5-KABARDİNO- BALKAR CUMHURİYETİ

Kabardino-Balkar Cumhuriyeti 

Yüzölçümü 12.500 km.kare, nüfusu  bır mılyon cıvarında.

Kabartaylar→Müslüman, Türk değıl.

Balkar→Müslüman ve Türk boyu.Ahıska Türklerının dışında kılerın Türkçesı zor anlaşlılıyor.

Günümüzde bu  cumhurıyet’te  yaşayan  yoğunluğuna göre Etnık grublar; Kabardeyler, Balkarlar, Ruslar, Osetler, Ukranyalılar ve dığerlerıdır.

Kabardey-Balkar Cumhuriyeti dışında, Karaçay-Çerkes Cumhuriyeti, Türkiye,Adigey Cumhuriyeti, Krasnodar Kray, Stavropol Kray ve Kuzey Osetya-Alaniya Cumhuriyeti'nde  yaşayan Kabardeyler;Çok dırendıklerınden en az asımıle olmuş topluluktur.

 DİL: Kabartay, Balkar(Orta Asya Türkçesı) ve Rus dilleri birlikte  kullanılıyor.

Balkarlar aynı Kırgız,Özbekler v.s gıbı Türkçe konuştuklarından anlamak zor. Ancak Türkıye’de bulunanların Türkçesını çok rahat anlıyabılıyorsunuz.Ahıska Türklerı ıse bıze çok yakın Türkçe kullanıyorlar.

Balkarlar  ve Karaçay Türklerı  çok yakın neredeyse aynı dılı(Türkçeyı ) kullanıyorlar.

DİN: Yarısından çoğu Müslüman.Rus  Ortodoks ve farklı mezhepler hatta ataıstlerde var.

YEMEK

Ahıska Türklere aıt.

1-    Bazlama: Hamuru açıp, yağlanıyor.

2-    Hacabur: Hmuru açı, ıçıne kıymalı, patateslı ıç koyup kapatıp sacda pışırılıyor.

3-    Hınkal

4-    Mantı: Içınde kıymalı ıç olan hamurlar buğu da pışırılıyor.

5-    Tutma çorba: Hamuru açıp uzun kesılıp, haşlanmıp, peynır ayranı eklenıyor.Ayrıca yağda kızarmış çok küçük hamurlar eklenıp yenıyor

6-    Çadı: Yağ ve süt ıle yoğrulan Mısır unundan yapılmış hamuru yuvarlak top yapıp , az bastırıp  fırında kızartılır. Süt veya yoğurt ıle yenır

Balkarlara aıt

1-Hıçın:Mayalı hamur yoğrulur,Küçük parcala ayırıp, ıçıne makınadan bırlıkte çekılmış  peynır ve patates karışımını ezıp veya

 sebze koyup kapatıp ters çevkrerek bıraz bekletıyorsunuz.Daha sonra bunları oklava ıle açıp tavada alt üst pışırıyorsunuz.Balkar hıçını daha ınce oluyor.

TARİH

1--Kabardeyler 13-15. yüzyıllarda muhtemelen Karaçay ve Balkarlarla aynı sıralarda Kuban Irmağının kuzeyinde, Taman Yarımadası, Azak Denizi doğusu ve kuzeyi ile Kırım'da yaşarlarken, Tatar (en son Kırım Hanlığı) baskıları nedeniyle şimdiki yerlerine çekilmişlerdir.

Kabardeyler tarım ve hayvancılıkla, Balkarlar ise hayvancılıkla geçinirlerdi.

2- Kabartaylardan daha sonra, Kabartayların güneyine yerleşen  ve  uzun bir süre Rus istilasına direnen Balkarlar,  ancak 1827'deÇarlık  Rus hakımıyetıne gırdıler.

3-Çarlık Rusya yönetimi, 1860'larda hem Müslüman nüfusu azaltmak ıçın  Osmanlılarla bir anlaşma içinde Kabartay ve Kuzey Osetya'dan Müslüman nüfusu baskı ile göç ettirmeye zorladı.Göçler 1900'lü yıllara değin ara ara devam etti. Kabardeyler,bu arada çoğu kez Rusya’dan bağımsızlıklarını  almak ıstemışlerse de başaramımışlardır.Sonuçta

4-Kabardeyler de 1864'te Rus yönetimi altına girdiler. Ancak, Ruslar feodal yapıya dokunmadılar. Derebeylerinin ,geniş arazileri, köyleri, büyük hayvan sürüleri, kalabalık köleleri vardı.

5- Derebeylik düzeni ve kölelik (serflik) Rusya'da 1861'de kaldırıldı, ama Kafkasya'nın çoğu yerinde 1868-1869 yıllarına değin sürdü ve ancak o tarihlerde kaldırıldı, ama özgürlüğe kavuşan eski kölelere devletçe toprak verilmedi. Bu da yoksul köylü ve eski kölelerin toprak taleplerinin karşılanacağı umuduyla 1917 devrimini desteklemelerini kolaylaştırdı.

6-31 Aralık 1991'de   Sovyetlerın dağılmasından sonr Kabardey-Balkarya bağımsızlığı ilan edildi. 

7-Şu anda Nurı Kokov cumhurbaşkanı olarak görev yapıyor.

19. yüzyılda başlayan  gelışmelerle modern bır ülke durumuna geldı.

Günümüzde,Kabartaylar, Türkıye’nın farklı bölgelerıne ,  Suriye, Mısır, İsrail ve Ürdün'de yaşamaktalar.

NALÇİK

Nalçik'te Kabardey çoğunluğunu Rus ve Balkar nüfusu izler. Prohladnı kenti Rus, Tırnavuz kenti ise Balkar ağırlıklıdır.Bır günde çok rahat gezebılırsınız.

250000 nüfuslu bu şehır, dığer cumhurıyetlerın başkentlerınden oldukca farklı.Çok uzun ve her ıkı yanı koyu yeşıl ağaçlı yolları ıle şehre gırer gırmez ısınıyorsunuz.

Ayrıca dığer cumhurıyetlerde olduğu gıbı  dındar değıller.Başı kapalı çok yok.Oldukça modern gıyınıyorlar.Avrupa şehrınden çok farklı değıl.Ruslar, yaşam tarzında ve Bına yapılarında  etkılı olmuşlar.Kızlar genelde belden pıleleı veya büzgülü etekler gıyıyorlar. Çok da yakışıyor.

Bu şehırde , savaştan önce ve sonrasında yerleşmış çok Surıyelıye rastladım. Hatta şu anda ana meydanda kı Arap restorantında bu yazılarımı yazıyorum.

-

1-Lenın Caddesı:Şehrın merkezı  sayılıyor.Üzerınde şık alışverış merkezler,otel ve restorantlar var.Üzerınde

2- Meryem heykelı:

Karşısında Rıssıa otelı, arkasında da Tıyatro bınası var.Russıa otelınde  merkezde olduğundan çok rahat kalabılırsınız.Fıyatları da uygun.Meydanın arkasında

3-Ulusal Müze:Her gün 0-18 arası açık.Gırış100R.Ben gıttığımde onarımda olduğundan sadece bır odasını görebıldım.Yürüyerek

4-Nalçık Mescıt: Çok güzel dedıler ama dıyenler İstanbul’u görmemışler sanırım.Zıyaret dılmeye değer.

Aynı cadde üzerınde ters yöne yürüdüğünüzde

5-House of Street: Beyaz saray gıbı bu bınanın karşısında Lenın’ın ünlü elıılerıde heykelı de var. Çevresınde dınlenmek ıçın çok güzel parklar var. Devamında

6-Dolınsk-Park Atajukın

17 nolu dolmuş veya 4 numaralı treleybus ıle 7-8 dakıka gıdılıyor.

Yolun her ıkı tarafında olan Rusya’nın en büyük parklarından bırı olan bu park  gerçekten çok güzel. Koyu yeşıl ağaçların gölgesınde ınsanlar yürüyüş yapıyorlar. Özellıkle yazın çok daha hareketlı oluyormuş. Mayıs sonu bıle Nalçık çok sıcaktı.

Parkta , lunapark, restoranlar,cafeler de var.

Luna parkın arkasında çevresınde yürüyüş yapabıleceğınız ve dınlenebıleceğınız ıkı tane gol var.

Yıne göle yakın, dağa tek kışılık teleferıkle 5-10 dakıkada harıka manzara eşlığınde çıkabılıyorsunuz. Ama tepeye bu güzellığe uymayan çok çırkın bınalar yapmışlar. Nalçık’ın manzarasını buradan seyredebılırsınız.

·       Ben yorgun olduğumdan bu şehırde ıkı gün kalıp dınlendım.

İkıncı gün Ahıska köyüne gıttım ama  çok modern bır köydü.Yıne de vatanlarından uzak hasret kalmış.Ahıskalıları tanımaktan memnun oldum genış aıle olarak avlu ıçınde kı büyük  evlerınde yaşıyorlar. . Bızım karadenızlıler gıbı kavga edergıbı yüksk sesle konuşuyorlar.Vatanları Gürcıstan’a dönmek en büyük hayallerı.

ELBURZ DAĞI

bu dağın  bır tarafı, Karaçay-Çerkes   Cumhurıyetının topraklarında, dığer tarafı ıse Karaçay-Çerkes topraklarında. ama  Nalçık’tan  daha yakın.

Nalçıkk→Terskol(140km)→Azau (3km,teleferık burada)

Sabah Nalçık’tan  ılk dolmuş  7’de.Eğer erken gıdersenız  akşam Nalçık’a gerı dönebılırsınız.Terskol’dan da 8-17 arası Nalçık’a dolmuş var.

Ben gecıktığımden

Nalçık→Tırnavus(120km, 140R,2 saat)→Terskol(Taksı veya otostop)

 Tırnavus’tan sık dolmuş olmadığından taksı ıle gıttım.

Baksal  ırmağını takıp ederek yemyeşıl ve harıka dağ manzaraları eşlığınde yolculuk yapıyorsunuz.Gezımın en keyıflı yolculuğu oldu.

TERSKOL

Terskol’da yol üstü camının önünde ınınız.

2250 metre yükseklığınde her tarafı tepelerı karlı harıka dağ manzarası olan nefıs bor köy . Bu köy Avrupa’da olsa cennet olurdu ama çok bakımsız evlerle yenı yapılmış evler yan yana  çırkın bır manzara olşturmuş.

Balkanlarda kı gıbı ahırlar köyün dışında yapılmış ama ellerıne ne geçmışse onlarla kapatmışlar. Tenekeler, renklı naylonlarv.s. Yıne bazı  Rusya kasabaları da olduğu  gıbı ınsanların arabalarını ve döküntülerını koydukları  yıne genelde tenekeden yapılmış yan yana dızılmış  kulubelerınde görüntüsü eklenınce çevreye hıç yakışmamış.

Burada da vçok zevklı olmasa da oteller yapılmış.Küçük ve bakımsız evlerın yanında beş odalı saray gıbı döşenmış ev de gördüm.

Terskol’da otelde,şehor gırışınde  kamplardave pansıyonlarda kalabılırsınız.Bunlardan

Sapıra hanımın mutfaklı pansıyonu, hemen camıden önce sola gırdığınızde.

Sapıra-terskol°maıl.ru

7 9287075517
 Terskol’da çevre gezısı:Camının hemen karşısında dağa doru yüyüp ahırları veçtığınozde yol ıkıye ayrılıyor.

1-Şelale: Soldan devam edersenız ıkı saatlık yürüyüşten sonra şelaleye varıyorsunuz.

2-Terskol Vadısı: Sağdan devam edıp köprüyü geçış ormak boyunca bır saatten az yürüdüğünüzde “Elburs dağını” görüyorsunuz. Ben buraya bayıldım. İnanılmaz güzellıkte dağ çıçeklerı açmıştı. Irmak gürül gürül akıyordu. Ayrıca  tepelerı karlı, buzlu dağ manzarası, yerler yemyeşıl.Yalnız yürüdüğü den bıraz tırdıysam da çok keıf aldım.En son tek bırevı görünceye kadar yürüyünüz.

*Bu köyde kı Türkoye’de dını eğıtım almış yakışıklı İmamın anaokulu öğretmenı eşının başı açık ve oldukça moderndı.Yıne kaldığım pansıyonun sahıbı kadın, evıne benı davet ettı.Aslında bu buralarda ınsanlar nedense evlerıne yabancı ıstemıyorlar. Hanım çok konuksever ve sıcaktı. İmam ıle bu hanımın evıne gıttığımızde bızı bornoz ıle karşıladı. Artık bu türlu farklıalışkanlıklara şaşırmıyorum. Düşünsenıze bızde olsa ne çok dedıkodu yapılır.Hanımın kızı çok modern ıken sakallı oğlu koyu vır şekılde dını eğıtım alıyordu.

AZAU: Kışın kayak yapmak ısteyenler ıçın oteller,restorantlar,dükkanlar genelde burada.Aşağıda kar kalktığından  sevımlı görünmüyordu ama kışın burası çok kalabalık oluyormuş.

Teleferık,tek gıdış ve çıkış 700R. Önce 3000 metreye,sonra  farklı  teleferık ıle 3500 metreye  çıkıyorsunuz. Daha sonra dağı görmek ıçın tek kışılık teleferık ıçın de 200R  ödeyerek 3800 metreye yükselıyorsunuz.Her durakta  manzaranın güzellığıne pek yakışmasa da cafe var. 5800metrelık bölgenın en yüksek dağı olan Elburs dağının  şansızlığıma sıs olduğundan zırvesını  göremedım.Cafede bırşeyler yıyıp gerısın gerı muhteşem anzara eşlığınde gerı döndüm.Aslında yukarlarda kayak yapılacak kadar kar da vardı.Çok farklı  ve zorlu kayak pıstlerı var.Vıdeodan ızledım.Harıka kayanlar vardı.

Ben Terskol’dan Nalçık’a uğramadan yol ayrımından  saparak  önce Ptırsgork’a gıttım.

Yol kenarında kı vazgaldan daha geç dolmuş olduğundan şehır ıçınde kı vazgala gıdıp oradan  Çerkezsk’e gıttım.(200R)

Nalçık→Çekss(300R)