

Yol üstlerinde ve pazarlarda bazı insanlar bahçelerinde yetiştirdikleri az az domates,salatalık,lahana gibi sebzeleri ve yabandan topladıkları meyveleri satmaya çalışıyorlardı.Hele çekirdek satan kadının minnacık(şurup kapağı kadar) ölçüsüne çok şaştım

ULAŞIM:

*tren garlarında bir çantayı emanete bırakmak 100 Rupi.Çok pahalı. Emanete bırakma saatleri Moskova saatine göre.Yanılmayınız.

*otobüslerde de bavulunuz için ayrı bir bilet(ücretsiz) gerekiyor. Bilet alırken kaç çantanız olduğunu söyleyiniz. Ama çoğunda hatta uzun yolda bile bagaj fişi vermiyorlar

-Ulaşım çok pahalı.Tren ücretleri uçak ile hemen hemen aynı fiyatta.Her şehirdeki tren garı çok görkemli ve kalkış saatlerine  uyuluyor.Trenler temiz de sayılır.Tren garları çok güzel ve bakımlı.

-otobüs çok uzun mesafede yok. otobüsler bakımsız ve ucuz da değil. Konforsuz.Yolcu almak için çok bekliyor.

*otobüslerin durdukları yerde tuvaletlerde  genelde su yok. Kokuyor.

-tutu.ru→Rusya’da en ucuz tren ve uçak biletleri bulabileceğiniz site

1-Trabzon--->Rusya-Soçi limanı(ro-ro gemisi(Tır ve yolcu gemisi )var.

2-Samsun--->Rusya- Novoroski limanı(Ama yolcuyu Novorosk'de indirmekte problem yaratıyorlarmış. Fakat Novoroski 'den Trabzon'a geçerken sorun yokmuş.

*Petersburg'tan Helsinki'ye gemi veya tren ile gidebilirsiniz.

Tren ile ulaşım: Ama genel olarak gideceği yere göre farklı sayıda vagonu olan Rusya trenlerinde mevkiler

1.Mevki-Deluks(SV):İki kişilik TV’li  kapılı kompartımanlar. Her trende yok.

2.Mevki-Kupe:Dört kişilik kapılı kompartımanlar.

3.mevki-Palasgart(Platskarnty):4 kişilik kapısız kompartımanların olduğu, çok daha fazla kişinin kullandığı vagonlar.Battaniye ve temiz çarşaf veriliyor.

 4.Obşi:Her trende yok.Gününe göre bazı trenlerde var.Bunlar,aynı 4 kişilik kapılı kompartıman şeklinde.Gelen az olunca çok rahat uyuyabiliyorsunuz.Sadece yorgan ve çarşaf takımı vermiyorlar.Eğer Uzun yolculuk iç bu oturarak bileti aldıysanız ilk olarak   yukarı yatağa oturursanız kısa mesafeler için binenler aşağı da ki yatakta oturup sonra iniyorlar.Sizde gideceğiniz uzun mesafeye yukarıda  rahat rahat uyuyarak gidebiliyorsunuz.En ucuz bilet bu mevkide satılıyor.

5)Sid:Bu mevkide aynı otobüs gibi oturmalı koltuk satın alabiliyorsunuz ama ara geniş olduğundan çok rahat ayaklarınızı uzatarak uyuyabilirsiniz.Fiyatı “obşi”den biraz fazla.

Yalnız koltukların bir kısmı tren yönünde geri kalan kısmı ise tren yönünün zıt yönünde yerleştirilmiş.Bilet alırken sorunuz.Ve cam kenarı alınız.

6)Electrika:Genelde kısa mesafelerde halkın kullandığı vagon.Bu vagonda kanepeler var.Oturarak gidiyorsunuz.Fiyatı daucuz oluyor.Gideceğiniz yönde bulursanız kullanınız.İnsanlarla tanışmak için iyi bir fırsat ve ana trene bağlı olduğundan da hızlı.

*Trenlerde her vagonda devamlı   çay v.b için ücretsiz sıcak su servisi ve iki tarafta birer tuvalet  var. Ancak tren durduğunda görevli tuvaletin kapılarını kapatıyor. Telefonlarınız içinde priz var ama ancak tren hızlandığında şarj yapabiliyorsunuz.

*Trenlerde farklı günlerde aynı mevkiler aynı fiyatta.Ancak 40 günden önce biletinizi alırsanız ucuz bilet satın alabiliyorsunuz.

*Genelde bilet satın almak için kuyruk var. İsterseniz biletiniz kart ile internetten veya bazı tren istasyonlardaki makinelerden 

satın alabiliyorsunuz.

*Tren kalkmadan hangi platformda ve hangi yönde duracağınızı ekrandan öğreniniz.

Önemli:

1-Rusya’da ki tüm trenler Moskova saatine göre hareket ederler. Uçaklar ise yerel saate göre hareket ediyorlar.Rusya’nın batısı ile doğusu arasında 10 saat fark vardır.O nedenle en iyisi saatinizi Moskova saatine göre ayarlamak.Ama bulunduğunuz yerin de Moskova ile arasında ne kadar zaman farkı olduğunu bilmenizde arar var.

2-Rusya’da tren istasyonlarına” J/D vazgalal)(Jede vazgal)”,otobüs terminallerine “Auto Vazgal” deniliyor.

-Rusya ve Sibirya da müze ve ören yerlerine giriş ücreti turistler için farklı.

NOT:Rusların kimlik gibi ülke içinde kullandıkları Pasaportları var.Ayrıca yurt dışına gitmek isteyenler “yurt dışı pasaportu” çıkarmaları gerekiyor.

YAŞAM

Ruslar,Belaruslular ve Ukraynalılar slav ırkından ve cinsleri çok güzel.Dinleri de Ortodoksluk.

Ülke çok büyük olunca idare etmekte zordur.Şu anda ekonomi sıkıntılı.Çok zengin olanların yanında fakir çok.Bazıları öylesine küçük ve kıt koşullarda yaşıyorlar ki inanmak zor.Ama  özellikle kadınlar dışarıda artist gibi geziyorlar.İnsanın bu kadınların bu evlerden çıktığına inanası gelmiyor.Bu durum bu coğrafyada kültür haline gelmiş.

Çok içki içiyorlar. Ellerinde her yerde içki şişesi var.

Erkekler genelde göbekli, ilgisiz ve soğuklar.Kadınlarda çok çok güzeller.Bu güzelliler yabana mı gitsin.Haklılar.Onlarda istediklerini veren Türk erkeklerine,Arap erkeklerine gidiyorlar.

Türk erkeklerde haklı.Bu güzelliklere dayanılmaz. Sadece erkeklerini Rus kadınlara kaptıran kadınlar sıkıntıda. Böyle bir döngü oluşmuş.

NOT:Rusların kimlik gibi ülke içinde kullandıkları Pasaportları var.Ayrıca yurt dışına gitmek isteyenler “yurt dışı pasaportu” çıkarmaları gerekiyor.

 DİN:

Ortodoksluk,9.yy. Bizans’tan gelen rahipler tarafından Rusya’ya taşındı. Zaman zaman Çarlık ile Ortodoksluk çatıştı.Petro,Moskova Patrikliğini kaldırarak Luteryan kilise sistemini benimsemiştir.

Ekim devriminden sonra kilise yeniden patriğini seçebilmişsede kısa süre sonra dine karşı olunduğundan sıkıntılar oluştu.

Stalin zamanında kilise biraz daha özgür oldu.Şu anda tamamen özgürler.

ORTODOKSLUK İLE KATOLİKLİK ARASINDA Kİ FARKLAR

1-Ortodoks kilisesinde oturulacak yer yoktur. sadece bazılarında yaşlılar için sadece kilisenin çevresinde olabiliyor. Katolik kiliselerde oturulacak yerler var.

2-Ortodoks kiliselerinde kadınlar tül ile de olsa başlarının kapatmak zorundalar. Katolik kiliselerinde kapatmıyorlar.

3-Ortodoks kiliselerinde halk ile din adamlarını ayıran ikona paneli vardır. Katolik kiliselerinde açıktır.

4-Ortodoksluk ta baba-oğul ve kutsal ruhu temsilen baş,

işaret ve orta parmak birleştirilerek(hepsi eşittir anlamında) yapılır.Katoliklerde baş parmak biraz aşağıda tutulur.

5-Birisinde çarmıh(Dört çivi)kullanılır. İki ellere iki de ayaklar için kullanılmıştır.Diğerinde iki ellere ,ayaklar üst üste getirilerek bir çivi olmak üzere üç çivi kullanılır.)

*Ortodokslar çarmıh,Ermeniler haç diyorlar.

6-Ortodoks din adamları evlenir. Saçları genelde uzun oluyor.Katolik din adamları evlenmez.

7-Ortodoks kroslarında İsa’nın göğe yükseldiğini temsilen hafif eğik bir parça daha vardır. Katoliklerde yoktur.

8-Ortodoksların kiliselerinin kubbeleri genelde soğan şeklinde ve kümelenmiş olarak yapılır.Katoliklerin kiliseleri büyük kubbe şeklindedir.

*pertestonların din adamları da her hafta ayrı bir konuda vaaz vererek konuyu incile bağlar.

Kilisenin büyüğüne Katedral deniliyor. sadece içinde ibadet ediliyor.

Convent: İçinde  dindar kadınların yaşadığı manastıra deniyor. Bayanlar baştan aşağı siyah giyiyorlar.Ayrıca gençler siyah fese  benzeyen,yaşlılarda silindir şapka takıyorlar.

İbadete gelen bayanlar ise her yerleri açık ama başlarını öylesine kapatmak zorundalar.

Manastır: İçinde erkeklerin yaşadığı ibadethaneye deniyor.Ortodoks din adamlarının genelde saçları ve sakalları uzun oluyor.Çok ta yakışıklı oluyorlar.

Kademesi olmayanlar bayanlar gibi  baştan aşağı siyah giyiniyorlar. Rütbeye göre diğerleri işlemeli  ve çok gösterişli cübbe giyiyorlar.

YEMEK

 *Ruslar ve Türk Cumhuriyetleri çok tatlı yiyorlar. Çayın yanına hemen çeşitli şekerlemeler koyuyorlar.Sanırım o nedenle dişleri genç yaşta çürümüş.Çoğu altın dişli.

-Borç: Lahana,kırmızı pancar,sığır eti birlikte pişirilerek yapılan ünlü çorbaları.Ben Paris’ te ki annesi Rus olan ev sahibimde yemiştim.Çok lezzetliydi.

-Scı :Et ile bizim beyaz lahanadan yapılan leziz çorba

-Grechka:Kara buğdayı haşlayıp sütle yiyorlar.

-Kbac(kvass):Mayalanmış Beyaz veya siyah çavdar ekmekten yapılan alkolsüz içki. İçimi fena değil.

-Sütlü Çay:Ruslar,sütlü çaylarını tuzlu içiyorlar.

-Okpomka(Okroshka):Çeşitli salataların(salata, soğan v.b) ve sebzelerin, küçük parçalanmış etlerin Kbac ile karıştırılarak içilen bir nevi  soğuk çorba.

.

EVLER:Sovyetler zamanı yapılan toplu konutlar eskimiş,bakımsız ve sevimsiz.Oturanlar içlerini yaptırmışlar ama giriş kapıları ve merdivenler çok bakımsız.İnsanın içi kararıyor.

Mutfak ve tuvaletleri küçük ve işlevsiz. Mutfaklarda doğru dürüst yemek yapmadıklarından çok küçük evye var.

Bahçe içindeki genelde mavi ve yeşil renkli panjurlu ve işlemeli tarabalı evler çok çok sevimli ama bunların da çoğunun içleri çok bakımsız ve döküntülü. Bahçelerinde sebze ve meyve yetiştiriyorlar.Bu mevsimde bahçeler yemyeşildi.İnsanlar kıt kanaat yaşıyor. Basit arabalar kullanıyorlar.

zenginlerin evleri ise çok güzel. Son model jeeplerle geziyorlar.

*Tüm Rusya’da eskiden kalan tuvaletlerde ya hiç su yok.Veya sadece sifon var.O nedenle çok kokuyor.

2-MOSKOVA

 (2020' de Moskova'yı tekrar üçünçü kez ziyaret ettiğimden   buraya eklemeler yapacağım.  Kış olmasına rağmen her yeri tekrar ziyaret ettim.
Şansıma  tarih müzesinde   geçici açılmış " faberje " sergisini de gezdim. Giriş 500R. Çok beğendim. Yine hayvanat bahçesini de sadece bu gezimde gezdim ama hiç beğenemedim. Çok kaba dizayn edilmişti. Giriş ücretleri; hafta içi 600R, hafta sonu 800R.

Bu sefer Moskova'yı çok gelişmiş ve modernleşmiş buldum.
Yılbaşı nedeni ile Moskovanın her tarafına ışıklı süsler  yerleştirilmişti. Moskova ışıl ışıldı.
Rusların en sevdiği  yönleri spora  ve sanata düşkün olmaları. Emeklilere müzeler, ücretsiz veya çok indirimli.  Müzeler ortayaşlı emeklilerle dolu. Bizde de aynı imkanlar var ama evde oturmayı tercih ediyoruz.
 öğrencilere ise tamamen ücretsiz. Kışın müzelerin   içi çok sıcak olduğundan  paltolarınızı bırakacağınız  yerler var.
Müzelerde ve  diğer binalarda çift giriş kapıları  çok ağır. herkes, önden biri açınca  hemen arkasından giriyorlar.
Rosya'da ev kiraları çok yüksek. tek yatak odalı bir dairenin fişyatı yeri ve konforuna göre 3000-7000 türk Lirası arasında değişiyor.
 Rusya'da  ülkelerinde iş bulamayan Azeriler, Özbekler, Türkmenler, kazaklar v.b  düşük ücretli işlerde çalışıyorlar.  O nedenle bu yabancılar bir yatak odalı bir ev kiralayıp vardiyasına göre evde  deüişerek kalıyorlar. 
metrolarda  polis, yabancıları çevirerek sorguluyor.)





10 milyondan fazla nüfusu var ama Türk cumhuriyetlerinden çalışmak üzere gelen 2 milyon çıvarında sayılmayan bir nüfusta var.Her an her yerde Türklere benzeyen birisini görürseniz  anlayınız ki Türk cumhurıyetlerındendır.Çoğu ekmek parası uğruna çok kalabalık bir şekilde kenar semtlerde evlerde birlikte yaşıyorlar.Moskova çok pahallı bir şehir.

*Ev kiraları çok uçuk.Metro ile ulaşabileceğiniz şehre çok ta yakın olmayan bir odalı sıradan bir apartman dairesi 1000 dolar.Biraz büyükleri 1500 ve üzerinde.

Yine burada da evleri iki aile paylaşabiliyorlar.

Moskova  nehri, şehrin içinden yılan gibi kıvrılarak dolanıyor.Ayrıca kanallarda açılmış.

YAŞAM:Evlerinde misafir olduğum ailenin biri 4-5 aylık ,diğeri 5-6 yaşında olan çocukları evde çırılçıplak geziyorlardı.Ben yatağın içinde bile üşüdüğümden paltomla yattım.Sabah utandığımdan mecburen çıkardım.Sanırım kış soğuğuna çocukları hazırlamak için böyle yapıyor.Çıplak bebek yerlerde süründü durdu.

Ayrıca çocuklar fasulye ve benzeri kuru yemiş olan leğenlerde oynadılar.Yerlere döktüler.Mutfakta geçecek yer kalmadığı halde anne ve babaları hiç rahatsız olmadılar.Sabah kalktığımızda yine üzerlerinden atlayarak mutfağa girip kahvaltı yaptık.Sadece farklı kültür.Çocukların ruh sağlığı  için bu rahat ortam çok iyidir sanırım.

*Rusya da bebekleri sevmenize ve dokunmanıza izin vermiyorlar. Sadece aile ve en yakın arkadaşlar dokunabilirmiş.Mavi gözlü boncuk gibi bebekleri aldığım uyarılar sonucu uzaktan sevebildim.

*Genelde evleri çok karışık oluyor. Evleri de küçük olduğundan her şey üst üste. Tıkış tepiş.Çamaşırlar ortada.

 *Moskova'da süt, peynir, yoğurt,balık, salam, sosis çok ucuz.Büyük marketlerden alışveriş yapınız.

ULAŞIM:Metro hemen hemen her yere gittiğinden çok kolay.90 dakika kullanabileceğiniz bilet 30 R.(2020'de  tek biniş 38 R. Moskova metrosunun girişlerinde  kanatlı kapılar var.
Metronun dışındaki MÇN yuvarlat tren hattını bir biletle  gezebiliyorsunuz. cam kenarına oturarak keyifli bir gezi yapabilirsiniz.)

Bunun dışında istediğiniz gün sayısına göre daha ucuz toplu metro biletleri de var.

Yalnız metroları eski olduğundan mı bilemedim inanılmaz gürültülü. Hiç başı ağarmayan benim bile başım tuttu. Çoğunun  kulağında kulaklık telefonları veya tablet bilgisayarları ile ilgileniyorlar.Sanırım gürültüyü duymamak ve zamanlarını değerlendirmek için böyle yapıyorlar.Kitap okuyanda çok.

Zaten metro da çalışan görevlilerde çok sinirli. Aldığın cevabı anlamayınca insanlar çok tepki veriyorlar.

Hele bazı istasyonlarda hat değiştirmek yürüyerek neredeyse yarım saatinizi alıyor.

Bir günde 9 milyon insan kullanıyormuş. Resmen Moskovalılar metro istasyonlarında yaşıyorlar.

TARİH

1-Yukarı Volga ile Oka vadilerinin 1100’lü yıllarda Prens Yuri Vladimirovich Dolgoruky tarafından  ufak kasaba olarak kurulmuştur. Kendisi savunması kolay olan Borovitski tepesine kale yaptırmıştır. Moskova, 13.yy’da Rusya’nın başkenti oldu.

2-Büyük prens 1.İvan(1325-1340):

Ticaret yollarının kesişiminde bulunmasıyla önemli konumdaki  Moskova’ya “tatarlar” göz dikti.  Altın Orda ,Moskova’yı yakıp yıktı.

Bu durumda düşmanla iş birliğine giren 1.İvan, Ortodoks Kilisesinin merkezinin de Moskova’ya gelmesini sağladı.

Dini güç ile ekonomiyi birleştiren yol izleyerek hızla Moskova’nın gelişmesini sağladı ama Moğolların  bu durum hoşuna gitmediğinden desteklerini çektiler.

3-Büyük İvan (3.İvan)(1462-1505):Büyük İvan önderliğinde Moğollara karşı savaş kazanıldı.

3.ivan ‘da kent duvarlarını genişletip sağlamlaştırmıştır. 15.yy.’da bugünkü kremlin meydanı oluşmaya başlar.

 Kremlinin bugün hala ayakta olan tuğladan surların ve kulelerin yapımını üstlendi.

İstanbul’u Türkler alınca, Büyük  İvan, son Bizans İmparatorunun yeğeni ile evlenerek,Moskova,Ortodoks kilisesinin başkenti durumuna geldi.

4-Korkunç İvan(4.İvan)(1533-1584):16.yy’ın ortalarında Moskova, artık 100.000 nüfuslu Avrupa’nın en büyük ve gelişmiş şehri haline gelmişti.

3 yaşında tahta çıkan ve 17 yaşında Metropolit tarafından ilk olarak ”Çar” ilan edilenKorkunç  İvan’ın hükümdarlığı 51 yıl sürdü.

Korkunç İvan işkence yapmaktan zevk alan, gizli polis örgütünü kuran gaddar yöneticiliğinin yanında Moskova’ya ilk matbaa makinesini getirmiş,sanata çok önem vermiş ülkenin topraklarını genişletmiştir.

Tatarlara karşı kazandığı zaferlerin anısına “Aziz Vasili” katedralini yaptırmıştır.

5-Fyador ve Boris Godunov(1598- 1605):bu“Karışıklık Döneminde” iç savaş ve köylü ayaklanması,İsveç ve Polonya işgalleri olmuş karanlık bir dönemdir.

1300 yılların ortasından 1600 yılların sonuna 

 Kadar Din adamları tarafından korunan Prenslikler tarafından yönetilen 300 yıllık Hanedanlık sona erdi.

Romonov Hanedanlık Dönemi (Çarlık Dönemi):18 tane Romonov hükümdarı tarafından ülke 300 yıl yönetildi.

6-Mihail Romonov:1613’te yeni çar olarak seçildi.

Daha sonra Avrupalı tüccarlar yerleşmeye başladı

7-1.Petro (Büyük Petro)(1682-1725 ):Mihail’in büyük torunu olan Petro,

Başkenti Petersburg’a taşıyarak batılaşma çalışılmalarına başladı.

Petro’nun yenilikleri üst tabakaya ait olduğundan halk çok memnun değildi. Bu inşaatlarda binlerce insan öldü.

ama  Moskova,  din ve kültür merkezi olaya devam etti.1755’de ilk Üniversite,2 yıl sonra da ilk tiyatro kuruldu.

8-Büyük Yekaterina Dönemi(1762-1796):Aslında Alman olan Aşk hayatı ile çok ünlü bu 3.Petro’nun eşi olan ihtiraslı kadının zamanında ülke toprakları iyice gelişti. Görkemli saraylar yaptırmış.Ayrıca Topladığı eserlerle bugünkü Hermitaş Müzesinin büyük kısmının oluşmasını sağlamıştır.Bizim Baltcının da gönlünü hoş eylemiş.

Ölümünden sonra oğlu Pavel, gerici ve baskıcı  yönetimiyle devrime giden yolu aralamıştır.

Ama onun oğlu 1.Alexander, babasının tam tersi yönetimi ile yakışıklı çar olarak ün yaptı.1812’de de Napalyon’u yendi. Moskova,1812’de 1. Napalyon tarafından işgal edilerek yıkıldı, yakıldı. Tekrar 19.yy’da kendini toparlayarak iyice gelişti. Fabrikalar kuruldu ve demir yolu yapımı hızlandı.

 Çarlık Rusya’yı yıkma teşebbüsü ilk olarak 1825’te aralık ayında 1.Alexander’in ölümünden sonra Senato meydanında reformcu subayların ayaklanmasıyla olmuştur. Ama çar 1.Nikolay,isyancıları sindirdi ve 5 tane liderlerini Petro ve Pavel kalesinde astırdı.Meydana da “Dekabristler”meydanı dendi.

Daha sonra “Kanlı Pazar” denilen 1905’te ayaklanan işcilerin birçoğu Çar tarafından öldürüldü.

Sonunda 1917’de protestocu işçilerin ayaklanması sonucu,çar tahtı terk etti.Böylece 300 yıllık Romonov Hanedanlığı son buldu.

9-14 Ekim 1917 ‘de  Bolşevikler kışlık saraya saldırarak  kansız birşekilde geçici hükümetten yönetimi devir aldılar. Bolşevik  devrimiyle (20.000 kişinin çoğu Yahudi olduğundan Yahudi İhtilali de denir.) Moskova tekrar başkent oldu ve  Komünizm gelerek Çarlık yönetime son verildi.Köylülere ”Barış,toprak ve ekmek” işcilere”yönetimde güç” sözü verildi.

 Sanayi atağa kalktı.

Beyazların,tekrar Çarlık yönetimini getirmek istemeleri üzerine iç savaş sonunda Çar2. Nikolay ve ailesi idam edildi.

10-Stalin Dönemi(1922-1953) ve Sovyet dönemi: Komünist Partisinin genel sekreteri olan Stalin Rus olamayan Sovyet Cumhuriyetleri Federasyona zorlayarak SSCB(Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği)kuruldu. Lenin’in ölümünden sonra Stalin’in sıkı denetimi ve baskısı artmaya başladı. Karşı çıkanlar Stalin’in kurduğu KGB(Gizli Polis Örgütü) tarafından susturuluyordu.

2.dünya savaşında Hitler Rusya’ya saldırdı ve ilk yenilgisini aldı. Savaşın sonunda Rusya,süper güç olarak çıktı.

Stalin’in ölümünden sonra “Kruşçev” Stalinin sert yönetimine karşılık yumuşak bir yol izledi. Daha sonra

Brejnev(1964-1982) zamanı duraklama devri olarak tarihe geçti. Yolsuzluk ve adam kayırma üst safhalara çıktı. Ekonomi geriledi.

Brejnev’in ölümü ile de komünist liderlerinin yönetimi sona erdi.

11-Gorbaçov Dönemi(1985-:Açıklık ve yeniden yapılanma politikası güden Gorboçov, komünist Partinin gücünü alıp serbest girişimi destekledi.Halk 1917’den beri ilk kez  1989’da oy kullandı.

Bu arada Doğu Avrupa’daki Komünist rejimler sona erdi.Ülkeler bağımsızlıklarını ilan Berlin duvarı yıkıldı.

Bu arada Boris Yeltsin , komünistler tarafından düzenlenen darbe harekatını engelleyerek halk kahramanı oldu.

Halktan yana olan Gorboçov. istifa ederek 70 yıllık Sovyet idaresi de son bulmuş oldu.

SSCB dağıldı. Yeltsin Rus Cumhuriyetine başbakanı seçildi. Bayrak, beyaz,mavi ve kırmızı çizgili olarak değiştirildi.

Ekonomi ve politika da yeni dönem başladı. Fakat 1998 ekonomik krizi ve 1999 Çeçenistan savaşı gelişmeye darbe vurdu.

12-Vladimir Putin dönemi(1999-:Rusya Federasyonun başbakanı olan Putin koşulları iyileştirme ye çalışıyor.İşi zor.Ülkede çok pahallılık var.

Moskova şu andaki Rusya federasyonunun da merkezi sayılır.

GEZİLECEK YERLER

İlk  gezimde  not almadığımdan ve üzerinden uzun süre geçtiğinden   daha çok bu gezimden detaylar yazdım.

*Ünlü Metro İstasyonları: Moskova metrosunun ortadaki çember şeklinde ki hat ve onun iç kısmında ki tüm metro istasyonları görülmeye değer güzellikte.Harika avizeler,altın yaldızlı,renkli mozaikler,heykeller,resimler ,kabartmalarla süslenmiş.Hepsini tek tek gezmeye gerek yok.İndiğiniz istasyonu gezersiniz.Zaten giden metronun hemen peşine yenisi geliyor.Ama özellikle Mayakovskaya, Komsomolskaya,Kievskaya, Kropotkinskaya,ve  bronz devrim  kahramanlarının heykelleri ile süslenmiş devrim  meydanı (ploschad revolutsi) metrolarını görünüz.

Karşılaştığım Türk turunda rehberler 2 milyonluk biletle gezilebilecek bu ünlü metro istasyonları için 35 Euro istemiş.

İlk gördüğünüzde bu metro istasyonlarından çok etkileniyorsunuz ama zamanla avizeler dışında çok da zarif olmadığının farkına varıyorsunuz.Tüm Rusya da olduğu gibi bu metro istasyonlarının  içindeki eserler de devasa ve çok abartılı..Bana rahatsızlık verdi.

Şehrin merkezi kızıl meydan sayılır. Gezilecek yerlerin birçoğu buraya yürüme mesafesinde.

*İnfo, kızıl meydana girmeden sol taraftaki savaş(Napalyon) müzesinin içinde. Buradan aynı haritaların İngilizce ve Rusçasını alabilirsiniz. Moskova’nın çevresini detaylı gösteren haritayı da isteyiniz. İstemeden vermiyorlar.

Yine müzelerin açık olduğu günleri ve saatleri gösteren çizelgeyi de alınız.

Ünlü metro istasyonlarının resimleri olan kitapçığı da isteyiniz.

*Hop On –Hop Off adlı iki katlı gezi otobüsünün 10-22 arası günlük ücreti 600 R.İstediğiniz kadar binebiliyorsunuz. Asla değmez. Tüm gezilecek yerler Kızıl meydana yürüme mesafesinde.İçlerini gezemedikten sonrada bir anlamı yok.

*Bot turu:

Kievskaya metro istasyonun yakınında ki nehir kıyısından kalkıyor.1.5-2 saatte  Kremlin sarayına kadar gidip geri dönüyor. tur 450 R.

İsterseniz Gorki park gibi bazı duraklarda durup yolcu indiren botlarda var. Aynı parayı istiyorlar.

Veya günlük gezi yapan botla da 800 R’ye gezebiliyorsunuz.

Turda

Ukranya oteli, Novodaviç manstırı, üniversite,Moskova city,Lenin stadyumu,Lenin tepesi,endüstri fabrikası,Gorki park,petro’nun monumenti,çikolata fabrikası,Kurtarıcı kilise,Kremlin’i görüyorsunuz.

1)Kızıl Meydan:Sol tarafta Gum alış-veriş merkezi ile sağ tarafta Kremlinin’ın kiremit renkli duvarları var.Benim bu gidişimde askeri müzik şovu olacağından büyük bir kısmı bölünüp gösteri için hazırlık yapılıyordu.Bu arada şovun bir parçası olan harika at ile gösteriler izledim.Hayran kaldım

A)Mesih Kapısı: Meydana giriş kapısı.67 metrelik Mesih kulesinde her çeyrekte çalaqn çan  var.

Kapının hemen sol tarafında

B)Museum of the Patriofic war of 1812(savaş müzesi)(Napalyon müzesi:Açık kiremit renginde ve girişi Okhodny-Riyad meydanından.Giriş 300 R.10-18 arası açık Perşembe 11-21 arası açık..Salı kapalı.

Mesih kapıdan girdikten sonra sağ tarafta

B)Hictorical müseum: Koyu kiremit renginde.Giriş 300 R.Pazartesinden cumartesiye kadar10-18(17),Pazar günleri 11-20(19) arası açık.Salı ve her ayın ilk pazartesi günü kapalı.

Not:Tarih müzesi +Savaş müzesi bileti 500 R

Tarih müzesi+savaş müzesi +Basil’s katedral bileti 650 R.
(2020'de   sadece tarih müzesi  girişi 500R. 1 eylül-31  mayıs arası  Pazartesi,  Çarşamba, Perşembe ve   pazar günleri 10-18 arası açık; Cuma ve Cumartesi 10-21 arası açık.
 1 Haziran- 31 ağustos arası 10-21 arası açık. her ayın ilk salısı 
 kapalı.

Harika kırmızı renkli bu müze iki katlı.

Çin’de bronz ve taş eserlerin yanında el yazma kitaplar, eski kapılar, balballar,ikon ve dini objeler,porteler,silahlar,mobilyalar sergileniyor. Özellikle günlük hayatta kullanılan 18.yy ve 19.yy da ki objelerle insanların yaşamlarını anlatılıyor. Ayrı bir bölümde 4 odada sergilenen altın kaplamalı değerli eserler çok görkemliydi.

*Bu müzenin önünde veya Mesih kapısının önünde  Lenin,Stalin,Putin gibi sahte liderler oluyor.

ANI:Bu sahte liderlerden biri bir turistten  bir foto için   400 R istedi.Ben de turiste “verme.Çok fazla ”deyince turist 400 R den az verince lider bana kızdı.Kendisi de Azeri çıktı.”Sen olmasan parayı alacaktım”dedi.Haksız da sayılmaz ama bu kadar da abartılı para istenmez ki.

Bu müzenin karşı çaprazında

C)Mother gold icon kilisesi: Renkli dış cepheli bu kilisenin içinde değerli taşlarla süslü  kazan’dan getirilmiş Meryem ve İsa ikonu var.

*B.Nikitskaya caddesi: Hemen  bu kilisenin yanından Kitay-Gorad’a doğru giden çok güzel binaların olduğu yaya yolu.

Yine sol tarafta

D)Gum:Sol tarafta camdan üç katlı 19.yüzyıl sonlarında yapılan upuzun görkemli alış veriş  binası.

Karşı tarafta Kremlinin duvarını takip ettiğinizde

E)Lenin mozolesi: Salı,Çarşamba,Perşembe,Cumartesi ve Pazar 10-13 arası açık.Çanta alınmıyor.Karşıdaki emanete 50 R ‘ye bırakabiliyorsunuz.

 Lenin Mozalesi: Lenin 1924’te öldüğünde halkın görülmesi için  mumyalanmıştır.Lenin müzesi de var.Muri gagarin gibi ünlülerin mezarlarını da görebilirsiniz.

Meydanın sonunda

F)Pokrovsky Catedral Museum veye(Saint Basil’s Katedral):Giriş 250 R.Her gün 10-19(18:30 arası açık .
(2020'de  kışın 11-17 arası açık. giriş 700R.

İçerde sadece  tuğladan örülmüş odalarda ikonlar var.Bazı odaların duvarları dolu.Ayrıca içerde kasetlerini satmak isteyen müzisyenler harika konser veriyorlar.

 Saint Basil Katedralinin tarihi: Renga renk soğan şeklinde kubbeleri ile bizans şaheseri .1553 -1560 yılları arasında korkunç İvan tarafından  Kazan ve Astrahan zaferleri (Daha doğrusu Islama karşı zaferin)anısına yaptırılmış Ortodoks kilisesidir.İki Rus mimar yapmış İtalyan mimar bitirmiştir.Hikayeye göre Çar,Bir daha böyle yapı yapmaması için İtalyan mimarın gözlerini oydurmuş. 1588’de İsa aşkıyla delirmiş Basil adlı dervişin mezarı için bir şapel  de eklenince “Aziz Vasili Katedrali” olarak da söylenmeye başlanmıştır.

Katedralin önünde şehrin  Polonya işgali sırasında büyük kahramanlıklar gösteren “Minin ve mesto”adlı kahramanların heykelleri var.

I-Kızıl meydanın ön tarafı

2)Okhotny Ryad Meydanı:Hemen Kızıl meydana  girmeden önceki meydan

A) Marsmall Zhukov’un  Heykeli

B) Monej alışvariş merkezi:Üzerinde atlı heykeller olan yuvarlak kubbesi var.

3)Tverskaya Cadde: Trafiği olan bu caddede sağlı sollu şık dükkanlar  ve binalar var.Biraz yürüdüğünüzde sağ tarafta

A) Yuri Dolgoriki”nin heykeli :  Moskova’nın kurucusunun atlı heykeli  Moskova Belediye binası” karşısında .Biraz ilerde

B) Yelisev Magazin: Orijinal haliyle korunmuş bu şık marketin iç kısmını kesin görünüz.Hemen yakında yine sağ tarafta

C)Puşkin heykeli ve meydanı:

Puşkin Etyopya kralı tarafından Rus çarına hediye olarak gönderilen zenci çocuktur. Babası Afrikalı, annesi Rus’tur. Sevimliliği ve zekâsı sayesinde Çar tarafından beyefendilik unvanı alan Puşkin, yaptığı çalışmalarla Rus dilini şekillendirmiştir

Buradan tekrar meydana dönünüz.

II-Kızıl meydanın sağ tarafı

4)Ploshad Revolutsii(Devrim Meydanı):Hediyelik eşyalar satılan küçük kulubeler var.

A)Metropol Hotel

B)Marks’ın heykeli:Üzerinde”Tüm dünya işçileri birleşin “yazılıyor.

*Yakınında KKB binası var.

Caddenin karşı tarafında

5)Tiyatro meydanı

A)Bolşoy Tiyatrosu:1824 ‘de yapılan ilk tiyatronun yerine 1850’de yapılan yapılan bu binanın dışı bile insanı büyülüyor.En tepede Apollo’nun şahlanmış 4 atla çekilen bronz arabası var.Aslında burada bir gösteri izlemeyi çok isterdim ama ekimde açılacağından mümkün olmadı.
(2020'de  Salı, çarşamba ve Cuma günleri  saat 112de Rusca  ve 11:30'da ingilizce  tur ile içini gezebiliyorsunuz. Giriş 2000R.)

B)Moly Tiyatrosu

Devrim meydandan Kitay –Gorad’a da geçiliyor.

6)Kitay- Gorad(Çin mahallesi anlamında):Gumun arka tarafına düşen eski  ve çok güzel binaların ve şeker pembesi renginde kilise olan bölge.Bu bölgeyi gezip tekrar  meydana geliniz.

III-Meydanın sol tarafı:

Bu sefer Okhotny Ryad meydanından sola dönüp kapıdan geçip ilerlediğinizde

7)Aleksandr bahçeleri

Solda Kremlinin duvarının dibinde

A)Meçhul asker anıtı:1941 savaşında Hitler’e karşı savaşanlar adına şehit olanlar anısına yapılan bu anıtta”Adın bilinmiyor ama yaptıkların ölümsüz” yazılmış.

Bahçenin sağ tarafında

B)Art sergi sarayı: Sarı renkli büyük bina.Girmedim.

*Kremlinin iki giriş ve çıkış kapıları ve kasalar  bu binanın bitiminde.Kremlin’i yazının sonunda ayrı bir başlık altında anlattım.

Sergi sarayının bir üst sokağında

C)Lenin kütüphanesi (Önünde Dostoyevskı heykeli var.):Damında beyaz heykellerin olduğu harika bina.Ben gittiğimde onarımdaydı.

Yürüyerek

8 ) Pushkin state Museum of fine  Arts(Puşkin Güzel sanatlar  Müzesi): Giriş 400 R.yerlilere 200 R.10-19(18) arası açık.(Perşembe 21’e kadar )Pazartesi kapalı.
(2020'de Salı,Çarşamba, Cumartesi ve Pazar  günü 11-20 arası açık.perşembe ve Cuma günü ise 11-21 arası açık.
her zaman bir yeri iyi gezmek için  bilginiz olması gerekir diye iddia da bulunurum. Daha önceki girişimde atlamışım.
Bu müzede Antik mısır eserleri ve Çağdaş  Avrupa sanatlarının yanında 3 nolu odada  Anadoludan  getirilen " troya Hazineleri" ni de geziniz.

  Heykellerin birçoğu kopya.

1500’lü yıllardan günümüze kadar resimler var. Ünlü Avrupa sanatçılarının eserleri sergileniyor. Resimler hariç fotoğraf çekebiliyorsunuz.

Bana bu müze gezilmesi çok karışık geldi. Belki de yorgun olduğumdan.

Ben bu müzeyi ziyaret ettiğimde bir odada yeni açılmış sergi vardı. Resimler harikaydı.Ayrıca çok güzel ışıklandırıldıklarından olduklarından da güzel görünüyorlardı.

Uyanık Ruslar Van Gogh gibi en ünlü ressamların resimlerini hemen yan binada

ANI:İlk gidişimde Puşkin müzesinde bana yardımcı olan emekli müzik öğretmeni ile tanıştım.Beni aynı biletle yandaki galeriye sokmak istedi.Görevliler önce kabul ettiler.daha sonra kabul etmeyince onlarla benim için tartıştı.Bana yeni bilet almak istedi ama kabul etmedim.Daha sonra tekrar geleceğimi söyledim.Bana adresini vererek ısrarla misafiri olmamı söyledi.Aslında ben de merak ettiğimden bir gece kalmalı gittim.Çok misafirperver davrandı.Tek kızı ve tek torunu ile de tanıştım.Umarım ben de onları bir gün misafir edebilirim.

9)Galeri Europe &Amerikan art: adı altında  galeride sergiliyorlar.Tabii burası içinde ayrı bir ücret alıyorlar.

En son döneceğim gün hava yağmurlu olduğundan barayı ziyaret ettim.  Ünlü ressamların eserleri var.İlgileniyorsanız görmeye değer.

Giriş 200 R.10-19 arası açık. Pazartesi kapalı. Flaşsız fotoya izin var.

-Paul Gagun 1848-1903

-Edgar Degar 1834-1917

-Edauar Manet 1834-1883

-Claude Monet 1840-1926

-Auguste Renpir 1841-1919

-Vincent Van Gogh 1853-1890

-Henri Matisse 1869-1954

-Pablo Rıiz Picasso 1881-1973

-Chagall 1887-1985

-Joan Miro 1893-1983 gibi ünlü ressamların eserleri yanında Rodin gibi ünlü heykeltıraşlarında eserleri var.

Hemen caddenin karşı tarafında

10) Kurtarıcı İsa Katedrali:Aslı 1812 napolyon ile yapılan savaşın şerefine 1839-1883 yılları arasında yapılmış ama daha sonra 1931’de yapılmak istenen saray için havaya ucurulmuş.Saray yapılamayınca havuzlar yapılmış.1997’de havuzların da yerine Moskova’nın 850.yıldönümü şerefine bu 10.000 kişilik katedral yapılmıştır.

 11) Arbat  Caddesi: 18.yy ve 19.yy’dan kalma binaları ve sokak sanatçılarının eserlerinin sergilendiği ,çok hareketli yaya  sokağı.Üzerinde Meclis binası var.Bu caddenin üst kısmında

Novy Arbat: Çok gürültülü trafiğin ve devasa binaların olduğu cadde. Görmeye değmez.

Buradan tekrar Kurtarıcı Kilisesine geliniz.

Güzel köprülerden ırmağı ve kanalı geçerek

12)State Tretyakov Gallery:Giriş400 R. perşembe ve Cuma günleri 10-21(20),diğer günler 10-18(17) arası açık. Pazartesi kapalı.
(2020'de  giriş 500R. Pazartesi kapalı. Salı, Çarşamba  ve Pazar  günleri10-18 arası açık; Perşembe, Cuma  ve Cumartesi günleri ise 10-21 arası açık.

Pavel ve Sergey Tretyakov kardeşlere ait koleksiyondur.

Ünlü Rus ressamlarının eserleri var.Gerçekten muhteşem.

Andrey Rublyov’un ünlü “kutsal üçleme” gibi 15.yy’dan kalma ikonları var.

“İlya repin”in eserleri tek kelime ile muhteşem.

Tolstoy ve Dostovevski’nin portelerini kaçırmayınız.

Hele kır resimlerine bayıldım.

Buradan ırmak boyu yürüyerek

13)Gorki Park(Park Kulture):Moskova ırmağı kenarında 121 hektarlık  dinlenmek için ideal bir park.İçinde piknik yapabilir,yürüyebilir,gölde kayık ile gezebilir veya sanat galerisini ziyaret edebilirsiniz.

METRO İLE ULAŞABİLECEĞİNİZ MOSKOVANIN ÇEVRESİNDEKİ GEZİLECEK YERLER

1-Moskova’nın kuzey doğusu

1)Lusini Yostrov Park:Metrodan sonra başka araç kullanmalısınız.Yabani orman.İçinde Ren geyikleri varmış.Ben gitmedim.

2)İzmailov Park:”Vernisah” pazarı için “Partizanskaya”metro istasyonunda inip az yürüyeceksiniz. Çarşamba günleri fiyatlar düşüyormuş.

2-Moskova’nın Kuzeyi

1)VDNH veya Nevesse Park veya altın kızlar parkı(VDNH metro istasyonu):

Sovyetler zamanında her  ülke için yapılan ekonomik  pavyon binaları çok büyük, gösterişli ve kaba.Bu kadar zevksiz  binalar olamaz.Bu abartıyı görmek için gidebilirsiniz.Ama yine Sovyetleri oluşturan15  cumhuriyetin yerel giysileriyle altın rengindeki kızların olduğu havuz güzel.

Parktaki havuzların suları 11’de açılıyor.

Parkın karşısında

2)Uzay müzesi: Giriş 200 R.Fotoğraf çekmek ayrıca ücretli.

Tepesinde uzaya fırlatılan ilk roketi temsil eden titanyumdan anıtınina. olduğu bBilgisi olan ve ilgilenenler için çok detaylı ve güzel müze.Ben Gagari’nin hatırına ziyaret ettim sadece.

3-Moskova’nın batısı

1)Park Pebody(Poklonoya Tepesi)

 (Park Pebody metrosu ile):Metrodan çıkışta hemen karşıda. Şehrin manzarasını görebileceğiniz  ve savaş anıtlarının olduğu güzel bakımlı bir tepe

A)Savaş müzesi:2.dünya savaşına ait. Girmedim

2)Borodino(Panaroma )Müzesi(Park Pebody metrosu ile):Metrodan çıkışta sola doğru biraz yürüyeceksiniz.

A)Zafer takı:Napolyon’a karşı kazandıkları zafer adına yapılmış yol üstündeki heykellerle süslenmiş  tak.

B)Borodino Müzesi:10-18 arası açık. Perşembe günleri 21’e kadar açık.Cuma ve her ayın son perşembesi kapalı. 1812’de Moskova’ya 130 km uzaklıkta ki Borodino savaşı, 360 derecelik ve 115 metrelik panoda resim ve materyallerle  anlatılmış.

Dışarda da Mareşal Mihail Kutuzov ve  genarellerin , Moskova’yı Napolyon’a bırakma kararı aldıkları  kulubenin kopyası var.

4-Moskova’nın güney batısı

1)  Novodeviçiy Manastırı(Sportivnaya metrosu ile):Metrodan indikten sonra yürüyorsun.Giriş 250 R.Fotoğraf için 100 R.Video için 200 R

Bu harika fresklerle süslenmiş manastır,Prens 3.Vasili’nin Smolensk’i Litvanyalılardan alma şerefine 15.yy başlarında yapılmıştır.Büyük Petro üvey kızkardeşini buraya hapis etmiştir.

Buradan çıkıp köşeyi dönüp ayrı bir kapıdan

2)Novodeviçiy Mezarlığı:   Nazım Hikmet’in,Kruşcev, Gorboçov, Yeltsin,Şalyapin ve Mayakovsi gibi ünlülerin mezarları  olan mezarlık.

Nazım Hikmet’in mezarı: Giriş kapısından dümdüz ilerleyip büyük yoldan sola döndüğünüzde köşede. Zaten kapıdaki her görevli biliyor.Çok ziyaretçisi olduğu çiçeklerden belli.

Aynı büyük yoldan sağa dönüp tekrar sağ yaparsanız Gogol ve çehov’un sade mezarlarını da görebilirsiniz.

3)Vorobyony Gory(Lenin tepesi)(Vorobyony Gory metrosu ile):Bu ırmak kenarında ki ağaçlıklı uzun yürüyüş ve bisiklet yolunu bot turunda da görebiliyorsunuz. Üniversiteden aşağı doğru indiğinizde de varabiliyorsunuz. En son günü yağmur olduğundan ben gitmedim.

4)Moskova Üniversitesi(Üniversited metrosu ile):Bayağı yürüyorsunuz. Metrodan sonra otobüs te kullanabilirsiniz.

Stalin’in yedi kızkardeşleri” olarak adlandırılan,içlerinde “Ukranya otelinin de olduğu 1940-1950 arası yapılan birbirinr benzeyen bu gotik  basamaklı  ve kule kulahlı dev binaların 240 metrelik boyu ile en yükseği üniversite binasıdır.Burada okumak ayrı bir zevkdir umarım.

Daha önce gelişimde öğrencilerle sohbet etme fırsatımda olmuştu.Bu gidişimde tatildi.

Üniversitenin havuzlu ön yüzünden aşağı inerseniz tepeden lujnika parkını ve 1980 Moskova olimpiyatlarının yapıldığı Avrupanın en büyük spor  kompleksini ve100.000 kişilik   Lenin stadyumunu seyredebilirsiniz.

İsterseniz buradan da Lenin tepesine geçip yürüyebilirsiniz. Veya merdivenlerden ormanın içinden inerek metroya ulaşıyorsunuz.

 5-Moskova’nın güneyi:

1)Kolemenskaya  Park(Kolemenskaya Metrosu ile):Metrodan sonra biraz yürüyeceksin. Irmağın kenarındaki bu park çok güzel.16.yy’da çarların dinlenme yeriymiş. Her yer elma ve armut bahçeleri ile doluydu. Çok sevimli çiçekli bahçeli kafeler vardı.Piknik yapmak içinde çok ideal park.Ayrıca yeşillikler içinde yürüyüş yapabileceğin iz rotalar var.

Girişte solda

A)Ahşap müzesi: Pazartesi kapalı

Tahta girişten girdikten sonra

B)Kazan kilisesi:17.yy’da yapılmış mavi kubbeli çok güzel kilise.

Karşı sağ tarafta

C)Petro’nun tahta evi: İçinide ücretli. 10-18 arası açık. gezebiliyorsunuz. Pazartesi kapalı.

Bu kulube,1702’de Petro’nun kullandığı kuzey tarafından getirilerek korunmuştur.

D)İsa’nın göğe yükseliş kilisesi:10-18 arası açık. Pazartesi kapalı.

1532’de bu şekilde ki tahta kiliselerin  ilk kez taş  olarak denenmiş halidir.70 metrelik kulesinden Moğollar gözetleniyormuş.

2)Tsaritsyno Park(Tsaritsyno parkı) :İçinde Köprüleri olan çok güzel bir park. Çevresi de güzel. Saray da çok güzel. Gitmeye değer.

A)Tsaritsyno sarayı ve müzesi: Pazartesi kapalı.300 R

6-Moskova’nın güney doğusu

1)Kuskova park:(Ryazansliy prospect veya Vykhino metrosu ile gidilip daha sonra otobüse binmeniz gerekiyor.

Zamanın zengin Şeremetev ailesinin malikanesiymiş.18.yy’dan kalma ahşap sarayı ile ünlü.Şimdi bu sarayda

A)Saray ve seramik müzesi:10-18 arası açık. Ama ben 16.30’da gittiğimde içeri almadılar. Pazartesi ve Salı kapalı.

Ben de hemen saraydan 200 metre ilerdeki ormanlık parka girdim. Satranç oynayanlar,yürüyüş yapanlar ,bisiklete binenler vardı.Parkın içinden gölün karşı tarafından sarayın manzarası çok güzeldi.Kont ,zamanında bu göl üzerinde konukları için sahte deniz savaşları gösterisi yaptırırmış.

Burada tanıştığım kamyon şöförü adam Antalya’ya turla gitmiş. Bisikletini verdi.Parkta biraz sürdüm.Çok keyifliydi.

7-Moskova’nın doğusu

1)St.Andronik manastırı(Rimskaya metrosu ile):Giriş 300 R.11-18arası açık.Perşembe 14-21(20:15).Çarşamba kapalı.1360 yılı yapımlı.İçinde

State CentralAndrey Rublev of ancient Russian culture and art adlı müze var. Burada üstadın yaptığı ıkonlar varmış.Ben erken gittiğimden açılmasını bekleyemedim.

DİĞER GEZEBİLECEĞİNİZ YERLER

) Sirk: "Sivitnoy Bulvarı "Metrosu ile gidiliyor.

Büyük Sirk: "Üniversilet "metrosu ile gidiliyor.(Daha önceki gezimizde kızımla gitmeştik. Çok güzeldi.En ucuz bileti alıp kızımla en önden izlemiştik.

) Hayvanat Bahçesi: "Barikatnaya" metrosu ile gidiliyor.

*Tüm yazarlar ve ünlü insanlara ait genelde yaşadıkları evler müzeye dönüştürülmüş. İstediğinize gidebilirsiniz.

KEMLİN SARAYI

Aleksandra bahçesinde  birbirine yakın Trinity(Kutsal Üçleme kulesi,80 metre yükseklikte) ve biraz ilerisinde ki  Borovitskaya kapılarından giriş ve çıkış yapılıyor.
(2020'de  artık yeni bilet gişesi vardı. karşısındanda sadece  kule kapısından giriş  yapılıyor.
 Sadece  bahçesini gezmek 250R.  Eğer katedrallere girmek isterseniz ayrıca ücret ödemelisiniz. Ama kalabalığa katılıp girebiliyortsunuz. ben bu sefer öyle yaptım.
katedralleri ve Patrik sarayını gezmek  isterseniz giriş ücreti 700R.
Elmas müzesi kışın kapalıydı. Ücreti 500R.

Armoury Chamber giriş ücreti ise 1000R.)

Kremlinin kuleleri 1495 yılında yapılmıştır.

Kremlin Sarayı:Giriş 350 R.Bu biletle sadece içerideki 4 tane kiliseyi gezebiliyorsunuz.9-18:30 arası acık.Perşembe kapalı.

*1990 yılında Unesco’nun Dünya kültür mirası listesine girmiş.

*İçerdeki müzeler de 18:00’de kapanıyor.

Kutsal üçleme kapısından girdiyseniz

Ziyaret edilemeyen sol tarafta ki

-Tophane:Yeşil çatılı,sarı renkli

-Senato:Kubbeli

Sağ tarafta ise sırasıyla

1-Kongre Sarayı:1960 yılında mermer ve camdan yapılmış.

2-Çar topu:1586’da dökülmüş en büyük top.Üstünde çok güzel kabartma süsler var.

3-Katedral Meydanı:

A)12 havari Katedrali:Beş tane gümüş kubbesi var.

B)Patrik Sarayı:17.yyda yapılan,din adamlarının konutu.

C)Meryem’in Göğe yükseliş katedrali:beş altın kubbesi var.1475-1479 yılları arasında İtalyan mimar tarafından yapılmıştır.Taç giyme törenlerinin yapıldığı bu katedralin içi

Reskler ve ikonlar ile süslenmiş.En ünlüsü ikonostasisin üstünde ,15.yy’da Vladimir’in yaptığı “Kutsal Bakire”dir.

*Meryem’in göğe yükseliş kilisesi ile cüppe kilisesinin kapıları karşı karşıya.

D)Emanet cübbe kilisesi:15.yy’dan kalma tek kubbeli küçük beyaz kilise.1644 yapımlı freskleri var.

Hemen aradan görülen

E)Terem Sarayı:11 tane  altın çok güzel  saray.Ziyarete kapalı.

F) Meryem’e Müjde Katedrali:15.yy’dan ve 16.yy’dan kalma dokuz tane altın kubbesi var.İkonostasis üstünde 15.yy.dan kalma Andrey Rublyov’a ait sol 2.sırada paha biçilmez 5 tane küçük ikon var.

 Düğün ve vaftiz törenlerinin olduğu aile  kilisesidir.

Yerler Çar(Sezar) ve güçlülük   rengi olan erguvan renginde taşlarda kaplanmış ama artık kahverengiye dönüşmüş.

*Aforoz edilen kişi kiliseye giremez ama kilisenin girişinde “nergis”adlı bölüme gelebilir. Çar korkunç İvan1572’de 4. karısından boşanmak istemiş. Karısıda evet “ben de istiyorum” demesine rağmen metropolitan inandırıcı gelmemiş. Aforoz edildiğinden günlerce bu bölümde sürünmüş.Daha sonra soğuğa karşı üst kısmını kapattırmış.Din adamlarının gücü bu kadar fazlaymış o zamanlar.

G)Baş melek katedrali: 1505-1508 yıllarında Moskova prenslerini koruduğuna inanılan baş melek “Mikail”adına yapılmıştır. 1341-1696 arası  prensler,çarlar ve imparatorlar buraya gömülmüşler.

Onarım çalışmaları sırasında 15.yy’dan kalma ünlü baş melek ikonu ikonostasisin kapısının sağ tarafında.

H)Büyük İvan Çan Kulesi:81 metre yükseklikteki bu kuledeki 21 çandan 64 tonluk en büyüğü olan çan kısa kulededir.

Çan kulesi müzesi içinde dışarıdaki kasalardan bilet almanız gerekiyor.(150 r.)

I)Çar Çanı:1733-1735 yılları arasında dökülen bu dünyanın en büyük 200 tonluk çanı daha sıcak iken kalıbından çıkarılamadan çıkan yangında dökülen su nedeni ile çatlamıştır. Çatlamış bu 11 tonluk parça ile birlikte sergilenmektedir.

Buradan nehre doğru yürüdüğünüzde ziyarete kapalı olan “Büyük Kremlin Sarayı”nın hemen yanında

İ)Armoury(Silahhane) müzesi:10-17 arası açık.700 R.Bileti kremlinin dışında veya içeriden satın alabilirsiniz. Kesinlikle görünüz. Ben daha önce ki ziyaretimde gezmiştim.Unutamadım.Rastladığım Türk rehberine sorduğumda “önceden rezervasyon yapmadan gezemesin” dediğinden ilk gittiğimde girmedim.Ancak buraya girmek için bu gidişimde iki kez Kremline girmek zorunda kaldım.

 Çar'ın göz kamaştıran hazineleri, mücevherleri, Silahları ve özel eşyaları var. Zamanında bu yapıda İmparatorlar için kuyumcular çalışırmış.

1.kat:Tahtlar,taçlar,Kral arabaları(Katherina 1769-1770 ve Elizabeth 1732-1754 yıllarında kullandıkları.),elbiseler var.

2.kat:Her paskalya için Çar için bir “Trans Sibirya treni”gibi bir konuyu anlatan ünlü Yumurtalar.Hepsi de inanılmaz güzeller.Ve nefes kesen diğer eserler.

Dıamonds müzesi:10-18 arası açık.13-14 arası yemek molası var. Bilet Aromory müzesinin içinde satılıyor.Burasını da görünüz.Işıl ışıl .Bakmaya doyamıyorsunuz.Katerina’ya  aşığının hediye ettiği bir asanın ucunda ki  190 ayar elması da görünüz.

*Bu müzelere girmek için  ille de kremlin biletiniz olması gerekmiyor.Diğer yerleri gezmeden sadece buraları da gezebiliyorsunuz.

Direkt bu müzelere girecekseniz,  Borovitskaya kapısından girmeniz daha mantıklı. Zaten diğer tarafa geçerken bilet soruyorlar.

 

3-PETERSBURG

NOT: En az 60 sayfalık Petersburg ile ilgili gezi yazılarımı yanlışlıkla sildiğim için çok üzüldüm.O nedenle gezilecek yerleri yazamadım.Ama cektigim fotograflardan becerebildigim kadar gezilecek yerleri yazmaya calisacagim.

Unesco’nun Dünya Kültür Mirasındaki 5 milyonluk sanat merkezi şehir.

Petersburg,neva nehrinin Baltık denizine döküldüğü yerde neva deltasındaki adalar üzerinde Çar büyük 1.Pedro tarafından 1703’te 40 bin İsveçli savaş esirine,ırgat ve kölelere ölüm pahasına çalıştırarak  yeni başkenti Avrupa mimarisinde  inşa ettirilmiş. Tüm taş kesme ve tuğla ustalarını Neva’ya gelmesini emretmiş.

Özellikle Amsterdam örnek alınmıştır.Milyonlarca kazık sulara çakılarak işe başlanmış.42 adaya yayılan kent birçok kanallarla birbirine bağlanmıştır.

Petro,Avrupalılar gibi giyinmek,onların dilini  ve takvimin

İ kullanmak,onar gibi yaşamak isteyerek ülkeyi batılılaştırmaya çalışmıştır.Ortodoksluğun geleneksel  soğan başlı kubbeleri yerine göğe doğru yükselen sivri kuleler kullanılmıştır.

10 yaşında Çar olan 204 santim boyundaki Petro’nun ayak numarası sadece 38 numaraymış.Bu  nedenle hep ayağı büyük görünsün diye büyük ayakkabılar giyiyormuş. Pedro çok votka içtğinde cinsel sapkınlıklara varan saçmalıklar yapmaktan çekinmeyen,

zekasından dolayı dünyanın Büyük Pedro,sadece Türklerin Deli Pedro olarak adlandırdığı Pedronun en büyük hayali güçlü donanma olduğundan şehre tersaneler yaptırmış.

200 yıl Çarlar ülkeyi buradan yönetmiş.

 İkiyüz yıl Rusya’nın başkenti , sanat ve eğlence merkezi olmuş.Kanalları,ve köprüleri ile Doğunun venediği olarak adlandırılmış.

Özellikle edebiyatcıları ve müzik adamları ile ünlü.

Ekim 1917’de Lenin bu şehre gelerek Finlandıya istasyonunda halka seslenerek Bolşevik devrimini başlatmış.Başkent Moskova olmuş.1924’te adı Leningrad olarak değiştirilmiş.

2.dünya savaşında 900 gün süren bombalı Alman kuşatmasına direnmiş.Çoğu açlıktan 670 bin kişi ölmüş.Savaşın bitiminde Rusya’daki ölü sayısı 20 milyona çıkmış.

Bu seferde 1953’de zehirlenerek öldürülen Stalin’in zulmünden çekmişler.

1991’de Sovyetler birliği dağılınca eski adını yeniden almış.

LENİNGRAD KUŞATMASI

8 Eylül 1941-27 Ocak 1944yılları arasında Alman ordusunun 900 gün süren dünya tarihinin en büyük ve en uzun  bu korkunç kuşatmasına direnen Leningrad halkı kuşatmayı kırarak büyük bir zafer kazanmıştır.

65o bin Leningratlı açlık,soğuk,hastalık ve top ataşi ile ölmüştür.Hitler, Dünyanın en güzel bu kentini ele geçirip yok etmek istiyordu.Ama bu gizli planı inanılmaz bir drençle karşılaştı.

1941 Eylülünden sonra evcil hayvanların sayısı şehirde azalmaya başladı.Kışa doğru ise yok oldular.

 bu kuşatmada  ,ölü ve yaralıları taşıyarak,caddeleri temiz tutarak,afişlerle halkın moralini yüksek tutmaya çalışmışlardır.

PETERSBURG’UN ÜNLÜLERİ

1-BESTECİLER

Bu şehirde uzun süre  yaşayan ünlü bestecilerin hepsi ünlenmeden önce ya bir devlet dairesinde memur veya subaydılar.

1-Çaykovski(1840-1893):11 opera ve 6 senfonisi vardır.En ünlü eserleri;Kuğu Gölü,Uyuyan Güzel ve Fındıkkıran baleleridir.

2-Şostakoviç

3-Rimski Korsakov(1844-1908):ilk bestesini emide harp okulu öğrencisi iken bestelemiştir.

4-Glinka(1804-1857):Müziği batıda çalınan ilk bestecidir.

5-Mussorgski(1839-1881):Rusya’nın en önemli milliyetci operasını besteledi.

2-YAZARLAR

1- Puşkin(1799-1837)

Modern Rus edebiyetının kurucusudur.eönemli esrleri;

Yevgeni  onegin romanı, Ruslan ve Lyudmila ,Kafkas mahkumu,Boris Godunov ve otantik şiirleri

Burada eğitim almış.Sürgüne gönderilmiş.Ve çok güzel karısı için düelloya girerek 38 yaşında ölmüş.

2-Gogol:Aşkı için arsenik içerek intahar etti.

3-Dostoyevski)(1821-1881):.Peter ve Paul Kalesinde idam edilmeyi beklerken ,son anda Çarın emriyle kurtulmuş ve sibiryaya sürgüne gönderilmiştir.

Bu sürgün yıllarını “Ölüler Evinin Hatıraları”adlı kitabında anlatmıştır.

Psikolojik romanları “Suç ve ceza” ve Karamazof

Kardeşler”i bu şehirde yazmış

4-Tolstoy(1821-1910):Aslında rus soylusudur.Unutulmaz eserleri;”savaş ve barış” ve “1Anna Karenina” dır.

5-Çehov(1860-1904):Kısa Öykü yazarı ve tiyatro gerçekci yazarıdır.

“Martı”,”Vanya Dayı”,”İç Kızkardeş” ve “”Vişne Bahçeleri”en ünlü eserleridir.

3-DİĞER ÜNLÜLER

PAPAZ RASPUTİN

Romonov henedanlığında çok ünlü olan bu  ,büyücü ve medyum papaz  ,çılgın seks partilerinin kahramanı,sosyetenin gözbebeğiydi.

Tümen’e yakın Pakrovskoye  şehrinde doğan bu Papaz din eğitimi almak için 3000 km uzaklıktaki Yunanistandaki manastıra yürüyerek gitmiş ama kendisinin bir aşk adamı olduğunu anlayınca geri dönerek çariçenin köpeğini iyileştirince kapağı saraya atmış.Çar 2.Nikola,kendisinin tavsiyelerine çok inanıyormuş.

Çarı uyutup imparatoriçe ile aşk yaşaması çarlığın sonunu getiren nedenlerden biridir.

Ölümünden önce nasıl öleceğini yazarak sekreterine bırakmış.Dedikleride olmuş.

1 aralık 1616’da Prenses İrena kendisini saraya davet ederek siyanürlü pasta ve şarap ikram etmiş ama etkili olamamış.Yine çok zengin olan İrena’nın kocası prens Yusupov, da silahla Bu papazı öldürememiş.Ama en sonunda sarayın arka bahçesinde başka bir soylu bu keşiş Papazı silahla öldürmüş.Kıskançlık krizleri geçiren Yusupov’da ölünceye kadar papazı tekmelemiş.

BÜYÜK KATERİNA(2.Katerina):

15 yaşında geldiği Rus sarayında yönetimi ele geçirecek kadar ihtiraslı Alman prensesi olan kadındı.

3.petro’dan başka birçok erkekle birlikte oldu.

Hatta sevgililerin yardımı ile kocasını devirerek 40 yıl yönetimi eline aldı.

Uygunsuz aşk hayatının yanında Rusyanın batılaşmasında ve ilerlemesinde de çalışmaları oldu.Kırım ve Karadeniz için Osmanlı ile yıllarca savaştı.

Beyaz geceler:na kadar 50 gün sürüyor.Mayıs sonu-temmuz ortasına kadar 50 gün sürüyor.saat 16 gibi güneş yeniden doğuyor.Sadece hava 2-3 saat kararıyor.

*Petersbug'ta turistler için kiralık odalar var.

4-VOLGA ÜZERİNDE GEMİ GEZİSİ

UGLİCH: 1148'de kurulmuş.     

A) Diriliş Katedrali(Volga Nehrinden  görülüyor.)

B) St.John Kilisesi: Ufukta görülen

C) kremlin: Korkunç İvan'ın 2.karısı Maria 'nın sürgün hayatı yaşadığı

D) St.Dymitri Kilisesi: İsa'nın oğlunun adını taşıyor.

E) Tsarevich Dymitry Sarayı

VAROSLAVL: 2.yy'da Prens Akilli Jroskovi tarafından kurulmuş liman şehri.Volganın iki kenarında 8 km uzanıyor.

A) Spassky manastırı: 13.yy'dan kalma

B) 17.yy'dan kalma katedraller

C) Peygamber Eliyan Kilisesi: Şehrin ana meydanında , freskleri ünlü tarihi ticaret merkezi

GORİTZY: Tipik Rus köyü.prenses ve çariçelerin trajik yaşamlarının geçtiği

A) Yeniden diriliş

B) Rahibe Manastırı

KISHY: Onega gölünde ki Ada

Rusların çeşitli yerlerinden toplanmış mimarı yapıların oluşturduğu açık hava müzesi.Unesco tarafından koruma altında

A) Tecelli Kilisesi: 22 kubbeli, peri masalı görüntülü

* BOLGOGZAD, MİNVOD, ASTAZXAN'DA volga kenarında güzel şehirlermiş.Ayrıca otobüs ve trenlede gidilebiliyor.

PETERSBURG SEHIR ICI GEZILERI

Arac ile gidebileceginiz yerler

1-Pavlovsks sarayi ve Parki: .metro ve minubusle gidiliyor.elektra treni  ile44R.buradan arac veya yuruyerek katerina sarayina gidebilirsiniz. 
 icinde  saray da olan parka koyun karsisindan bedeva giris var.Bisikletle cok keyifli gezebilirsiniz(bisikletin kirasi, 2.5R).Icinde ki gul bahcesinin girisi 150R. 
saray, 10-18 arasi acik.her ayin ilk pazartesi kapali.

2-Katerina sarayi(Puskin): carsamba-pazar-10-18 arasi, pazartesi 10-21 arasi acik,sali kapali,metro, otobus ve minubusle gidiliyor.
katerina Alman ama rus gibi olmus.oglu pavel'inde karisi da Alman.

sarayin girisinde ki arki olan sari renkli binada  zamaninda sadece puskin'inde okudugu  18 kisi zorlu yatili egitim almislar.

A-Turk hamami

katerina sarayinin arka kisminda 

3-Alexsandra Park ve sarayi:Alexsandra,  pavel'in oglu olup 1812'de napolyani yenmis.sarayin onunde ki golun kiyisinda otur.

* Unlu  yazar Puskin'in sadece babasi etiyopyali.saclari o nedenle kivircik.

 annesi rus.

-Hermitas muzesi : sali-cumartesi gunu 10:30-18 arasi, carsamba gunu 10:30-21 arasi acik.Pazartesi kapali.her ayin ilk persembesi ucretsiz.
kesinlikle 'elmas muzesi'ni gorunuz.


-ishak katedrali: 18:15- 22:30 arasi acik.carsamba kapali.yukariya cikiniz.

-Kazan catedral: vevski caddesi uzerinde 9'dan itibaren acik.

-senota Binasi
-Alelsdory Sutunu

-Atli Suvari
-Donanma Binasi(Admiralty): sadece disardan gorebiliyorsunuz.

-yeniden dirilis Kilisesi
-Petrograd Adasi
-Tatar Camii

1-Peter ve Paul Fortress: kale , 6-21 arasi; catedral ise pazartesi-Cuma -10-18 ve pazar gunu 10-17:45 arasi acik.carsamba kapali.
Gorkovskaya metro istasyonunda inmeniz gerekir.




-Rus muzesi ve saray Bahcesi

-Bot Turu
-Yusupov Sarayi: 10-17 arasi acik.
-Nevski Caddesi
-Gostini Dvor
-puskin Tiyatrosu
2.katerina Heykeli
-Rossi caddesi
-Atli Kopru
-Aleksndra meydani









-pertogof  yazlik sarayi
-Elegin Adasi ve kirkov park
-Vasili Adasi 
-Yelisev Market: nevski caddesi uzerinde 
-Anicev Koprusu ve saraylar
-Alexandra mezarligi ve Kilisesi
-Smolniy  Cathedral ve Conser ve sergi sarayi: 10-19 arasi acik.
-grand maket Pussia