13 - FİNLANDIYA

FİNLANDİYA-HELSİNKİ: Göller ülkesi.

Evet her tarafı su  ve ormanla bezenmiş harika doğası olan ülke.Dinlenmek,kamp yapmak için ideal ülke.Gelişmişlik, ekonomi v.b üst sıralarda. Sorunlarla dolu olan ülkemden gelen bir Türk olarak burada yaşamakta zorlanacağımı düşünmeden de edemedim.

En az Helsinki ve yakın çevresi için 2 gün gerekli

Ülkede buz tabakasının erimesiyle çukurlar su ile dolarak göller oluşturmuş.Bu göller ülkenin yüz ölçümünün %10’unu kaplar.180.000 civarında göl var.Bu göller birbirine akarsular ile bağlanır.

Baltık kıyıları çok girintili ve çıkıntılıdır.

Ülkenin güney kısmı aynı enlemdeki ülkelere göre sıcak su akıntılarından dolayı daha ılımandır ama kuzeydeki Leponya Da kışın   2 aya yakın hiç güneş doğmaz .Karanlık günleri ile meşhurdur.Yazın ise 2 aydan fazla güneş neredeyse batmaz.Hep aydınlıktır.(Genelde en kuzey bölgelerde 6 ay kış,6 ay yaz olur.)

 güneyde ise kışın gün 6 saattir.Yazın ise aksine gün uzunluğu  çok uzun olup 20 saate çıkar.

TARİH

Finlandiya’ya ilk yerleşimin buzul çağında olduğu sanılıyor.

Uzun yıllar İsveç Krallığının hakimiyetinde yaşadıktan sonra 1909’da Rusya tarafından işgale uğramıştır. Ancak Bolşevik devriminden sonra ayrılarak 1919 yılında cumhuriyet yönetimine geçmiştir.

Ülkede orman çok olunca kağıt sanayi çok gelişmiştir.

Sauna bu ülkede olmazlardan.Ya her evin içinde özel sauna var.veya apartmanların altında ortak kullanılan saunalar var.Bunların dışında halka açık saunalarda var.Tüm ülkede 1.5 milyon sauna varmış.

ANI:Sauna keyfi

İlk ev sahibim çok lüks apartmanda oturuyordu.Apartmanın alt katında her üç aile için ayrı bir sauna vardı.Çok modern ve temizdi.İnsanların rahatı için her şey düşünülmüştü.Ayrıca büyük bir yüzme havuzu vardı.Evin içinde saunayı ısıtma düğmesine bastı.Sauna’da mayosuz  terledikten sonra duş alıp havuza girdik.Çıktıktan sonra meyve sularımızı içip tekrar saunaya girdik.Ev sahibim bellik ve kısa palet takarak koşar gibi uzun süre havuzda spor yaptı.Ertesi sabah ta kocası bornoz ile havuza gitti.Keyifli yaşam.

İkinci ev sahibiminse evinin içinde sauna vardı.Burada da  bisiklet gezisinden sonra saunada terledikten sonra  kimsenin göremeyeceği balkonda soğumaya çıkıp tekrar saunaya girdim.peşine iyi bir uyku çektim.

Fin hamamı dedikleri sauna+duş güzel ama Rus saunası bana çok daha keyifli geldi.

Ülkenin tamamı 5 milyon.

*Bir öğretmen maaşı 2.500-3.000 Eurodan başlıyor.Doktor maaşı ise 5.000 Euro’dan başlıyor.

*Finlandıya şengen ülkesi olduğundan şengen vizeniz olması yeterli.

DİL:Finlilerin kökleri Sibirya’ya dayandığından ural-Altay dil grubuna bağlı dilleri var.Aynı dil grubundayız ama farklı kollardayız.Dilleri daha çok Macar diline benziyormuş.Ev sahibim bana”Macaristanlılar sanki Fince konuşuyorlardı ama anlayamadım onları” dedi.Ama bana Finliler İspanyollar gibi konuşuyor geldiler.

DİN:ortodoksluk

Yarım milyonluk şehir.Zamanında buraya yerleşen tatar Türkleri bugün 40.000 kadar.Bizim eskiden bağladığımız gibi yarım baş bağlıyorlar ama Finlilerle karışmışlar artık.Minaresiz ,çoğunlukta bir binanın en üst katında camilerde varmış ama göremedim.

Rusya’dan geldikten sonra bana Finliler çok kibar geldiler.Kime adres sorduysam çok kibar şekilde yardımcı olmaya çalıştılar.

Hele ilk sorduğum genç ısrarıma rağmen beni kalacağım yere kadar bıraktı.

Ama burada yaşayan bir genç tam aksine”Finliler yardım etmeyi sevmezler.bencildirler”dedi.hatta “Ruslar 10 kat daha iyidir”diye ekledi.

*Finlandiya’da eğitim Güney Kora gibi çok  iyi.Özellikle devlet okullarından çok memnunlar. Çok donanımlılar.Finlilerin yaşlısı genci İngilizce biliyor.Trende,otobüste,kafede  v.b her yerde gazete veya kitap okuyorlar.

*Zamanında özellikle Somali’den çok mülteci geldiğinden Helsinki’de çok Afrikalı var.Çoğu türbanlı Müslüman Afrikalılar.

Türk’te çok var.Sokakta gezerken tesadüfen çok Türkçe konuşanla rastladım.Türk restoranlarını her yerde görebilirsiniz.Finli kızla evlenen buraya gelmiş.Finli kızlarda duygu yoksunu Finli erkeklerin yanında Türk erkekleri tercih ediyorlar sanırım.Zaten son istatistiğe göre en fazla Finli kızlar Türk erkekleri ile evlenmiş.

*Finli kızlar ,çok açık renkliler.Birçoğunun saçları beyaza yakın sarı renkte.Kızıl olanlarda var.Güzel kızlar çok.Rus kızların  mermer gibi ciltlleri varsa ,Finli kızların da ipek gibi saçları var.ışıl ışıl yanıp sönüyor.

Ama Finliler tüm kuzeyliler gibi kibar,mesafeli ve soğuk insanlar.Ele ele bir çift dahi görmedim.Yalnız insanlar.Rus gençler her yerde öpüşüyorlardı.

Ama Rus kızlar gibi makyajlı değiller.Yüksek ayakkabı giymiyorlar.Çok sade ve sportmenler.Gerçekten Avrupalılar.

Finliler kendilerine çok bakıyorlar.Her yerde spor yapanla karşılaşıyorsunuz.Yemelerine de dikkat ediyorlar.Fazla kilolu yok.

*Öğle yemeğinde birçok restoran 9 Euro’ya açık büfe veriyor.İnsanlar tabaklarına sığdırabildikleri kadar salata v.b koyup yiyorlar.

*tabelalar,fince ve İsveç dili ile yazılı.

*Finlilerin dini Protestan.Birazı ortodoks,çok az da Katolik var.

Para birimleri Euro.

*Finliler ayı,geyik etlerinin yanında en çok balık tüketiyorlar.

ULAŞIM:

Helsinki de bir yere nasıl gidileceğini “Helsinki Journey planner”adresinden kolayca öğrenebilirsiniz.

Aşırş pahallı.Ancak tren,otobüs,bot ve ucak biletlerinizi  internetten veya önceden alırsanız ucuz bilet bulabiliyorsunuz.Bazı günlerde bazı kampanyalar var Bilet fiyatı dörde bire inebiliyor.

Stokholm→Turku(Finlandiya kıyı şehri)(160 km,Boot12 saat,kabin 100 E,oturma 50 E)

Helsinki→Turku(3saat,otobüs 30 E,ama internetten farklı saatlerde 10 E’da bulabiliyorsun.)

Helsinki→Petersburg  veya Helsinki→Talinn(Estonya,sadece bot,1.5 saat,gişeden alırsan 40-50 E,internetten 27 E,hatta bazen son dakika bileti olarak 10 E’ya da alabiliyorsunuz.Birçok farklı firma var.fiyatları farklı.Firmaların bilet ofisleri şehir içinde veya limanlarda var.

Talin bileti tek yön ve gidiş geliş bilet fiyatı aynı.

 birbirine yakın iki liman var.Biri Kauppatori pazarında olan.Diğeri 9 nolu tramvay’ın son durağında indiğinizde west terminal.İkisi arasında yürünebilirde.West terminalden çok daha ucuz bilet bulabiliyorsunuz.Ben buradan 31 E olan Talinn biletini indirim yaptırarak 8 E’ya aldım.

Helsinki→Porvoo  (Otobüs 1 saat,11 E)

·       1-3 günlük müze ve toplu taşımalar için uygun turist kartları var ama asla değmez.Her yer çok yakın.

·        

·       .Her yerde tramvay var. tramvay bir biniş 2.5 Euro. belediye otobüsü daha da pahallı.Bakan yok ama herkes biletini alıyor.tabii ara sıra kontrol olduğunda biletsizlere büyük ceza kesilir sanırım.Trenlerde de kısa mesafelerde kontrol olmadığı halde insanlar biletlerini alıyorlar.Kondüktör gelip sadece tren içinden bilet almak isteyenlere bilet satıyor. Devlet vatandaşına güveniyor. Ama  karinlarini da doyurduğundan halkın gözü aç değil.

·       Müzelerde bileti soran yok.Çantanızı bırakıp girebilirsiniz.

·       Müzelerdeki ve dışarıdaki tuvaletler 1 euro.

1)Senato meydanı:Bu meydanda ki binaları Alman mimar Engel yapmış.

A)Tuomiokirkon Kilisesi(beyaz kilise(St.Nıcholas katedrali):11:45-12:20 ziyarete kapalı.Sanırım ayin saati.

Tepede yeşil kubbeli güzel bir  Protestan kilise.

B)Senato binası

C)Üniversite

D)Çar 2.Aleksandra’nın heykeli:Meydanın ortasında.Finliler işgal zamanı,

                                                                                   Dillerini konuşmasına ve paralarını kullanmalarına izin verdikleri için minnet olarak bu çarın heykelini dikmişler.Diğer bir söyleme göre işi alan mimar minnet karşılığı bu heykeli buraya yapmış.

Meydanın hemen aşağısında

2)Liman

A)Suomenlinna adası:Limanda ki kauppatori pazarından her 20 dakikada bir bot kalkıyor.15 dakika sürüyor.1 saatlik bilet 2.15 E,24 saatlik bilet 5 E.

Adadan Helsinki’ye adanın farklı noktalarından Helsinki’nin farklı noktalarına feribot ile geri dönebilirsiniz.

İsveçlilerin Ruslara karşı beş tane ada üzerine 1748’de  inşa ettikleri Unesco’nun dünya miras listesinde olan bu adada 850 kişi yaşıyor.2 müze bir tane kilise var.insanlar her yere bisikletle gidiyorlar.

Çok güzelik bir ada.Özellikle savaş topları olan tepeleri kesin görünüz.manzara çok güzel.

Bu adada piknik yapabilir,yüzebilirsiniz.Yürüyerek tüm adayı  görebilirsiniz.

B)Kauppatori pazarı:Küçük alış veriş kulübelerinin olduğu bu alanı gezmek keyifli.Balık ekmek,v.b yiyebileceğiniz masalar var.Bizim hamsiye benzer bir balık yedim ama tam olarak hamsimiydi anlayamadım.Yine her sebze tezgahında bezelye satılıyor.İnsanlar tanelerini çiğ olarak çekirdek gibi yiyorlar.Ama buranın bezelyesi gerçekten çok lezzetli.

Çok şık tahta işleri ve el işleri satılıyor.

Meydandan tepeye doğru tırmandığınızda.

C) Uspenski Katedral: 1868’de Bizans tarzında yapılmış.Avrupanın en büyük bu  Ortodoks katedrali, Fener Rum patrikhanesine bağlı.

Pazar meydanından yürüdüğünüzde

3)Esplanadi parkı ve caddesi:Şehrin ortasında heykeller ve çeşme ile süslenmiş yemyeşil çiçekli park.

Parkın girişinde “havis Amanda” adlı ilham perisi heykeli var.Parkın hemen alt tarafı güzel binaların olduğu aynı adlı cadde.Bu caddenin bitiminde

4)Mannerheimintie caddesi:Ülkenin kahramanlarından Mannerhaim (1867-1951)’nin adının verildiği şehrin en büyük caddelerinden biri ve müzelerin çoğu bu cadde üzerinde.

A)Senate meydanı:Bu ana caddeye çok yakın sol tarafta,tren istasyonunun arka tarafında

a)Tren istasyonu binası:Bu eski bina çok büyük ve güzel.Caddenin karşı tarafında da “kallpi”otobüs terminali var.

Tren istasyonuna çok yakın

* publıc Sauna: Tornı oteline(Tepesine çıkıp manzara seyredebilirsiniz)yan tarafında Yrjönkatu 21 b adresinde.Giriş 5 E.Çok bakımlı ve temizdi.

Kadınlara pazartesi ve Pazar günleri 12:00-20:00,çarşamba ve Cuma 6:30-20:00 arası .Biri 75 derece diğeri 85 derece olan iki saunası,duşları ve kocaman havuzu vardı.Kadınlar çırılçıplak havuzda keyifle yüzüyorlardı. bazılarıda bellerine sünger bellik takıp,ayaklarına da kısa palet takıp havuzun içinde koşar şekilde spor yapıyorlardı.Bizde ev sahibimin havuzunda denedik.

b)tiyatro binası

c)Ateneum:Fin sanatçılarının resimleri var.Giriş 10 E.Salı ve cuma10-18,çarşamba ve Perşembe 10-20 ve cumartesi ve Pazar 11-17 arası açık.pazartesi kapalı.Aslında güzel resimler vardı ama Rusya'da çok gördüğümden beni çok etkilemedi.

B)Kiasma(Modern sanat müzesi):Giriş 8 E.Salı 10-17,çarşamba ve Cuma 10-20:30,cumartesi 10-18,Pazar 11-17,pazartesi kapalı.

Önünde Mannerheimintie’nin heykeli var.ben gittiğimde sadece 4. Ve 5. Katlar açıktı.Ve hiç bir şey yoktu.Ne için bilet kestiler anlayamadım.saçma sapan bir şeyler koymuşlardı.adı da modern sanatmış.

Hemen yanında

C)Müzik evi:Camdan yapılış ilginç bina

Karşısında

D)Parlamento binası

*Kaya kilisesi buraya çok yakın.Gezip tekrar ana yola çıkabilirsiniz.Veya Sibelius anıtından geri dönerken de görebilirsiniz.

İleride

E)Milli müze(Suomen kansallismuseo):Giriş 8 E.her gün 11-18 arası açık.Pazartesi kapalı.

Kuleli olan bu binanın kendisi de çok güzel.İçi deçok doluydu ama ben fazla zaman ayıramadım.Müzelerden sıkıldım artık.İlgilenenler için eski harita odası özellikle çok zengin.

Biraz ileride sol tarafta

F)Töölönlahti körfezi:şehrin ortasındaki bu körfez  göl gibi.Çevresinde yürüyebilirsiniz.Parkı da güzel.

a)Finland hall:Gölün başlangıcında müzenin karşısında beyaz renkli bu binada konser v.b oluyor.

b)Opera:Gölün bitiminde camdan ilginç bina.

Biraz ilerlediğinizde anayolun biraz iç kısmında

G)Olimpik stadyum:1952 olimpiyatlarının yapıldığı 50.000 kişilik  Stadyumu görmek ücretsiz ama kulesine çıkmak 5 E.Stadyumun alt tarafında 31 rekor sahibi Nurmi(1897-1973),1920,1924 ve 1928’de olimpiyat şampiyonu olmuş ünlü atletin nedense çıplak ile  ve casse Viran adlı diğer ünlü atletin heykelleri var.

Ana yoldan sol tarafa doğru yürüdüğünüzde denizin kenarında ki parkta

5)Jean Sibelius Anıtı:

Senfoniler ve konçertolar  besteleyen Finlandiya’nın milli bestecisi Jean Sibelius(1865-1957)adına olan bu parkta kendisinin büstü ve kocaman bir org heykeli var.Sibilus,bestelediği senfonik şiiri”Finlandıya”  ile Fin milliyetçiliğine katkıda bulunmuş.

*Aionola house:şehre 40 km uzaklıkta ki bestecinin karısının adına olan  evleri.

*Finlandiyanın diğer bir gurur kaynağı ise mimarları “Aalto”

Buradan şehir merkezine geri dönerken Parlemento binası ile Mechelinkatu caddesi arasında

6)Temppeliaukiokilisesi(Kaya kilisesi):10-12:45 ile 14:15-17:00 arası açık.ücretsiz.

1969’da kayalar dinamitle parçalanıp bu ilginç kilise yapılmış.30 metre çapında,13 metre yüksekliğinde

8)Seurasaari adası:esplannadi caddesinin sonundan 24 nolu belediye otobüsü gidiyor.

Park,bisiklet dahil araç trafiğine kapalı.yaya olarak 1 saatte çevresini dolaşabilirsiniz.

eskiden yaşanan tahta evleri müze haline getirmişler.Buraları gezmek 8 E.Ama çoğu kapalıydı.Ben gittiğimde Antti denilen 4-5 tane tahta evin olduğu kısım için 4 E istediler.

9)Korkeaari  adası:İçinde hayvanat bahçesi varmış.Ev sahibim “gitmeye değmez “dediğinden gitmedim.

10)  göl:İsmini unuttuğum kuzeyde 25 km uzaklıktaki bu göle ev sahibimle arabasıyla gittik.Harika bir gün geçirdik.Yakınlarda golf sahası da olan yerde arabayı park ettikten sonra ormanın içinden yürüyerek göle ulaştık.çevrede aynı çocuk kitaplarında  çizilen üzeri beyaz benekli kırmızı mantarlar vardı.Orman manzarası muhteşemdi.Gölün iskelesinde piknik yaptık.Hava da çok güzeldi.Dayanamadım.Bikinimin üstü olmadan göle daldım.Bu arada ormandan geçen adam bakmadı bile.Düşünün bu manzara Türkiye'de olsaadam”kadın aranıyor”diye sataşmadan gitmez.Özgürlük güzel bir şey.Soğuk sularda yüzmek harika ama  eskiden çok cesaretli olan ben artık dibini göremediğim sularda yüzmekten korkuyorum.Yaşlandıkça can tatlı oluyor.ilerdeki iskelede de bir adam bisikleti ile geldi.yüzdü ve gitti.

Belediye gelenler için odun kestirip hazırlamış.isteyen hazır barbeküde odunları yakıp istediğini pişirebiliyor.Etraf tertemizdi.Hayran kaldım.

PORVOO:Eski ve küçük sevimli bir yerleşim.Aman aman da gitmeye değmez.Zamanınız varsa gidilir.

Otobüs terminalinden her yarım saatte bir otobüs kalkıyor.Tek yön 11 E.54 km,1 saat.Bileti gişeden veya otobüsün içinden alabiliyorsunuz.içerden indirim yaptırma şansınız(Öğrenci bileti) de var.Otobüs belediye otobüsü gibi.Duraklardan yolcu topluyor.Çok küçük yerleşim.Gezilecek yerleri 1-2 saatte gezebiliyorsunuz.

A)Kilise:10-18 arası açık.Eski şehrin üst tarafında tepelik bir alanda.1200 yıllarda önce ağaçtan yapılmış ama yanmış.Şimdiki kilise 1498 yılından kalma.Farklı bir mimarisi var.

Hemen yanında çikolata fabrikası var.11-17 arası açık.Asıl fabrika 1.5 km uzakta ama satış mağazası eski şehirde.

B)Eski şehir:Hemen kilisenin alt tarafı.Çok şık ve sevimli açık renkte tahta evler var.Çoğu alışveriş dükkanı olmuş ama hepsinin girişi görülmeye değer ayrı bir güzellikte.Çok zarif dizayn edilmiş.Satılanlarda çok şık ama bir o kadar pahallı.Eski şehrin alt tarafından köprülerle karşı tarafa geçtiğinizde

C)Irmak kenarı:Çok güzel.Yalı evleri ayrı bir güzellik katmış.Irmak kenarı kocaman kuş burunlarla doluydu.Bunlar bizde olsa kilolarca kuşburnu ezmesi yapılır.

MALMİ:2.ev sahibimin evinin olduğu helsinkinin güneyi.trenle 15-20 dakika.

Burada bisikletle “Vataanvoki”nehrinin kenarına gittim.Ellerin memleketine imrenmemek elde değil.Doğaya çok saygılılar.ırmak boyu harika tahta evler.Sebze bahçeleri.Her taraf yemyeşil.ırmak kenarında plaj  da vardı.isterseniz yüzebiliyorsunuz.balık tutanlar,koşanlar,spor yapanlar,ırmakta kürekle ilerleyen ne ydı ismi ondan yapanlar.Yine yemyeşil çayırlarda başlarında kasları ile ata binenler.Doyamadım bisikletle ırmağın kenarından gitmeye.Dönüşte sıcacık sauna beni bekliyordu.Sormayın keyfimi.

LAPONYA:Kışın gelinmesi gereken ,kışın ağır ve karanlık geçtiği bölge.

Buz kıran,husky köpekleri ve ren geyiği görebileceğiniz yerlerden Rovanıemı  büyük bir şehir ama turistlerin tercih ettiği orman içinde küçük yerleşim olan “Kittila”çok daha güzelmiş.

Helsinki→Rovanıemı(otobüs 12 saat)→Kittila(otobüs ile)

TURKU

Birçok adanın olduğu Aland takım adaları var.

Stockholm’dan bot ile gelirken bu takım adaların en büyüğü olan Aland adasına uğrayıp oradan Turku’ya gelebilirsiniz.